کلمه ISO قبلا در دوربین های عکاسی آنالوگ برای نشان دادن میزان حساسیت فیلم های عکاسی به نور بکار می رفت. این کلمه مخفف ISO = International Organization of Standardization می باشد. در فیلم های نگاتیو، به دانه های تشکیل دهنده تصویر، ترام گفته می شود. ( مشابه پیکسل در دنیای دیجیتال)، هرچه ISO فیلم بیشتر باشد ترام ها درشت تر و جزئیات تصویر کمتر می شود. در این حالت حساسیت فیلم به نور بیشتر شده و امکان عکاسی در شرایط کم نور فراهم می شود.
در عکاسی آنالوگ در فیلم های نگاتیو با افزایش ISO ، ترام های آن بزرگتر و تفکیک پذیری آن کمتر می شود.
در دوربین های دیجیتال نیز برای نشان دادن میزان حساسیت سنسور به نور از عدد ISO استفاده می شود. با افزایش ISO دوربین، میزان نوری که به سنسور برخورد می کند توسط سیستم دیجیتال دوربین تقویت می شود و در هنگام ثبت در سیستم الکترونیکی دوربین به صورت نور تقویت شده درک می گردد.
بنابراین در شرایطی که سرعت شاتر و اندازه دیافراگم را ثابت در نظر بگیریم، با افزایش ISO می توان در نورهای کم تر عکس گرفت.
نمایش نحوه اثر افزایش ISO بر شدت سیگنال های دریافتی توسط سنسور دوربین عکاسی
اثرات ISO
با استفاده مناسب از افزایش ISO می توان در شرایط خاص از سرعت های بالاتر شاتر و یا دیافراگم های بسته تر استفاده نمود.
هرچه ISO افزایش یابد، با تقویت امواج نوری که به سنسور برخورد می کند بطور همزمان پارازیت ها و امواج نامناسب نیز تقویت می گردد، که این امر موجب کاهش وضوح و کیفیت تصویر خواهد شد. به این دلیل با افزایش ISO ، دانه ها و نویز (Noise) در تصویر زیاد خواهد شد.
وقتی منبع نور مناسب موجود نباشد، افزایش ISO می تواند امکان نوردهی مطلوب را فراهم نماید.
اعداد ISO در دوربین های دیجیتال شبیه به آنالوگ در نظر گرفته شده است. معمولا اعداد بصورت: 100 ، 200 ، 400 ، 800 ، 1600 و ... بر روی دوربین قابل تنظیم است. یعنی هر عدد دو برابر عدد قبلی است.
فاصله بین هر دو عدد معادل یک گام (Stop) نوردهی است. پس با دو برابر کردن ISO می توانیم به اندازه یک استاپ (Stop) جبران نوردهی داشته باشیم.
کمترین میزان ISO در اکثر دوربین های دیجیتال، 100 می باشد. ولی در بعضی از دوربین ها مقادیر کمتر ISO (مثلا ایزو 50 ) نیز پیش بینی شده است.
نمایش تاثیر افزایش ISO بر میزان حساسیت سنسور و دانه دار شدن تصویر
تنظیم ISO در نوردهی
این اصل را همیشه رعایت کنید که تا جای ممکن اندازه ISO دوربین را در پایین ترین حالت (100) قرار دهید، زیرا با افزایش ISO مقداری کیفیت تصویر کاهش خواهد یافت.
در صورت لزوم اگر با تغییر در اندازه دیافراگم و سرعت شاتر میزان نور مورد نیاز جبران نشد، افزایش ISO را در نظر بگیرید. مثلا هنگام گرفتن عکس از اجسام متحرک که به سرعت های بالاتر شاتر نیاز است، ممکن است با باز کردن روزنه دیافراگم، نور مورد نیاز تامین نگردد، در این حالت برای جبران نوردهی می توان ISO را افزایش داد.
هنگام شب و یا مکانهای کم نور که قصد استفاده از فلاش یا سایر منابع نوری را نداریم، افزایش ISO یکی از اقدامات لازم برای گرفتن عکس خوب می باشد.
عناصر مثلث نوردهی همانطور که قبلا اشاره شد، شامل سرعت شاتر، روزنه دیافراگم و ISO است. برای بدست آوردن نور مناسب، با تغییر در هریک از عناصر مثلث نوردهی لازم است که دیگر عناصر آن را با تغییر ایجاد شده هماهنگ کنیم.
مثلا اگر با کوچک کردن روزنه دیافراگم به اندازه دو گام (Stop) موجب کاهش نوردهی شوید ، لازم است برای جبران آن سرعت شاتر را به اندازه دو گام کمتر کنید و یا به همان اندازه به عدد ISO بیافزایید. البته در مورد این مثال می توان هر دو کار را انجام داد، یعنی سرعت شاتر را به اندازه یک گام کمتر کرده و اندازه ISO را نیز در حد یک گام افزایش دهید.
مقایسه تغییرات ایجاد شده در اندازه عناصر مثلث نوردهی با یکدیگر
در دوربین های جدید ، میزان زیادی از Noise و دانه های ایجاد شده در تصویر (بر اثر افزایش ISO ) در نرم افزارهای ویرایش عکس همچون فوتوشاپ یا لایت روم قابل برطرف کردن است. هر چه عدد ISO پایین تر باشد، مقدار نویز کمتر و در نتیجه امکان اصلاح آن بیشتر است.