طرحها -نقاشي - صنايع دستي - صحافي و ...

آمار مطالب

کل مطالب : 455
کل نظرات : 0

آمار کاربران

افراد آنلاین : 1
تعداد اعضا : 81

کاربران آنلاین


آمار بازدید

بازدید امروز : 10
باردید دیروز : 0
بازدید هفته : 155
بازدید ماه : 2353
بازدید سال : 14045
بازدید کلی : 199503

تبادل لینک هوشمند

برای تبادل لینک ابتدا ما را با عنوان ماندالا و آدرس mandala.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.







نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)

آمار وبلاگ:
 

بازدید امروز : 10
بازدید دیروز : 0
بازدید هفته : 155
بازدید ماه : 2353
بازدید کل : 199503
تعداد مطالب : 455
تعداد نظرات : 0
تعداد آنلاین : 1

آپلود نامحدود عکس و فایل

آپلود عکس

 

دریافت کد آپلود سنتر

تبلیغات
<-Text2->
نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات

 انواع سبکهای نقاشی :

1- رئالیسم (واقع گرایی)
2- امپرسیونیسم (برداشت گرایی)
3- پست-امپرسیونیسم
4- نئوامپرسیونیسم
5- اکسپرسیونیسم
6- اکپرسیونیسم انتزاعی
7- کوبیسم (حجم گری)
8- فوتوریسم
9- ورتیسیسم
10- رومانتیسیسم
11- پرسیژنیسم
12- مینی‌مالیسم
13- سورئالیسم
14- گرافیتی
15- آپ آرت
16- باربیزون
17- فتورئالیسم
18- تونالیسم
19- باروك
20- استاکیسم
21- آبستره (انتزاعی)
22- كنستراكتیویسم
23- روکوکو
24- Mysore
25- مینیاتور ایرانی
26- مینیاتور عثمانی
27- مدرنیسم (نوگرایی)
28- هنر ابتدایی
29- پست مدرنیسم (فرا نوین)
30- آوانگارد (پیشگام ، وابسته به مکتب های هنری نوین و غیر سنتی)
31- ساختار گرایی
32- کتاره سخت
33- پوینتولیسم
34- آبستره اکسپرسیونیسم
35- دادا و سوررئالیسم
36- فوویسم
37- سمبولیسم و آرنوو
38- نئوکلا سی سیسم
39- منریسم
40- کلا سیسیسم
41- دادائیسم


★★★سبک رئالیسم :
رئالیسم یا واقعیت گرایی تفکری است مبنی بر این اعتقاد که وجود و هستی اشیاء و پدیده ها مستقل از ادراک و حواس بشر است . در زمینه هنر و اد بیات ، رئالیسم ( واقعگرایی ) شیوه ایست که به تجسم حقایق و واقعیت ها می پردازد . وجه تمایز عمده رئالیسم ( دقیقاً رئالیسم قرن نوزدهم ) که در اینجا مورد گفتگوی ماست رئالیسم نیمه قرن نوزدهم و نماینده اصلی آن ( کوربه ) از هر گونه خوشایند کردن مضامین می پرهیزد ، شعار پردازی نمی کند و وعده های شیرین نمی دهد ، واقعیت را همان گونه که هست می نمایاند . رئالیسم اجتماعی که به گفتگو از مسائل اجتماعی و سیاسی می پردازد ، مهم ترین شاخه رئالیسم قرن نوزدهم است. همچنانکه در بالا اشاره کردیم نماینده اصلی رئالیسم( گوستاو کوربه) نقاش بزرگ فرانسوی و ( ایلیارپین ) نقاش روسی است.


★★★سبک کوبیسم :
کوبیسم، این منشاء تمام هنرهای آبستره را به سادگی نمی توان تعریف کرد، زیرا کوبیسم نه ازفلسفه خاصی الهام گرفته بود ون ه بر نظریه جمالشناختی معینی تکیه میکرد. این شیوه بر اساس این اعتقاد بوجود آمده بود که روشها و قراردادهای مرسوم هنری وبخصوص ( نقاشی) نادرست و کهنه شده اند، ولذا نسل هنرمندان جوان می باید وسیله بیان تصویری تازه ای کشف یا ابداع کند. یکی از هد فهای عمده کوبیسم این بود که واقعیت ملموس هر چیز را بدون توسل به تدابیر چشم وفریب ارائه نماید. نقاش کوبیسم می خواست از هر تابلویی یک واقعیت ملموس تازه و نه یک تصویر وهم انگیز از ادراک بصری واقعیت بوجود بیآورد. کوبیست ها نظام( پرسپکتیو) خطی سنتی را که از ( رنسانس) به بعد بر نقاشی اروپایی تحکیم می کرد، در هم ریختند و به هنرمند حق داد ند که در یک زمان از نقاط مختلفی بر یک شی نظر بیفکند. ( پیکاسو، براک) دو تن از مشهور ترین نقاشان این سبک بودند.

★★★سبک امپرسیونیسم :
امپر سیونیسم عنوانی بود که با تمسخر به مهم ترین پدیده هنری قرن نوزدهم و نخستین حرکت نوین هنری داده شد . این عنوان از تابلو نقاشی (مونه) به نام (امپرسیون طلوع آفتاب) که بازی نور را در روی آب نشان می داد ، اقتباس شده بود . عنوان مذکور نخستین بار در نمایشگاهی از آثار ( مونه ، رنوار ، سیسلی ، پیسارو ، سزان ، دگا) و چند تن دیگر بکار رفت. هدف اصلی امپرسیونیسم دست یافتن به یک طبیعت گرائی تازه بر اساس تجزیه و تحلیل دقیق رنگها و والورهای سایه روشن بود. امپرسیونیست ها می خواستند بازی نور برروی اشیاء را نشان دهند، البته در این کار بر نتایج تحقیقات علمی دانشمندانی چون ( شورول) تکیه می کردند هنرمندان امپرسیونیست برای اولین بار رنگهای تاریک نظیر سیاه را از روی پالت های رنگ خود برداشتند و سایه ها را از ترکیب رنگ شی با رنگ مکمل آن به د ست آوردند ( مثلاً وقتی رنگ یک شی زرد بود، آنها سایه آنرا از ترکیب بنفش با زرد درست می کردند). همچنین برای آنکه بتوانند بازیهای نور را نشان دهند مجبور بودند با سرعت بیشتری کار کنند، به همین جهت معمولا سطح تابلوهای آنان بافتی خشن و لکه لکه پیدا می کرد. بعدها شیوه امپرسیونیسم تقریبا بصورت علمی در آمد ( نئوامپرسیونیسم) که در آن رنگها با روش علمی بکار میرفتند. اعتقاد نقاشان ( نئوامپرسیونیسم) آن بود که با این روش ، صداقت بصری نسبت به طبیعت به کمال خود میرسید. اما این افراط در طبیعت گرائی ( طبیعت گرائی علمی) طبیعتا زمینه را برای واکنشی ضد طبیعت گرایانه و کلا هنری، شیوه ( پست امپرسیونیسم) راهموار کرد.

★★★سبک اکسپر سیونیسم:
اکسپرسیونیسم، عبارت است از شیوه ای که در آن برای بهتر بیان کردن حالت های درونی ، از اغراق در رنگها و شکل ها استفاده میشود. به عبارت دیگر اکسپر سیونیسم شیوه ای عاری از طبیعت گراییست و میخواهد حالات عاطفی راهرچه روشن تر بنمایاند.این شیوه در این معنای خود از گذ شته های دور وجود داشته و نقاشان و گراورسازان آلمانی بانیان این شیوه بوده اند.اما در معنای محدود ترواژه اکسپرسیونیسم، می توانیم بگوییم که این شیوه با ( ون گوگ) به وجود آمد. اکسپرسیونیسم در فرانسه قرابت های آشکاری با ( فوویسم) داشت، اما نمایند گان اصلی اکسپرسیونیسم بغیر از ( لوترک) اکثراً آلمانی بودند.( امیل نولد، ماکس بکمن) دوتن از مشهور ترین نقاشان اکپرسیونیست بودند. گروه های( پل) و( سوار آبی) نیزاز نقاشانی تشکیل شده بود که به همین شیوه کار میکرد ند.

★★★سبک دادا و سوررئالیسم :
(دادا) حرکت پوچ گرایانه ای بود که طی جنگ جهانی اول در زوریخ شکل گرفت. این حرکت ضد هنر و بی معنا، حاصل نوعی هیجان و شوک عصبی ناشی از جنگ بود که از سال ( 1915 تا 1922) دوام آورد. مشهور ترین نمونه آثار( دادائیست) تصویری از ( مونالیزا) بود که ( دوشان) نقاش فرانسوی برای آن سبیل گذاشته بود. حرکت ( دادا) را میتوان یکی از مبانی سبک سوررئالیسم دانست. سوررئالیسم که ازاتحاد بعضی جنبه های کوبیسم نظیر ( کلاژوپوچ گرائی دادا) بوجود آمد. در تاریخ هنر سابقه ای دیرینه دارد بعد اززوال (دادائیسم) در (1922 آندره بروتون) بقیه دادائیست ها را تحت نام سوررئالیست گرد هم آورد. هدف این گروه تازه تشکیل شده این بود که هنرمند از دایره معمول ایده های تصویری و همچنین از تمام طریقه های پذیرفته شده دور کنند تا بتواند برحسب تلقین های ضمیر نا خودآگاه خویش دست به آفرینش بزند. بنابراین میتوان گفت که سوررئالیسم رویا و واقعیت را باهم تلفیق میکرد. شیوه سوررئالیسم در دو مسیر رشد کرد. یکی فانتزی و دیگری بازسازی آگاهانه جهان رویا. ( شیریکو، ماگریت و سالوادور دالی) از جمله چهره های مشهور سوررئالیست هستند.

★★★سبک آبستره :
هنر (آبستره) یا هنر تجریدی ویا انتزاعی، هنری است که به مضمون اثر هنری اعتقادی ندارد و صرفاً بر ارزشهای جمال شناختی فرم و رنگ تاکید می کند. براین اساس بسیاری ازآثار هنری تزئینی ، در رده هنر( آبستره) قرار میگیرند. از سردمداران هنر( آبستره) در د وران جدید میتوانیم از ( واسیلی کاند یسکی) نام ببریم. هنر آبستره مشتقات گوناگونی داشته است که از آنجمله : آبستره اکسپرسیونیسم ، اکشن پین تینگ و تاشیسم . در این سه شیوه اخیر تاکید عمده بر خود انگیختگی و عدم تعهد در بوجود آوردن شکل ها و نقوش است.

★★★ سبک آبستره اکسپرسیونیسم :
ترکیبی است از هنر( آبستره و اکسپرسیونیسم) که از حد نقاشی اتوماتیک فراتر نمی رود، در این شیوه با ابداع شکل ها و لکه های تصاد فی رنگ به ضمیر نیمه خود آگاه اجازه داده میشود که خود رابیان کند. از این لحاظ تشابهی هست میان تکنیک نقاشی حرکتی و آبستره اکپرسیونیسم. زیرا در نقاشی حرکتی هم، اثر نقاش بواسطه فعالیت ضمیر نا خودآگاه بوجود می آید. اما در مجموع هنرحرکتی را نباید با هنر آبستره یکی دانست، چون در هنرآبستره مسئله استفاده از فکر ضرورت دارد اما در نقاشی حرکتی همه چیز بعهده ضمیر نا خودآگاه گذاشته می شود.

★★★ سبک فوتوریسم :
فوتوریسم، گرایش هنری بود که اندکی پیش از جنگ جهانی اول بوسیله برخی از نقاشان ایتالیایی پایه گذاری شد این نقاشان به مخالفت با سنت گرایی رایج زمان خود برخاسته بودند وخواستند با کنار گذاشتن فرم قرار دادی و با تاکید بر سرعت، شتاب وخشونت عصر ماشین، حرکت وجنبش را تصویر کنند.البته نخستین بیانیه فوتوریستی مقاله ای از( مارینه لی) شاعر و نمایشنامه نویس بود که در نشریه فیگارو به چاپ رسید. بعد از آن در سال ( 1910) ابتدا یک بیانیه نقاشی فوتوریست و سپس یک بیانیه فنی صادر شد که کلید جمال شناسی فوتوریسم را بدست می دهد. آنها می خواستند حرکت واقعی بدن یا ماشین را ارائه کنند، و می گفتند که دینامیسم ( حرکت) کلی را میباید به صورت احساس دینامیک ( حرکتی) نشان داد، به اعتقاد آنها حرکت و نور، جوهر اشیاء را می ریخت . بیانیه فوتوریسم بوسیله ( بوچیوتی، کارا، روسولو و سوریتی) امضاء شده بود.

★★★سبک فوویسم :
فوویسم از ترکیب کلمه فوو به معنای جانور وحشی و پسوند ( ایسم) به معنای ( گرایش) درست شده است ومنظور از آن مجموعه آثار هنرمندانی نظیر ( ماتیس، مارکه، د رن و ولامینک) است که با سطوح ساده رنگی (معمولا رنگهای تند) و شکلهای اغراق آمیزتحریف شده همراه هستند.

★★★سبک سمبولیسم و آرنوو :
سمبولیسم، به معنای نماد گرایی ، شیوه ایست که در آن هنرمند، واقعیت هارا نه بطور مستقیم، بلکه به صورت نمادها (سمبول هایی) ارائه می کند. و این نمادها متضمن چیزی جز شناخت ذهنی هنرمند از واقعیت ها نیستند. ذهنیت در کار سمبولیست ها شکل افراط به خود میگیرد و به همین د لیل مضامین هنر، سمبولیک و معما گونه است. هنرمندان سمبولیست آثار خود را با الهام از آثارهنری اوائل رنسانس ونیزآثار هنری شرقی به وجود می آوردند، لذا شیوه نمایش اشیاء در آنها با شیوه های واقعگرایانه سنتی مغایرت داشت. براساس همین شیوه نمایش غیر سنتی و نیز با استفاده از برخی نمونه های هنری کشورهای شرقی شیوه تزئینی بوجود آمد که به ( آرنوو) موسوم شد این شیوه که درسال (1890) درسرتاسر اروپا گسترش یافته بود و در اصل یک شیوه معماری و تزئینات داخلی بود. از جمله هنرمندان مشهور سمبولیست ( گوستاوکلیمت) واز سردمداران آرنوو ( ویلیام موریس) را میتوان نام برد.

★★★سبک رومانتی سیسم :
رومانتی سیسم یعنی گرایش به مسائل رومانتیک ( خیالی و غیر واقعی ) و مراد از آن شیوه ایست که ضدیت با مبانی فلسفی ، سیاسی وهنری نئوکلا سی سیسم در اواخر قرن هیجدهم و اوائل قرن نوزدهم در اروپا بوجود آمد .اصطلاح رومانتی سیسم معرف تفکری است که در آن احساس و عاطفه نقش عمده را داشت . شیوه رومانتیک، بواسطه همین مقید بودن به احساس و عاطفه، مبتنی برشناختی بود که از هرگونه نفوذ سنت برکنار بود . هنرمند رومانتیک در پی یافتن واقعیتی ژرف تراز سنت و قاعده بود و می خواست آن انسان ( طبیعی ) را که پشت نقاب انسان جامعه ساخته سنتی ، پنهان مانده بود ، باز بشناسد . قرن هیجدهم که قرن نقد و تحلیل بود با مجال دادن به بحث و جدلهای داغ درباره خوب و بد زمینه فکری رومانتی سیسم را فراهم ساخت . خوب از نظر هنرمند رومانتیک ، آن اثری نبود که تناسبات و اجزاء هماهنگ و موزون داشت ، بلکه اثری بود که عواطف خوشایند در بیننده ایجاد می کرد. اواز هنر بعنوان یکنوع وسیله تحریک احساسات استفاده می کرد . دلاکروا و ژریکو دوتن از مشهور ترین هنرمندان رومانتی سیسم هستند.

★★★سبک نئوکلا سی سیسم :
نئوکلاسی سیسم ( کلاسی سیسم نو) عنوان گرایشی است که در نیمه قرن هیجدهم از ( رم ) آغاز شد و به سرعت در نقاط دیگر گسترش یافت . این گرایش از برخی جهات نتیجه واکنش بر ضد افراط کاری های ( باروک و روکوکو) بود و از بعضی نظرها نیز حاصل اشتیاق به باز آفرینی هنر یونان و روم . از سال ( 1748 ) با کشفیات باستانشناسی در شهرهای بمبئی ، هرکولا نیوم به تحکیم گرایش نئوکلاسی سیسم کمک کرد و آثار و شواهد به دست آمده از این دو شهرخصوصیت ها و ویژگیهای واقعی هنر کلاسیک را برهنرمندان نئوکلاسی سیسم آشکار نمود . تفاوت عمده این شیوه با گرایش های کلاسیک قبل از آن درآنست که هنرمندان نئوکلاسی سیسم برای نخستین باربطورآگاهانه خود رابه هنرباستانی محدود کردند و در همه حال متوجه بودند که کار آنها هم از نظر اسلوب و هم ازجهت مضمون یک کار تقلیدی است . این گونه تقلید ازمضامین باستانی را در مشخص ترین شکل آن میتوانیم درآثار ( ژاک لوئی داوید) درتابلو سوکند هوراتی مشاهده کنیم . ازدیگر چهره های سر شناس این مکتب ( باری ، کانووا ، فلا کسمان ، هامیلتون ، منگز و پیرانزی) را میتوان نام برد.

★★★ سبک منریسم :
منریسم که معنای آن مترادف با شیوه گراییست ، در زمینه هنر و ادب ، استفاده افراطی از یک شیوه یا اسلوب اختصاصی وشخصی می باشد . این اصطلاح معمولا به گرایشهای هنری اواخر رنسانس، یعنی از زمان مرگ رافائل ( 1520 ) تاپایان قرن شانزدهم ، اشاره می نماید . منریست ها آثار خود را نه برپایه دریافتهای بصری بلکه براساس باورهای ذهنی بوجود می آوردند . و مدل های خود را نه در طبیعت بلکه در استادان ( اوج رنسانس ) بخصوص میکل آنژ و پیکره سازهای رومی جستجو می کردند . بعبارت دیگر به عوض آنکه طبیعت استاد آنها باشد ، هنر این وظیفه را بعهده می گرفت . به گمان منریست ها نوعی خشونت در طبیعت وجود داشت که می باید ملایم میشد ، بنابر این نقطه رجوع آنها همان جایی بود که خشونت در آن ملایم شده بود و این نبود مگر در هنر ( اوج رنسانس و هنر کلاسیک) . اما از سوی د یگر آنها به تبعیت از میکل آنژ ، این حق را برای هنرمند قائل بود ند که قوانین و قواعد را به شیوه شخصی خود تفسیر کند . بر این مبنا ، هنرمندان منریست هریک درحد توانایی و استعداد خود ، ازهنر کلاسیک وهنر رنسانس شکلهایی اقتباس میکردند و به آنها صورتی شاعرانه تر میدادند از آنجا که( منریسم) تقریبا فقط به فیگور انسانی می پرداخت ، متداول ترین بیان آن به صورت نقاشی هایی است که در آنها چند فیگور حالتی از رقص یا پانتومیم پیچیده و بغرنج رابه بیننده القاء می کنند، و ترکیب بندی ها و همچنین حالت ها وژست های غیر واقعی ، تعمدا پیچیده و درهم هستند . از جمله نقاشان این شیوه ( برونزینو ) و از پیکره سازان (جیووانی بولونیا ) را می توان نام برد.

★★★کلا سی سیسم :
کلاسی سیسم عبارت است از اصول و قواعد ، یا کیفیت های جمال شناختی ای که در هنر یونان و روم باستان یافت می شود . از حیث لغوی کلاسی سیسم یعنی پیروی کردن از اصول کلاسیک و کلمه کلاسیک علاوه بر معنای تحت اللفظی اش ( عالی و نمونه ) در زمینه هنر و ادبیات یعنی تبعیت از اصول و روش های هنری و ادبی یونان و روم باستان . میدانیم که نزد یونانیان انسان معیار همه چیز است ، زیرا به واسطه قدرت تفکر خود قادر به شناخت طبیعت است و از این لحاظ بر همه موجودات دیگر برتری دارد . به اعتقاد یونانیان آنچه که انسان می شناسد همان نظم طبیعت است که با نظم عقل یکی است . یونانیان این هر دو نظم را ساده و زیبا میدانستند و بگمان آنها انسان می توانست از طریق خود شناسی به روح زیبایی دست بیابد . با این مقدمه خیلی طبیعی بنظر میرسد که موضوع اصلی آثارهنری کلاسیک یونانی و رومی انسان بوده است .آنهابراساس این اعتقادات اصول و روش هایی ابداع کرده بودند که بر محور زیبایی و ساد گی می چرخید . این اصول و قواعد ، در تاریخ هنر بارها احیاء گردید. یکی در عهد رنسانس و نیز در نیمه قرن هیجدهم .اما بهتراست کلاسی سیسم قرن هیجدهم را نئوکلاسی سیسم بنامیم. درباره این مطلب زمان خودش توضیح خواهیم داد از جمله آثار کلاسیک یونانی و رومی ( دیسک انداز ) اثر میرون و (منظره چوپانی)است. در عهد رنسانس بر مبنای الگوهای کلاسیک یونان و روم بخصوص در مرحله اوج ( رنسانس) هنرمندان نام آوری مانند ( لئونارد و دا وینچی ) و ( میکل آنژ ) آثار هنری ارزشمندی بوجود آوردند که بخصوص در زمینه نقاشی بدعت گذار بودند.

★★★سبک کنستروکتیویس :
این روش دراصل یک شیوه روسی بود که از ( کلا ژهای کوبیستی ) زاده شد. یکی د یگر از مبانی هنر کنستروکتیویست دید هندسی پل سزان از طبیعت بود. هنرمندان این شیوه معتقد بودند که هنر باید بازتاب تمدن نوین باشد و براساس همین اعتقاد بود که استفاده از مصالح نوین، نظیر ورقه های فلزی، پلاستیک و سیم درآثار کنستروکتیویستی متداول شد. درآثارهنرمندان کنستروکتیویست عاطفه و احساس عملا نقش فرعی دارد.(ولاد یمیرتاتلینی، نائوم گابو و پسنر) ازجمله هنرمندان این شیوه بودند.

★★★سبک روکوکو :
روکوکو ، که معنای تحت اللفظی آن ( سنگ ریزه ) است ، بخصوص به سنگها و صدف های کوچکی گفته می شود که در تزئینات داخلی بعضی از خانه های ییلاقی که به شکل غار ساخته می شدند بکار می رفت اما در اینجا منظور از ( روکوکو) شیوه هنری است که بعد از مرگ لوئی چهاردهم سال ( 1715 ) در فرانسه به وجود آمد ، در واقع واکنشی بود بر علیه شکوه و جلال و تجمل افراطی کاخ ورسای و اصولاً بر ضد زندگی شاهانه . یکی از اولین نتایج این واکنش ساختن خانه های شهری بود که هم کوچکتر و هم راحت تر از کاخهای( باروک) بود . در تزئینات داخل این خانه ها از شکلهایی شبیه صدف یا روکوکو استفاده می شد وبه همین دلیل شیوه مذکور نام روکوکو را به خود گرفت . نقاشی و پیکره سازی روکوکو علاوه بر بهره گیری منحنی های کوچک صد ف ، از عناصری طراوت و سرزندگی و شوخ طبعی برخوردار است و با هنر درباری و خشگ باروک تضاد دارد . بطور کلی روکوکو هنری است تزئینی که ظرافت و حساسیت را بجای ابهت و واقعگرایی باروک قرار می دهد . اما روکوکو به جنبه های تجملی و افراط کارانه باروک می تازد اما خود با احساسا تیگری افراطی به هنر اجتماعات مفه تمایل پیدا میکند . از جمله نقاشان شناخته شده این سبک ( آنتوان واتو) که گرچه صحنه هایی از زندگی روستائی را به تصویر کشیده اما شخصیت هایش همگی اشراف زاده های خوش گذرانی هستند که محیط روستائی را تفرجگاه خود قرار داده اند.

★★★ سبک باروک :
باروک در زمینه معماری و هنر ، به شیوهای گفته میشود که در آن بجای خطوط مستقیم ، از قوس ها ، منحنی ها و آرایش های پیچیده استفاده شده باشد و به تعبیری شاید بتوان گفت که معنای تحت اللفظی باروک عبارت است از ( پیرایه بندی شده و پر تکلف ) این واژه را گاهی در گفتگو از مجموعه هنر قرن هفدهم بکار می برند . اما باید دانست که قرن هفدهم شاهد ظهور هنرمندان بزرگی چون ( رامبراند ، روبنس ، کارا واجو و پوس ) بود که به هیچ وجه نمی توانیم آثار آنها را در یک قالب سبک شناختی واحد( باروک ) قرار دهیم .خالص ترین شکل این اسلوب هنری را که ازآن با اصطلاح (اوج باروک ) یاد می کنند ، میتوانیم در آثار هنرمندان ایتالیایی سالهای ( 1630 تا 1680 ) و در راس آنها ( برنینی ) مشاهده کنیم . این شیوه هنری در مرحله اوج خود هنرهای معماری ، نقاشی و پیکره سازی را برای بر انگیختن عواطف بیننده بکار میگیرد و با تلفیق توهم گرایی ، رنگ ، نور و حرکت می خواهد که بیننده را از طریق کشش عاطفی مستقیم احاطه کند. با همه اینها هنرمند سبک باروک در پی آرمانگرایی نیست و به سوژه های خود، حتی اگر مذهبی هم باشند ، رنگ و بوی این جهانی می دهد.

★★★سبک اپ آرت (اپتیکال آرت) - Op Art :
این شیوه هنری برمبنای این تفکر به وجود آمد که نقاش یا پیکره ساز میتواند تاثرات چشمی بوجود بیآورد که بیننده را به توهم بصری دچار کنند. مثلاً نقوشی که (وازارلی یا بریجت رایلی) ساخته اند بخودی خود بی حرکت و ساکن هستند اما چشم بیننده را آنقدر خیره می کنند که بیننده آنها را متحرک می بیند.

★★★سبک پاپ آرت - Pop Art :
پاپ آرت، یا هنر عامیانه شیوه ایست که دراواخر سالهای (1950) در انگلستان و در سالهای (1960) درآمریکا به وجود آمد. اساس این هنر استفاده از دست ساخته ها ، عکسها ، ورقه های تبلیغاتی و چیزهایی شبیه اینهاست. بنیانگذاران این شیوه در انگلستان عبارتند از (پائولوزی و هامیلتون) و در آمریکا (ژاسپر جانز و ورشن برگ).

 

تعداد بازدید از این مطلب: 189
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات

در لغت انگلیسی به آن visual arts  نیز گفته می شود. هنر های تجسمی اینگونه تعریف می شود که :

به دسته ای از هنر ها که وقتی به آن ها نگاه می کنیم چشم ما تحریک شود. از ویژگی های هنر های تجسمی انعطاف پذیری، دیده شدن و قابلیت تجسم می باشد.

نمونه هایی از هنر در گروه هنر های تجسمی نقاشی، طراحی گرافیک، معماری، مجسمه سازی و ... می باشد. به اصطلاح به هنرمندانی که در این رشته فعالیت و مهارت داشتند، هنرمند تجسمی می گفتند. هنگامی که هنر عکاسی ابداع شد و در پیرو پیشرفت روز به روز تکنولوژی؛ ذهن های خلاق، خلاق تر شدند و روش های گوناگونی برای علم هنر شکوفا شد. پس عکاسی نیز جزئی از هنر هاس تجسمی به حساب می آید.

اگر قصد دارید از نزدیک هنر های تجسمی را احساس و لمس کنید، بهترین مکان ها نمایشگاه ها، موزه ها، گالری ها و ... می باشند.

هنر های تجسمی مانند هنر مجری گری می باشد با این فرق که شما در خلق اثر خود با مخاطب ارتباط پیدا کرده اما یک مجری با خلق کلمات خوب این ارتباط را پیدا می کند.

برای مثال هنگامی که شما به بیت شعر از مولانا می خوانید یک برداشتی دارید و هنگامی که شخص دیگری همان شعر را بخواند برداشت خود را دارد که جفت آن ها درست است؛ این هنر نیز همان طور است هنگامی که افراد با سنین مختلف با آثاری از هنر های تجسمی رو به رو می شوند هر کدام برداشت خود را دارند که بیشتر آن ها نیز درست است.

مبانی هنر های تجسمی چیست ؟

مهم ترین اصل در مبانی هنر های تجسمی درک کردن زبان هنر و فهم اثر های هنر می باشد.حال برای درک و فهم آن می توانید به کتاب هایی مراجعه کنید که افراد اهل هنر های تجسمی به شما پیشنهاد می کنند و یا به کلاس های آموزشی دسته ای از هنر های تجسمی که دوست دارید بروید. یکی از مهم ترین نیاز ها که می تواند آرامش برای انسان به ارمغان بیاورد، ارتباط با محیط اطراف و انسان های دیگر است. در نتیجه برای برقرار کردن ارتباط، شما به زبان احتیاج دارید و برای انتقال درست مفاهیم شما باید آن را یاد بگیرید. هنگامی که مفاهیم را درست انتقال دهید میتوانید ارتباط شیرین و جذابی با دیگران داشته باشید؛ که دقیقا هنر نیز همین است شما تنها احتیاج دارید که یاد بگیرید چگونه مفاهیم را به شیوه درست انتقال دهید. خیالتان راحت هیچ کسی از بدو تولد یک هنرمند نیست. اما همه می توانند هنرمند شوند.

برای درک هنر های تجسمی شما احتیاج دارید در ابتدا عناصر هنری را درک و تحلیل کنید. پس شما اولین قدمتان این باشد که زبان هنر را یاد بگیرید. در یادگیری زبانی مثل زبان انگلیسی عضو اصلی یادگیری شما زبان است اما در هنر های تجسمی عضو درگیر و اصلی چشم می باشد که نقش مهمی در یادگیری شما ایفا می کند. یکی از خصلت های دیگر هنر های تجسمی این است که می توانیم درک بهتری نسبت به دنیای اطرافمان پیدا کنیم.

نگاهی به عناصر و نیرو های مهم و بصری در هنر های تجسمی

1. خط، سطح، رنگ، شکل، بافت، اندازه، تیرگی و روشنی، مربوط به بخش فیزیکی و قابل لمس هنرهای تجسمی می شوند.

2. تعادل، هماهنگی، تناسب، کنتراست از مواردی می باشند که قابل لمس نبوده و حاصل تجربه  هنرمند می باشند. این عناصر موجب استحکام هنر تجسمی می شوند.

در دیدن و نگاه کردن تفاوت هایی وجود دارد

شاید دقت کرده باشید که برخی افراد هنگامی که به یک اثر هنری نگاه می کنند، ممکن است ساعت ها به آن خیره شوند و برعکس برخی افراد با نگاهی سریع از کنار یک اثر هنری بگذرند. دیدن یک عکس العمل طبیعی و خدادادی است که همه افراد با مواجه شدن با انعکاس نور واکنش نشان می دهند. در دیدن قوه ادراک نقشی ندارد و عضو بینایی درگیر می شود. برخی افراد دیگر به علت جلوه های بصری، رنگ و زیبایی یک اثر است آن را می بینند که در این مورد هم منظور اصلی هنرمند درک نخواهد شد. اما نگاه کردن  عملی با اراده و با هدف است. در نگاه کردن به روابطی که میان اجزای مختلف آن اثر وجود دارد نیز دقت می شود و منظور از این روابط، درک منظور هنرمند است.

کادر در هنر های تجسمی به چه معناست ؟

چارچوب یک اتاق را در نظر بگیرید که وسایلی در آن اتاق قرار دارند. کادر آن چارچوب است و وسایل، اثر تجسمی هنرمند هستند. معمولا دو دلیل دارد وجود کادر :

1.     بین محدوده داخلی اثر و کادر یک ارتباط منطقی ایجاد می کند

2.       انرژی های بصری خارج از کادر را مهار و کنترل کرده تا به داخل اثر نفوذ نکنند.

پیروز و سربلند باشید.

تعداد بازدید از این مطلب: 164
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات

پیش گفتار :

نی حریف هرکه از یاری برید

پرده‌هااش پرده‌های ما درید

همچو نی زهری و تریاقی کی دید

همچو نی دمساز و مشتاقی کی دید

                                                    مولوی

ما در این مقاله با موضوع انواع چوب و صنایع دستی چوبی مربوط به آن در خدمتتان هستیم. مورد هایی که در موردشان می خواهیم بخوانیم عبارتند از :

چوب تایو، گوچان (عصا)، هله کت (چکش چوبی)، میه کت (چکش چوبی)، چله، دی لک (پل سیاه چادر)، سیون (ستون سیاه چادر)

1.چوب تایو :

این نوع چوب یکی از مواردی است که با اعتقادات مردم از گذشته تا به امروز همراه است.معمولا این نوع چوب را به گردن گوسفند آویزان می کنند و بدنه چوب را با نقش های سنتی و هندسی مانند، تزئین می کنند.علت اینکه در چند جمله قبل از کلمه اعتقاد استفاده کردم این بود که : این نوع چوب (تایو) بوی منحص به فردی داشته که باعث شده بود مردم بر این باور باشند که این بو میکروب زدایی می کند و برای جلوگیری از چشم النظر و ورود انواع مرض ها به داخل گله از این نوع چوب استفاده می شده است.برای تزئین و ساخت این نوع چوب، چوپانان با دقت و ذوق بسیار این کار را انجام میدادند و نقش هایی کنگره ای شکل همانند نقش های روی فرش، در آن ایجاد می کردند و آن را معمولا به آن حیوانی از گله که بیشتر دوست داشتند می بستند. این اعتقاد از گذشته تا به امروز در میان بخش عشایری مردم کرمانشاه هم چنان پا برجا می باشد. جالب است بدانید این نوع چوب جز احشام، برای وسایل شخصی نیز استفاده می شود. ابزار اصلی این صنعت چوبی دستی چاقو و مغار است.

2.گوچان (عصا) :

به نوعی از عصا می گویند که قسمت دسته آن، به اندازه دست خمیده می باشد و هم چنین دارای قوس می باشد. دلیل اصلی که قسمت پشتی آن کمی تاب دارد این است که خوش فرم تر شود و تاثیر آن هنگام ضربه زدن بیشتر می شود. گوچان یکی از اولین صنایع دستی چوبی است که توسط مردم کرمانشاه گوچان نام گذاری شد.این نوع عصا دارای سایز های مختلف می باشد.

اگر بخواهیم یک گوچان بسازیم باید : هنگامی که چوب تر است، به آن مقداری حرارت بدهیم و بعد از آن به وسیله گیره های چوبی نصب شده در زمین سر آن را خم کنیم و آن را ببندیم تا خشک شود و شکل مورد نظر را به خودش بگیرد. اگر هم بخواهیم به آن فرم دهیم می توانیم در قسمت های  دسته کنده کاری هایی ایجاد کنیم. چوب ارجن مناسب ترین چوب برای این کار است.یکی از اصلی ترین بخش های ساخت گوچان، قسمت کنده کاری و فرم دهی به دسته می باشد. این قسمت است که احتیاج به هنر بیشتر دارد.در این مرحله از ابزار آلاتی مثل تیشه، چاقو و مغار استفاده می شود.در زمان های قدیم و در میان عشایر، گوچان استفاده های بیشتری داشته است اما امروزه بیشتر برای افراد مسن کارایی دارد. از دیگر کاربرد های گوچان در میان عشایر گرفتن دام ها می باشد به این دلیل که همانند قلاب عمل می کند. برخی می گویند که واژه گوچان از واژه چوگان گرفته شده است.

3.هله کت (چکش چوبی) :

این نوع از صنایع دستی بیشتر در مناطق غرب رونق دارد.معمولا جنس آن از چوب بلوط، ارجن و یا توت می باشد.این نوع چوب ها دارای مقاومت خوب و سفت و سخت مناطق غربی می باشند. از جمله مراحلی که برای ساخت این نوع صنایع دستی چوبی استفاده می شود می توان به ترتیب اشاره کرد به :

در ابتدا چوب را جمع کرده و شروع به کنده کاری های تزئینی و زیبایی (منبت کاری) بر روی سر و دسته می کنیم. ابزار این کار هم چاقو، تیشه، مغار و اسکنه است.

معمولا طوری این نوع چوب را از درخت جدا می کنند که قسمت های دسته و سر یک دست باشند و تغییرات زیادی لازم نباشد.معمولا از این مدل چکش برای کوبیدن میخ های سیاه چادر استفاده می شود.

4.میه کت (چکش چوبی) :

از نظر نحوه ساخت و شکل و شمایل همانند هله کت می باشد.تفاوت آن ها در این است که میه کت بزرگتر است و استفاده آن در کوبیدن میخ های احشام و سیاه چادر استفاده می شود.این نوع چکش چوبی قدرت بیشتری را می طلبد زیرا دسته آن بزرگتر است.منبت کاری های روی آن نیز همانند هله کت می باشد و ابزار آن ها نیز یکی است.

5.چله :

از لحاظ ظاهری،چوبی گرد است که طول یک و نیم متر و قطر بین 10 و 15 سانتی متر دارد. سطح آن را توسط سیخ های داغ و آتش شیاری ظریف می دهند که نقش های منحصر به فردی در آن نمایان می شود.ابزار کار چله تیشه، اره، چاقو می باشند.کار اصلی چله این است که در سرما و گرما سیاه چادر را بالا و پایین می برد به این صورت که وقتی هوا سرد می شود، قسمت جلویی سیاه چادر را پایین میاورد تا چفت شود و گرما خارج نشود و هنگامی که هوا گرم می شود هم بر عکس آن را انجام می دهد یعنی قسمت جلوی آن را بالا می برد که هوای خنک داخل شود و هوا در جریان باشد.

6.دی لک (پل سیاه چادر) :

این سازه از بخش های مربوط به پل سیاه چادر می باشد که دارای منبت کاری های ظریف و با دقت می باشد. نقش هایی که در این سازه بکار میرود الهام گرفته از گلیم ها که دارای  نقوش هندسی و سنتی است می باشد.

7.سیون (ستون سیاه چادر)

همانطور که گفتیم نقش ستون سیاه چادر را دارد که سقف آن بر حسب ضرورت باید به اندازه کافی بلند باشد به این دلیل که در حمل و نقل مشکلی به وجود نیارد. معمولا تعداد دو ستون در سیاه چادر وجود دارد و عملی که برای محکم شدن و اتصال آن ها بهم انجام می شود استفاده از موی بز می باشد چرا که جنس آن محکم و با دوام است.به طوری که آن را به دور کام و زبانه می بندند.یکی دیگر از اهمیت های سیون (ستون سیاه چادر) نقش و تزئین و زیبایی هایش می باشد به دلیل اینکه در معرض دید قرار دارد بسیار برای عشایر مهم است. معمولا این کار را افراد با تجربه و خوش ذوق به عهده می گیرند. منبت کاری بر روی این قسمت از سیاه چادر دقت بالایی لازم دارد زیرا باید طوری کنده کاری ها انجام شوند که از مقاومت آن نکاهد.به اشخاصی که این وظیفه را به عهده دارند معمولا خراط گفته می شد.

تاریخ این نوع استفاده از چوب همزمان با تاریخ استفاده از سیاه چادر می باشد.

امیدوازم از خواندن این مقاله لذت برده باشید و به اطلاعاتتون اضافه شده باشه.

پیروز و سربلند باشید.

تعداد بازدید از این مطلب: 245
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات

نگاهی کلی به چرم

تعریف : به جنسی می گویند که در دباغی پوست خام جانوران به خصوص گاو بوجود می آید.

در عمل دباغی، پوست فسادپذیر حیوان، به یک ماده طبیعی پایدار تبدیل می شود که دائمی و انعطاف پذیر نیز هست.فناوری مردم باستان تلفیق چوب با چرم بوده است.فرقی که چرم و خز دارند این است که مواد خامی که در صنعت چرم استفاده می شود، قسمت های فرعی صنعت گوشت هستند.و با اینکه گوشت ارزشش نسبت به پوست بیشتر است ؛ مواد خام مورد استفاده در صنعت خز ارزش بیشتری از گوشت دارند.به وسیله تاکسیدرمی این امکان فراهم می شود که از پوست حیوانات استفاده مفید شود.بخش دیگری که مهم تر از پوست حیوانات می باشد، سر و قسمتی از پشت آن هاست. پوست‌ها و پوست‌های خام در ساخت چسب و ژلاتین هم بکار می روند.

چرم گوسفند

ارزان و به صرفه و زیبا می باشد.

چرم گاو

جنس آن بسیار پر دوام و مقاوم است به عنوان مثال در برخی موارد از چرم گاو برای تولید دستکش های مقاوم در برابر مواد شیمایی و یا به عنوان دستکش حرفه ای موتور سواری استفاده می شود.

چرم انسانی

یک شرکت انگلیسی قراردادی تنظیم کرده است که در آن افراد داوطلب بعد از فوتشان،پوست آن ها بعد از انجام عملیات های لازم بر روی پوست، تبدیل به کمربند، میف و کفش می شود و دارای قیمتی بسیار بالا و محدود است.

بیشترین استفاده چرم در ساخت پوشاک اعم از دستکش ، کراوات، شلوار ، کت، کاپشن و کفش

و در وسایل متفرقه مانند جاکلیدی ، کیف و .... می باشد.

 

تعداد بازدید از این مطلب: 156
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات

ایجاد آثار هنرهای تجسمی و درست درک کردن آن ها نیاز به یک شناخت اولیه از اصول و مبانی هنرهای تجسمی دارد. همین دلیل این مبانی را می توان به الفبا و قواعد درک زبان و ابدع در هنرهای تجسمی و بصری تعبیر کرد. آشنا شدن با مبانی هنرهای تجسمی می تواند تا حد زیادی در درک کردن جهان بصری مؤثر باشد.

آنچه در روزگار ما در قالب هنرهای تجسمی جای می گیرد عبارت است از : عکاسی، گرافیک، نقاشی ، طراحی و مجسمه سازی. به طور کلی می توان گفت همه هنرهایی که به صورت بصری ارائه یا دیده می شوند و با تصویر سر و کار دارند، اصول و مبانی مشترکی دارند که «مبانی هنرهای تجسمی» یا «مبانی هنرهای بصری» نامیده می شوند.

 

فصل اول – مبانی هنرهای تجسمی

 

ایجاد آثار هنرهای تجسمی و درست درک کردن آن ها نیاز به یک شناخت اولیه از اصول و مبانی هنرهای تجسمی دارد. همین دلیل این مبانی را می توان به الفبا و قواعد درک زبان و ابدع در هنرهای تجسمی و بصری تعبیر کرد. آشنا شدن با مبانی هنرهای تجسمی می تواند تا حد زیادی در درک کردن جهان بصری مؤثر باشد.

آنچه در روزگار ما در قالب هنرهای تجسمی جای می گیرد عبارت است از : عکاسی، گرافیک، نقاشی ، طراحی و مجسمه سازی. به طور کلی می توان گفت همه هنرهایی که به صورت بصری ارائه یا دیده می شوند و با تصویر سر و کار دارند، اصول و مبانی مشترکی دارند که «مبانی هنرهای تجسمی» یا «مبانی هنرهای بصری» نامیده می شوند. بنابراین در مبانی هنرهای تجسمی الفبای تجسم یا تصویر کردن و همچنین درک آثار هنرهای تجسمی را تجربه خواهیم کرد.

 

عناصرو کیفیت نیروهای بصری

 

عناصر و کیفیت نیروهای بصری در هنرهای تجسمی به دو بخش کلی تقسیم می شوند:

1. بخشی که با آنها به طور فیزیکی و ملموس سر و کار داریم مانند : نقطه، خط، سطح، رنگ، شکل، بافت ، اندازه و تیرگی – روشنی.

 

2. کیفیات خاص بصری که بیشتر حاصل تجربه و ممارست هنرمند در به کار بردن عناصر بصری می باشند مانند : تعادل، تناسب، هماهنگی و کنتراست که به نیروهای بصری یک اثر تجسمی استحکام می بخشند.

 

دیدن

در یک معنای کلی عمل دیدن واکنش طبیعی و خود به خود است که عضو بینایی در مقابل انعکاس نور از خود نشان می دهد و انسان به طور طبیعی رنگ، شکل ، جهت، بافت ، بعد و حرکت چیزها را به وسیله پیام های بصری دریافت می کند. اما در هنر و نزد هنرمندان دیدن می تواند فراتر از یک عکس العمل طبیعی تعبیر شود. در نگاه هنرمند جهان به صورت عمیق تر ادارک و تعبیر می شود. او علاوه بر دیدن اشیاء به روابط و تناسبات آن ها با یکدیگر به دقت توجه می کند. همین توجه و نگاه موشکافانه به جهان و پدیده ها به نحوی در آثار او جلوه گر می شود که گویی هیچ کس دیگر قبلاً آن ها را آن گونه ندیده است.

 

کادر در هنرهای بصری

 

کادر یا قاب تصویر محدودهی فضا یا سطحی است که اثر تجسمی و تصویری در آن ساخته می شود. به طور کلی منظور از کادر در هنرهایی که با سطح سر و کار دارند و بر سطح به وجود می آیند همان محدوده ای است که هنرمند برای ارائه و اجرای اثر خود بر می گزیند.

کادر می تواند اندازه ها و شکل های گوناگون داشته باشد مثل مربع، مستطیل، لوزی، ذوزنقه، دایره، بیضی چند ضلعی یا حتی تلفیقی از این اشکال به صورت منظم و غیرمنظم باشد.

هنرمند با انتخاب بخشی از فضا و جدا ساختن آن از سایر بخش ها و فضای پیرامون توسط کادری مشخص دو کار انجام می دهد : اول اینکه ارتباط کادر را با محدوده ی داخلی اثر برقرار می کند و انرژی بصری را که از درون به بیرون گرایش دارد، محصور می سازد. دوم اینکه انرژی های بصری بیرون از کادر را که می خواهند به درون آن نفوذ کنند به کنترل درخواهد آورد.

 

سؤالات :

1 – عناصر و کیفیت نیروهای بصری را توضیح دهید.

 

پاسخ : عناصر و کیفیت نیروهای بصری در هنرهای تجسمی دو بخش اند :

1. بخشی که با آن ها به طور ملموس و نیز یکی سر و کار داریم مانند نقطه ، خط ، سطح ، رنگ، شکل ، بافت و تیرگی ، روشنی

 

2. بخش دوم کیفیات خاص بصری هستند که بیشتر حاصل تجربه و ممارست هنرمند در به کاربردن عناصر بصری می باشند مانند تعادل، تناسب، هماهنگی و کنتراست که به نیروهای بصری یک اثر تجسمی استحکام می بخشند.

 

پاسخ : عمل دیدن یک واکنش طبیعی و خود به خود است که عضو بینایی در مقابل انعکاس نور از خود نشان می دهد. اما در هنر و نزد هنرمندان دیدن می تواند فراتر از یک عکس العمل طبیعی تعبیر شود. هنرمند علاوه بر دیدن اشیاء به روابط و تناسبات آن ها با یکدیگر به دقت توجه می کند. همین توجه و نگاه موشکافانه به جهان و پدیده ها به نحوی در آثار او جلوه گر می شود.

 

فصل دوم – عناصر بصری ( نقطه، خط، سطح و حجم) نقطه

 

در هنر تجسمی وقتی از نقطه نام برده می شود، منظور چیزی است که دارای تیرگی یا روشنی، اندازه و گاهی جرم است و در عین حال ملموس و قابل دیدن است. از این نظر در ظاهر تشابهی میان این مفهوم از نقطه با آن چه که در ریاضیات به نقطه گفته می شود، وجود ندارد. در ریاضیات موضوعی ذهنی است که در فضا یا بر صفحه تصور می شود، بدون اینکه قابل دیدن و لمس شدن باشد.

نقطه در زبان هنر تجسمی چیزی است کاملاً ملموس و بصری که بخشی از اثر تجسمی را تشکیل می دهد و دارای شکل و اندازه نسبی است. به عنوان مثال وقتی از فاصله ی دور به یک تک درخت در دشت نگاه می کنیم. به صورت یک نقطه تجسمی دیده می شود. اما وقتی به آن نزدیک می شویم یک حجم بزرگ می بینیم که از نقاط متعدد ( برگ ها) و خطوط ( شاخه ها) شکل گرفته است.

بنابراین محدوده ی فضا یا سطح که همان کادر است نقش تعیین کننده ای در تشخیص دادن نقطه ی تجسمی و معنا پیدا کردن آن دارد. در صورتی که اندازه لکه یا عنصر بصری نسبت به کادر به قدری کوچک باشد که به طور معمول نتوانیم جزئیات آن ها را به صورت سطح یا حجم تشخیص بدهیم، می توانیم به آن نقطه تجسمی یا بصری بگوییم.

 

موقعیت های مختلف نقطه

 

بسته به این که نقطه ی بصری در کجای کادر قرار گرفته باشد، موقعیت های متفاوتی را به وجود می آورد. یک نقطه روابط محدود ساده ای با اطراف خود دارد و به همان نسبت توجه مخاطب را به خود جلب می کند. اما چنانچه نقاط بصری متعددی در یک کادر وجود داشته باشند، بر اساس روابطی که از نظر شکل، اندازه ، تیرگی ، روشنی ، رنگ ، بافت ، دوری و نزدیکی با یکدیگر دارند تأثیرات بصری متفاوتی به وجود خواهند آورد.

گاهی ممکن است نقطه به عنوان کوچک ترین بخش تصویر تلقی شود. در این صورت در اثر تراکم نقطه های تیره تیرگی حاصل می شود و در اثر پراکندگی آنها روشنی دیده می شود.

 

خط

در زندگی روزمره و در طبیعت، خط حضور چشمگیری دارد. در این زمینه می توان مثال های متفاوتی ذکر کرد. نقوش خطی روی لباس ها، ردیف صندلی ها در سالن امتحانات، خطوط آجرهای چیده شده، سیم ها و تیرهای برق، تنه درختان در کنار خیابان ها ، شیارهای شخم و ..

تنوع مثال ها و نمونه ها به خودی خود نشان می دهد که منظور از خط تجسمی معنایی نسبی از خط است و آن نشان دادن یک حرکت ممتد و پیوسته بر سطح یا در فضاست. بنابراین خط می تواند دو بعدی یا سه بعدی باشد.

 

جهت خط

 

خطوط تجسمی بر اساس جهت حرکت مداوم در یک مسیر کلی به چهار دسته ی اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از :

 

الف) خطوط عمودی که در طبیعت به شکل تنه درختان، تیرهای برق و ساختمان های مرتفع دیده می شوند. مفهوم این خطوط می تواند ایستادگی ، مقاومت و استحکام باشد.

 

ب) خطوط افقی که در طبیعت به صورت سطح زمین، خط افق، پهنه دریا یا یک انسان خوابیده دیده می شود. مفهوم این نوع خط می تواند آرامش ، سکون یا اعتدال باشد.

 

ج) خطوط مایل که در طبیعت به شکل کناره های کوه، خط رعد در آسمان و سراشیبی دیده می شوند. و در یک اثر تجسمی برای نشان دادن تحرک ، پویایی ، خشونت و عدم سکون و ثبات به کار می روند.

 

د) خطوط منحنی که معمولاً در طبیعت به شکل تپه ماهور، انتشار امواج، پست و بلندی زمین و حرکت بعضی از جانوران دیده می شوند و در یک اثر تجسمی ممکن است برای نمایش دحرکت سیال و مداوم، ملایمت و ملاطفت به کار گرفته شود.

 

حالت خط

 

خطوط می توانند در مسیر حرکت خود دارای شرایط زیر باشند :

1 - ضخیم یا نازک، قوی یا ضعیف ، تیره یا روشن شوند.

2 – به صورت خطوط باریک یا ضخیم یکنواخت باشند.

3 – می توانند در جهت مسیر اصلی خود به صورت بریده بریده و یا متعدد باشند.

4 – می توانند در جهت مسیر اصلی خود به شکل زیگزاگ، شکسته و یا موجی در می آیند.

5 – می توانند به صورت منظم و یا نامنظم در مسیر اصلی حرکت خود تغییر جهت دهند.

 

کاربرد خط

 

خط عنصر اصلی طراحی است. ترسیم خطوط پیرامونی یک شکل می تواند تصویر اشیا را به نمایش بگذارد. تراکم و انبساط هاشورها حجم و سایه روشن را نشان می دهد. با ضخیم و نازک کردن خط در طراحی، قسمت های سایه دار مشخص می شوند و حالت خطوط جنسیت و بافت اشیا را از لحاظ نرمی، سختی و استحکام مشخص می کند.

در آثار نقاشان طبیعت گرا که شکل های اشیا به دقت ترسیم می شوند، وجود خط به عنوان پایه ی اصلی طرح قابل مشاهده است در نقاشی ایرانی خط همواره جایگاهی پراهمیت دارد. خط همچنین در رشته های دیگر هنر تجسمی نقش متناسب خود را در شکل دهی به اثر بازی می کند. در هنر گرافیک استفاده از خط کاربردهای متنوعی را در طراحی نشانه، در طراحی و ساخت اعلان، تصویرسازی و صفحه آرایی دارد. همچنان که در طراحی لباس، نقشه کشی، طراحی صنعتی، مجسمه سازی و عکاسی نیز خط همواره پایه اصلی اجرا و ترکیب بصری اثر را به عهده دارد.

 

سطح

 

شکلی که دارای دو بعد (طول و عرض) باشد سطح نامیده می شود. در طبیعت و در پیرامون ما سطوح به اشکال متنوع وجود دارند. سطح چیزها در طبیعت گاه به صورت هموار و گاه ناهموار و دارای بافت ها نقش های مختلف است.

در هنر تجسمی سطح را به انحای مختلف می توان تجسم بخشید و به وجود آورد، مانند شکل زیر :

 

سطح ممکن است مستوی باشد مانند یدوار یا کف اتاق، سطح زمین فوتبال یا سطح روی یک کتاب

همچنین سطح ممکن است منحنی باشد مانند سطح یک سقف گنبدی.

همه ی سطح ها از سه شکل هندسی دایره، مربع، مثلث یا ترکیبی از آن ها به وجود می آیند. این شکل ها هر یک خصوصیات قابل مطالعه ای دارند.

 

دایره : دایره شکل کاملی است که حرکت جاودانه و مداومی را نشان می دهد. همچنین دایره نماد نرمی، لطافت، سیالیت، تکرار، درون گرایی، آرامش روحانی و آسمانی، پاکی و صمیمیت به شمار می آید.

 

مربع : مربع بر خلاف دایره نماد صلابت، استحکام و سکون است. این شکل مظهر قدرت زمین و مادی و در عین حال از زیباترین اشکال هندسی است.

 

مثلث : مثلث به واسطه زوایای تندی که دارد سطحی مهاجم و شکلی ستیزنده به نظر می رسد که همواره در حال تحول و پویایی است. بر اساس ترکیب هایی از مثلث می توان ترکیب های ساختاری بسیاری به وجود آورد. استفاده از مثلث و شبکه های مثلثی یک اصل ساختاری در طبیعت و در معماری به شمار می رود.

 

حجم

 

به اجسامی که دارای سه بعد : طول، عرض و ارتفاع یا عمق باشند، حجم گفته می شود.

معمولاً همه ی اشیای مادی در طبیعت دارای حجم هستند.

در هنر تجسمی چنانچه یک نقطه را در سه بعد گسترش دهیم و یا یک پیاژه خط را در جهت های مختلف حرکت دهیم، تجسمی از حجم به وجود می آید. به همین جهت درهنر تجسمی حجم ممکن است همیشه ملموس و مادی باشد ولی از نظر بصری وجود داشته باشد که در این صورت می توان به آن حجم مجازی گفت.

 

همان طور که سه شکل دایره، مربع و مثلث به عنوان اشکال پایه برای سطح نام برده شدند. کره ، مکعب و هرم را نیز می توان به عنوان اجسام هندسی پایه نام برد. این سه نوع حجم به طور کاملاً منظم به ندرت در طبیعت دیده می شوند. اما به طور کلی همه ی حجم های طبیعت از ترکیب یا تغییر شکل این سه حجم پایه و هندسی به وجود می آیند.

حجم می تواند تو خالی یا توپر باشد. به همین نسبت درون یا بیرون آن اهمیت پیدا می کند. معمولاً فضایی را که حجم اشغال می کند مثبت می گویند و فضای پیرامون آن یا ما بین دو حجم و یا حفره ی میان یک حجم توخالی را فضای منفی و گاه حجم منفی می نامند مثل فضای داخل یک لوله قطور.

 

حجم نمایی در نقاشی

 

در نقاشی و طراحی حجم با ترفند برجسته نمایی به وسیله سایه – روشن و رنگ و یا با تغییر شکل و اندازه ی اشکال در اثر عمق نمایی خطی القا می شود. ثبت سه بعدی اشیاء و طبیعت در عکاسی نیز به واسطه نور و سایه روشن صورت می گیرد. در حالی که با نوعی نورپردازی خاص می توان برجستگی و فرورفتگی اجسام را از بین برد و یا در نشان دادن آنها اغراق کرد.

 

حجم در مجسمه سازی

 

حجم ، عنصر اصلی کار مجسمه سازان است. نمایش حجم در فضا و روابط متقابل آن با فضای پیرامونش اصل مهم مجسمه سازی است. این روابط در نقش برجسته سازی که از یک سو با نقاشی و از سوی دیگر با معماری در ارتباط است اهمیتی به سزا دارد. نقش برجسته که از یک سمت بسته و محدود است به حجمی گفته می شود که در آن اشیا به صورت کم و بیش برآمده از سطح به نمایش درآمده باشند. در مجموع نقش برجسته حالتی بینا بینی میان نقاشی و مجسمه سازی دارد.

 

نور و حجم

 

نقش نور در بازنمایی حجم و خصوصیات آن نیز شایسته توجه است. این نور است که امکان رویت اجسام را در فضا برای ما به وجود می آورد. بسیاری از مجسمه ها و نقش برجسته ها بدون رنگ پردازی ساخته می شوند. به همین دلیل توجه به میزان تیرگی و روشنی برجستگی ها و فرورفتگی ها و ایجاد سایه هایی که در اثر تابش نور به روی آن ها شکل می گیرد قابل اهمیت است.

 

سؤالات

 

1 – کاربرد خط را در آثار نقاشان طبیعت گرا، امپرسیونیست و اکسپرسیونیست، شرح دهید:

پاسخ :‌در آثار نقاشان طبیعت گرا که شکل های اشیا به دقت ترسیم می شوند، وجود خط به عنوان پایه ی اصلی طرح قابل مشاهده است اگر چه ممکن است تیرگی و روشنی و یا رنگ های جای خطوط را گرفته باشند. در آثار نقاشان امپرسیونیست ، خط فاقد صراحت است و از ثبات و پایداری برخوردار نیست. در آثار اکسپرسیونیستی خط با اغراق و صراحت بیشتری دیده می شود و همه ی انرژی بصری خود را به نمایش می گذارد. در آثار انتزاعی خطوط نمایشگرا اشیا نیستند. اما نقش آنها در ساختار بصری و هندسی آثار کاملاً مشهود است.

 

پاسخ : مربع نماد صلابت، استحکام و سکون است.

 

پاسخ : در کادر (الف) به دلیل نزدیک بودن نقاط به یکدیگر تمرکز بصری ایجاد شده است.

 

پاسخ : خطوط منحنی که معمولاً در طبیعت به شکل تپه ماهور، انتشار امواج، پستی و بلندی زمین و حرکت بعضی از جانوران دیده می شود. این خطوط در آثار تجسمی ممکن است برای نمایش حرکت سیال و مداوم ، ملایمت و ملاطفت به کار گرفته شود.

 

پاسخ : حجم می تواند توخالی و یا توپر باشد. معمولاً فضایی را که حجم اشغال می کند حجم مثبت می گویند و فضای پیرامون آن یا ما بین دو حجم و یا حفره ی میان یک حجم تو خالی را فضای منفی و گاه حجم منفی می نامند مثل فضای داخل یک لوله قطور.

 

نقش برجسته که از یک سمت بسته و محدود است به حجمی گفته می شود که در آن اشیا و پیکره ها به صورتی کم و بیش برآمده از سطح به نمایش درآمده باشند. نقش برجسته گاهی تزئینی برای سطوح معماری دارد. در مجموع نقش برجسته حالتی بینابینی میان نقاشی و مجسمه سازی دارد. در هنر ایران معمولاً نقش برجسته سازی برای موضوعات تاریخی و افسانه ای رواج داشته است و بسیاری از بناهای مهم به وسیله نقش برجسته تزئین شده اند مثل نقش برجسته های تخت جمشید و طاق بستان.

 

فصل سوم – شکل ، ترکیب و بافت

 

شکل

 

در هنرهای تجسمی به کارگیری واژه ی شکل برای بیان حالت و ویژگی های تصویری بسیار متنوع است. به طور کلی، شکل هم به سطح دو بعدی و هم به حجم و هم به نمایش تصویری شکل ها و حجم ها گفته می شود. شکل ها هم به طور طبیعی در پیرامون ما وجود دارند مانند سنگ، صخره ، ابر، درخت و حیوانات، و هم با استفاده از ابزار ساخته می شوند مثل مجسمه ای که از سنگ یا فلز ساخته می شود. همچنین به تصویر آن مجسمه نیز شکل می گویند.

 

انواع شکل

 

از نظر قافیه یا حالت، شکل ها یا هندسی و ساده هستند مثل دایره ، مثلث و مربع و یا تلفیقی از این شکل های ساده هستند. مثل شکل سنگ ها و درختان. در یک اثر تجسمی موضوعات ، معانی و احساسات مورد نظر هنرمند از طریق شکل ها و ترکیب آن ها بر بیننده تأثیر می گذارد. به این معنا خطوط، بافت ها ، تیرگی، روشنی و رنگ ها نیز در قالب شکل تأثیرات خود را بر مخاطبان آثار هنری می گذارند.

 

تغییر و ابداع شکل

 

در هنر تجسمی با تغییراتی که در یک شکل ساده می توان به وجود آورد، شکل های جدیدی ساخته می شود. هر یک از این شکل های جدید به نحوی می تواند بر ذهن مخاطب تأثیر بگذارد. در این جا چند روش برای ابداع شکل های جدید از شکل های ساده ارائه می گردد.

 

الف) از طریق برداشتن یا حذف کردن قسمت یا قسمت هایی از یک شکل ساده ی هندسی می توان شکل های جدیدی را به دست آورد.

ب) با ترکیب و کنار هم قرار دادن و تکرار دو یا چند شکل ساده می توان به شکل های متنوع و جدیدی دست یافت.

ج) از طریق برش دادن و یا اصطلاحاً شکستن اشکال و ترکیب مجدد آن ها به صورت دیگر می توان شکل های تازه تری با حالت بصری متنوع به وجود آورد.

 

ترکیب

 

ایجاد یک ترکیب موفق هم در جلب توجه مخاطب و بیننده مؤثر است و هم در رساندن پیام بصری مورد نظر هنرمند به مخاطب . در واقع ترکیب عاملی است که با سامان بخشیدن مؤثر به چگونگی چیدمان و نظم عناصر بصری در یک فضا و کادر مشخص بر اساس ذهنیت هنرمند و روابط تجسمی ، سبب می شود تا مخاطبان اثر بتوانند به طرز مؤثری با آن ارتباط برقرار کنند. در یک ترکیب موفق اجرا از کل قابل تفکیک نیستند. زیرا یک اثر وحدت یافته معنایی فراتر و کلی تر از اجزای خود دارد.

 

زمینه و کادر

 

در یک ترکیب وجود زمینه برای ایجاد ارتباط بصری میان عناصر و معنی دار شدن شکل ها الزامی است. وحدت بخشیدن به عناصر بصری بدون وجود زمینه که به صورت کادر یا فضای کلی اثر نیز می تواند تصور شود، امکان پذیر نیست.

 

بدون وجود زمینه شکلی وجود نخواهد داشت و فضای مثبت و منفی پیدا نخواهد کرد. بنابراین با وجود زمینه وجود کادر نیز الزامی ست. ترکیب و سامان بخشی به عناصر بصری در ارتباط با شکل کادر انجام می شود.

علاوه بر کادر که ساختار اصلی در ارتباط با آن شکل می گیرد وجود سه عامل زیر در به وجود آوردن یک ترکیب موفق بصری الزامی است:

 

1- وجود تعادل بصری

2- وجود تناسب و هماهنگی میان عناصر مختلف یک ترکیب

3- وجود رابطه هماهنگ اجزا با کل و با موضوع اثر

از انواع ترکیب می توان به طور کلی به دو نوع ترکیب قرینه و غیر قرینه اشاره کرد.

 

بافت

 

به طور کلی سطح و رویه هر شی و هر شکلی دارای ظاهر خاصی است که به آن بافت گفته می شود. درک کردن بافت هم از طریق لمس کردن و هم توسط احساس بصری میسر است.

در هنر تجسمی درک بافت های مختلف از نظر سختی، لطافت، زبری و صافی و هموار یا ناهمواربودن معمولاً با دیدن و به صورت بصری اتفاق می افتد.

 

انواع بافت

 

الف) بافت های تصویری : این بافت ها معمولاً به صورت شبیه سازی از اشکال و اشیای طبیعت به صورت واقع نما ساخته و پرداخته می شوند و با رؤیت آنها احساسی را که از طریق لمس چیزها تجربه کرده ایم مجدداً در ما بیداری می کند مثل بافت اشیا در تصاویری که در عکاسی از اشیا ضبط می شود ( مانند عکس یک گل یا تصویر ابرها یا تصویر میوه ها )

 

ب) بافت های ترسیمی : این بافت ها به روش های گوناگون تجربی و برای ایجاد تأثیرات بصری خالص به وجود می آیند. بافت های ترسیمی با استفاده از تراکم و تکرار خطوط در ترکیب های متنوع و یا با استفاده از لکه های تیره – روشن و رنگی و یا به کار گرفتن مواد و ابزارهای مختلف به وجود می آیند. لکه های تیره – روشن و رنگی و یا با به کار گرفتن مواد و ابزارهای مختلف به وجود می آیند. تأثیرات بصری این بافت ها بسیار خیال انگیزتر از بافت های لامسه ای و تصویری است.

 

روش های ایجاد بافت

 

با استفاده از روش های گوناگون می توان بافت های بصری مختلفی ایجاد کرد. برخی از این روش ها عبارتند از :

 

1 – ترسیم و تکرار انواع شکل ، خطوط، نقاط و یا نقش مایه های خاص

2 – با استفاده از پاشیدن و مالیدن مواد رنگین و مرکب روی سطوح گوناگون و یا به کمک انواع قلم ها و کاردک ها و یا ابزارهای دیگر

3 – با استفاده از بافت سطوح طبیعی مواد مختلف که به روی آنها مرکب و رنگ مالیده می شود و سپس برگرداندن آنها به روش چاپ و مهر زدن به روی انواع کاغذ و مقوا

4 – خراشیدن و تراشیدن و کنده گری سطوحی که مواد رنگین یا مرکب بر روی آنها مالیده شده است.

5 – چوب، فلزف شیشه، پارچه ، سنگ و سایر مواد طبیعی و مصنوعی نیز بافت های طبیعی آماده ای را ایجاد می کنند و گاه به طور مستقیم در یک اثر به کار برده می شوند.

 

سؤالات

 

1 – انواع ترکیب را شرح دهید.

پاسخ : به طور کلی می توان از دو نوع ترکیب قرینه و ترکیب غیرقرینه نام برد. در ترکیب قرینه شکل ها و عناصر اصلی ترکیب با توجه به محورهای افقی، عمودی و مورب که کادر را به دو قسمت مساوی تقسیم می کنند ساماندهی می شوند. این ترکیب ساده ترین توازن بصری را به وجود می آورد. در ترکیب غیرقرینه عناصر و شکل های اصلی ترکیب نه بر اساس محورهای افقی، عمودی و مورب کادر بلکه بر اساس ارزش های بصری خودشان (رنگ، تیرگی، روشنی، بافت و بزرگی و جهت شکل) در کادر قرار می گیرند.

 

پاسخ : ایجاد یک ترکیب موفق هم در جلب توجه مخاطب و بیننده مؤثر است و هم در رساندن پیام بصری مورد نظر هنرمند به مخاطب . در واقع ترکیب عاملی است که با سامان بخشیدن مؤثر به چگونگی چیدمان و نظم عناصر بصری در یک فضا و کادر مشخص بر اساس ذهنیت هنرمند و روابط تجسمی سبب می شود تا مخاطبان اثر بتوانند به طرز مؤثری به آن ارتباط برقرار کنند. از این نظر ترکیب یک اتفاق یک جانبه از سوی هنرمند نیست، بلکه ارتباطی است دو جانبه که به واسطه وجود عناصر و کیفیات بصری و شناخت و تجربه ی کافی هنرمند شکل می گیرد.

 

پاسخ :‌بافت های ترسیمی با استفاده از تراکم و تکرار خطوط در ترکیب های متنوع و یا با استفاده از لکه های تیره – روشن و رنگی و یا با به کارگرفتن مواد و ابزارهای مختلف به وجود می آیند.

 

الف - ایجاد بافت با تکرار خطوط مورب           ب - ایجاد بافت با تکرار یک نقش مایه

 

پاسخ : چوب، فلز، شیشه، پارچه ف سنگ و سایر مواد طبیعی و مصنوعی، بافت های طبیعی آماده ای را ایجاد می کنند و گاه به طور مستقیم در یک اثر به کار برده می شوند.

 

فصل چهارم – تناسب، تعادل، تباین، حرکت و ریتم

 

تناسب

 

تناسب مفهومی ریاضی است که در هنر تجسمی بر کیفیت رابطه ی مناسب میان اجزای اثر با یکدیگر و با کل اثر دلالت دارد. تناسب یکی از اصول اولیه ی اثر هنری است که رابطه ی بصری هماهنگ میان اجزای آن را بیان می کند.

می توان در یک تابلوی نقاشی روابط متناسبی میان خطوط سیال خیال انگیز، رنگ ها و وسعت سطوح برقرار کرد و یا در یک اثر حجمی روابط مناسبی میان فرورفتگی و برجستگی ها، فضی منفی و فضای مثبت، بافت ها و سطوح مختلف ایجاد کرد.

همانطور که گوش یک نوازنده بلافاصله وجود یک نت خارج را تشخیص می هد، یک دیده ی حساس و کارآزموده به سرعت عدم تناسب میان رنگها و شکل های یک اثر تجسمی را می بیند.

 

تناسب طلایی

 

تناسب در اندازه ها از قوانین خاص پیروی می کند که به آنها اصول و قواعد تقسیمات طلایی و یا تناسبات طلایی گفته می شود. بر اساس تناسبات طلایی یک پاره خط را می توان طوری به دو قسمت تقسیم کرد که نسبت قسمت کوچکتر به قسمت بزرگتر مساوی با نسبت قسمت بزرگتر، کل پاره خط باشد. این نوع تقسیم از نظر بصری و همین طور از نظر منطقی نسبت های زیبایی را میان اجزا با یکدیگر و با کل پدید می آورد که هم در معماری و هم در هنرهای بصری از آن استفاده بسیار شده است.

 

تعادل

 

در طبیعت همه چیز به شکل متعادلی جاری است. از جمله آمدن شب و روز از پی یکدیگر، تغییرات فصل ها و بسیاری از پدیده های دیگر.

وجود تعادل یکی از لوازم زندگی بشر است. بر همین اساس در هنر نیز تعادل اجزای اثر نقش عمده ای دارد. در یک اثر تجسمی وجود تعادل بصری برای ایجاد تأثیر مثبت بر مخاطبان ضروری و لازم است. در صورت عدم تعادل میان نیروهای بصری مختلف پیام اثر خوشه دار می شود و تأثیرگذاری خود را از دست می دهد. به طور طبیعی انسان هنگام مشاهده ی چیزها آن ها را با محورهای افقی و عمودی در ذهن خود مقایسه می کند و وجود یا عدم تعادل را در آن ها تشخیص می دهد.

اثر هنری بدون تعادل و هماهنگی میان اجزایش، اثری ناقص خواهد بود که قادر به ارائه مطلوب پیام مورد نظر هنرمند نخواهد بود.

 

ایجاد تعادل بصری

 

می توان در سطح یک اثر تسجمی عناصر بصری را نسبت به محور افقی و عمودی آن اثر سازمان دهی کرد.

در صورت عدم سازماندهی صحیح نیروهای بصری و خدشه دار شدن هماهنگی میان اجزای یک ترکیب انرژی بصری عناصر یکدیگر را خنثی می سازند.

در واقع وجود تعادل در یک اثر تجسمی مبین تأثیرگذاری متناسب و هماهنگ همه عناصر در آن ترکیب می باشد. چنانچه انرژی بصری همه عناصر به گونه ای سامان داده شود که هیچ بخشی از اثر انرژی بصری دیگر بخش ها را از میان نبرد و باعث اغتشاش بصری نشود، ترکیبی موزون و متعادل به وجود می آید. در سامان بخشیدن به یک اثر متعادل ، تیرگی – روشنی، رنگ ، اندازه و محل قرار گرفتن عناصر بصری در فضای کار دخالت دارند. ضرورت ایجاد تعادل نه تنها در سطوح و آثار دو بعدی بلکه در همه ی آثار تجسمی به ویژه در مجسمه سازی از اهمیتی اساسی برخوردار است.

 

انواع تعادل

 

الف) تعادل متقارن :‌به کارگرفتن تعادل قرینه ساده ترین روش برای ایجاد تعادل بصری است. زیرا همه چیز نسبت به محورهای افقی، عمودی و مورب که از وسط اثر عبور می کنند سنجیده می شوند. تعادل قرینه کاملاً طبیعی و سهل الوصول است به راحتی قابل درک می باشد.

 

ب) تعادل غیر متقارن :‌در این روش ایجاد تعادل بصری بر اساس فاصله ی شکل ها، عناصر نسبت به محورهای افقی، عمودی و مورب در وسط کادر تعیین نمی شود، بلکه انرژی بصری شکل ها بر اساس اندازه ، جهت ، تیرگی – روشنی ، رنگ، بافت و جای آنها نسبت به یکدیگر و نسبت به کادر تصویر مشخص می شود. در ترکیب هایی که از تعادل غیرمتقارن استفاده کرده اند انرژی بصری پرتحرک و پویاتر احساس می شود.

در هنر معاصر به واسطه ی پیچیده تر شدن جوامعف شکل زندگی و نگاه مخاطبان آثار هنری، بیشتر از تعادل غیرمتقارن بهره گرفته می شود.

 

توازن

 

هر گاه در یک اثر تجسمی انرژی بصری اجزای آن با یکدیگر و نسبت به کل اثر متعادل باشند. آن اثر دارای ترکیبی متوازن خواهد بود. اگر چه ممکن است اجزای آن نسبتبه یکدیگر قرینه نباشند در واقع توازن بیان کننده روابط متعادل عناصر بصری در یک ترکیب غیرمتقارن است. شکل زیر مسئله توازن میان اجزای یک اثر را به صورت ساده ای نمایش می دهد.

 

کنتراست

 

کنتراست به معنای تضاد، تباین و کشمکش متقابل میان عناصر و کیفیت بصری است. کنتراست ارتباط منطقی و در عین حال متضادی را میان اجزا و عناصر مختلف یک ترکیب و یا یک اثر هنری بیان می کند. بهره گرفتن از کنتراست در آثار هنری باعث جلوه ی بیشتر معنی، گویاتر شدن حالت، قوی تر نشان دادن احساس و در نتیجه انتقال مفاهیم و پیام ها به شکلی مؤثرتر و عمیق تر است. در حالی که عدم بهره گیری از کنتراست در کیفیات و عناصر تأثیر گذار معمولاً باعث یکنواختی ، ملال و ناپایداری در تأثیرگذاری و عدم جذابیت اثر می شود. در هنر تجسمی تباین یا همان کنتراست بیانگر کیفیتی حسی ناشی از عملکرد متقابل دو یا چند خصوصیت متضاد عناصر بصری است. این تباین ها را می توان از نظر اندازه، جهت، حالت ، رنگ ، تیرگی ، روشنی و بافت شکل ها و یا از نظر فضای پر و فضای خالی ، حجم مثبت و حجم منفی، فرورفتگی و برجستگی، شکل و زمینه مورد بررسی قرا داد. البته کنتراست رنگ نیز بعداً مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

 

حرکت

 

حرکت به معنای تغییر و جابه جایی در مکان و در زمان است. اما این معنا بیشتر به حرکت مکانیکی اطلاق می شود . در حالی که حرکت معنایی عمومی تر و عمیق تر نیز دارد.

حرکت به عنوان یکی از مظاهر حیات در هنر نیز کاربردهای خود را دارد. نمایش حرکت در هنر تجسمی با تکرار و توالی یک شکل یا یک حالت به وجود می آید و معمولاً نمایشگر نوعی ریتم ( ضرب آهنگ) است. در همین حال اشکال کشیده ی عمودی و افقی و خطوط مداوم و جهت دار و نیز تکرار آنها به دلیل هدایت نگاه از سمتی به سمت دیگر می توانند بیانگر حرکت بصری باشند.

 

ریتم ( ضرب – آهنگ)

 

ریتم با ضرب – آهنگ واژه ای است که معمولاً در موسیقی به کار می رود اما در هنرهای تجسمی نیز مرسوم است. در هنر تجسمی ریتم معنایی تصویری دارد و عبارت است از تکرار، تغییر و حرکت عناصر بصری در فضای تجسمی ، به عبارت دیگر تکرار منظم و متوالی یک عنصر تصویری ضرب – آهنگ بصری را به وجود می آورد.

 

انواع ریتم

 

1- تکرار یکنواخت :

در این نوع ضرب – آهنگ یک تصویر به طور یکنواخت و به صورت متوالی تکرار می شود. نمای خطی آن در شکل آورده شده است.

 

2 – تکرار متناوب :

در این ضرب – آهنگ یک عنصر بصری تکرار می شود اما تکرار آن با تغییرات متناوبی متنوع خواهد شد و هر بار عکس العمل مخاطب و توجه او را با یک حرکت یا یک تصویر میانی تحت تأثیر قرار می دهد. نمای خطی آن در شکل نمایش داده شده است.

 

3 – تکرار تکاملی :

در این نوع ضرب – آهنگ یک تصویر و یا یک عنصر بصری از یک مرتبه و حالت خاص شروع می شود و به تدریج با تغییراتی به وضعیت و یا حالتی تازه تر می رسد، به طوری که نوعی رشد و تکامل را در طول مسیر تغییرات خود به دنبال خواهد داشت. نمای خطی آن در شکل نشان داده می شود.

 

4 – تکرار موجی :

این نوع ضرب آهنگ که عمدتاً با استفاده از حرکت منحنی سطوح و خطوط به وجود می آید و از نوعی تناوب هم برخوردار است نمونه ی کاملی از ضرب – آهنگ تجسمی است که در فضای معماری، حجمی و تصویری وجود دارد و به شکل مأنوسی با زندگی انسان پیوند خورده است. نمای خطی آن در شکل نشان داده می شود.

 

سؤالات

 

1 – تناسب طلایی چیست؟ توضیح دهید.

پاسخ : بر اساس تناسب طلایی، یک پاره خط را می توان طوری به دو قسمت تقسیم کرد که نسبت قسمت کوچکتر به قسمت بزرگتر مساوی با نسبت قسمت بزرگتر به کل پاره خط باشد.این نوع تقسیم از نظر بصری و منطقی نسبت های زیبایی را میان اجزا با یکدیگر و با کل به وجود می آورد.

 

 

پاسخ : به طور طبیعی انسان هنگام مشاهده چیزها آن ها را با محورهای افقی و عمودی در ذهن خود مقایسه می کند و وجود یا عدم تعادل را در آن ها تشخیص می دهد. در صورت عدم تعادل میان نیروهای بصری مختلف موجود در یک کادر ، پیام اثر خدشه شدار می شود و تأثیر گذاری خود را از دست می دهد. در یک اثر تجسمی باید اجزا و عناصر تجسمی از لحاظ تیرگی، روشنی، رنگ، اندازه و محل قرارگرفتن ساماندهی شوند تا تعادل به وجود آید و اغتشاش بصری ایجاد نشود.

 

منظور از ریتم در هنر تجسمی چیست؟ توضیح دهید.

پاسخ : در هنر تجسمی ریتم معنایی تصویری دارد و عبارت است از تکرار، تغییر و حرکت عناصر تجسمی در فضای تجسمی به عبارت دیگر تکرار منظم و متوالی یک عنصر تصویری ضرب – آهنگ بصری را به وجود می آورد. انتقال احساس حرکت نیز توسط ریتم بصری صورت می گیرد. دکتر بتسابه مهدوی

 

تعداد بازدید از این مطلب: 189
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات
  • کادر چیست ؟

  • <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />    ·       کادر چیست ؟   دکتر" عبدالمجید حسینی راد " در کتاب  " مبانی هنرهای تجسمی " ( قسمت اول) کادر را اینگونه تعریف می کند : ( " کادر یا قاب تصویر ، محدوده ی فضا یا سطحی است که اثر تجسمی در آن ساخته می شود. به طور کلی منظور از کادر در هنرهایی که با سطح سر وکار دارند و بر سطح بوجود می آیند همان محدوده ای است که هنرمند برای ارائه و اجرای اثر خود برمی گزیند. این اثر ممکن است یک عکس ، یک اعلان ، یک نقاشی ، یک نقش برجسته  و یا حتی محدوده ای باشد که در آن یک فیلم بر پرده سینما نمایش داده می شود. کادر می تواند اندازه ها و شکل های گوناگونی داشته باشد مثل انواع چهار گوش با ابعاد و تناسبات مختلف به صورت مربع و مستطیل های متنوع عمودی و افقی ، همچنین شکل های دیگر هندسی مثل دایره ، بیضی ، مثلث و حتی تلفیقی از این اشکال به صورت منظم و غیر منظم به عنوان کادر در نظر گرفته می شوند. هنرمندان معمولا ترکیب عناصر و نیروهای بصری کار خود را بر اساس کادر وفضای بصری که دراختیار دارند ، سازماندهی می کنند. محدوده و فضای اثر هنری به هر شکل که انتخاب شود در تاثیر گذاری بر نیروهای بصری و ترکیب آنها موثر است. در واقع هنرمند با انتخاب بخشی از فضا و جدا ساختن آن از سایر بخش ها و فضای پیرامون ، توسط کادری مشخص دو عمل انجام می دهد : 1-  اول اینکه ارتباط کادر را با محدوده ی داخلی اثر برقرار می کند و انرژی بصری را که از درون به بیرون گرایش دارد محصور می سازد. 2-     انرژی های بصری بیرون از کادر را که می خواهند به درون آن نفوذ کنند را به کنترل در خواهد آورد. انرژی های بصری که از درون کادر سرچشمه می گیرند و نیروهای مشابهی که از بیرون به آن وارد می شوند ، ساختار اصلی اثر و سازماندهی عناصر بصری را در کادر تحت تاثیر قرار خواهند داد . می توان گفت که با توجه به شکل کادر است که هنرمند عناصر بصری را در اثر خود سازماندهی می کند و روابط آنها را با یکدیگر در ترکیبی مناسب برای نمایش موضوعی خاص شکل می دهد. فضای درونی کادر زمانی معنا پیدا می کند که چیزی در درون کادر انرژی بصری آن را فعال کند. این چیز می تواند یک نقطه ساده یا عنصر بصری دیگری باشد و بسته به اینکه  به چه شکل و در کجای کادر قرار دارد معنای مختلفی بوجود خواهد آمد. " )    غلامحسین نامی  در کتاب " مبانی هنرهای تجسمی- ارتباطات بصری " در تعریف از کادر می نویسد : ( " کادردر عرصه هنرهای تصویری ، معیار مهمی برای ارزیابی بین روابط اجزا تشکیل دهنده هر اثر هنری است . کادر به محدوده ی هر اثر هنری گفته می شود که در داخل خود کلیه عناصر بصری را جمع کرده و شکل میبخشد. ... کادر معیاری است ...

  • ترکیب بندی در نقاشی

    سلام هر چند کتاب ترکیب بندی در نقاشی /اثر پور٬هنری رانکین/ترجمه فرهاد گشایش/انتشارات لوتس کتابی است که نکات قابل توجهی داره اما نمی شه از اون به راحتی برای تجزیه و تحلیل آثار نگارگری استفاده کرد. اولین مسئله نوع کادر در آثار نگارگری است که به نظر من قابل مقایسه با کادر در نقاشی های غیر ایرانی نیست. و یافتن نوع ارتباط بین عناصر بصری در کادرهای نقاشی های ایرانی به نظر احتیاج به مبانی اندیشه ای داره که خاستگاهی بومی داشته باشه. اگه شما ها کتابی می شناسید که ترکیب بندی در آثار ایرانی را مورد بررسی قرار داده لطفا به من معرفی کنید. یه فیل رو می شه لقمه لقمه خورد

  • ویژگی های نقاشی ایران زمین

    اولین نقاشی های ایرانی درواقع خطوط تصویری بوده که حیوانات و سایر موضوعات را به شکل ساده و با اشکال هندسی رسم می کرده اند و هنوز نقش مایه های آن در آثار هنرمندان دیده می شود. نقاشی ایرانی از زمان ساکنان اولیه فلات ایران تا به امروز پر از نقش ها و طرح های بدیع و فوق العاده است واز گذشته ویژگی های خود را حفظ کرده است.درنقاشی ایرانی برعکس نقاشان غربی هیچ گونه پرسپکتیو و بعدنمایی وجود ندارد زیرا نقاشان ایرانی پرسپکتیو را حاصل خطای دید انسان می دانستند و آن را غیر واقعی می پنداشتند.رنگ های نقاشی ایرانی همگی به صورت تخت و بدون سایه روشن است یعنی پررنگ و کم رنگ ندارد و فام یا ته رنگ در نقاشی ها چشم می نوازد.البته این ویژگی نقاشی ایرانی امروزه کم رنگ تر شده و سایه روشن و تاثیر نقاشی غرب آن را بسیار سطحی کرده است. دیگر ویژگی نقاشی ایرانی ظریف کاری و پرداخت های کوچک و ظریف بوده است که در مینیاتورهای استاد فرشچیان و نقاشی های کمال الدین بهزاد آشکار است.در این نقاشی ها انسان و طرح های اصلی در مرکز اثر و در هرگوشه و طرف کادر نقاشی های حاشیه ای و ظریف دیده می شود و هر گوشه کادر دنیایی جداگانه است درحالیکه در نقاشی اروپا یک پس زمینه سفید رنگ و یک طرح وجود دارد.البته شایان ذکر است که نقاشی اسلامی که بعد از دوران سلجوقی رشد و پیشرفت کرد،درواقع تاثیری ازادانه از هنر مانوی بوده است. در دوره صفوی هنر ایرانی تحت تاثیر هنر غربی قرار می گیرد و گاهی آثار هنرمندان کاملا از ارزش و فرهنگ ایرانی-اسلامی فاصله می گیرد و ورود نقاشی غربی از همان زمان آغاز و تا حالا ادامه پیدا کرده است.

  • مفهوم کادر در طراحي

    مفهوم کادر در طراحي چيست؟همه ما در ابتداي کار دنيا را از دريچه چشمان خود بررسي مي کنيم،اشياء را مي بينيم و ترسيم مي کنيم.ترسيم اشياء بر سطح کاغذ ابتدا شکلي ساده دارد و با کمي تمرين،به راحتي صورت مي گيرد.به دنبال آن در اشياء و در محيط اطراف خود به دقت مي نگريم.در اين مرحله است که نياز به داشتن انسجام در کار ،احساس مي شود و بحث کادر نيز در همين زمان آغاز مي گردد.با توجه به حالت عمودي يا افقي شئ يا اشيا کادر خود را به صورت عمودي يا افقي انتخاب مي کنيم بنابر اين،مي توان گفت که بين فرم و کادر رابطه مستقيمي وجود دارد.معمولي ترين حالت کادر ،يک مستطيل عمودي يا افقي است يا حتي يک مربع.البته فرمهاي دايره و بيضي نيز مي توانند به عنوان کادر مطرح شوند ،ليکن از پايداري لازم برخوردار نيستند و جز براي موارد تزييني و بسيار نادر ،به کار گرفته نمي شوند .کادر مثلث نيز مطلقاً در طراحي و نقاشي کاربرد ندارد.علت اين است که شخصيت و ويژگي مثلث،فضاي اطراف کادر را اصطلاحاً کور مي کند و برش مورب آن مي تواند به تصوير و به طرح ما آسيب برساند.پس مبحث اصلي را به کادر مستطيل (به صورت عمودي يا افقي )اختصاص خواهيم داد.ابتدا کاغذي در اندازهA4را بر داشته آن را دقيقاً نصف کنيد.از هر سمت 3تا 4 سانتيمتر به طرف مرکز آمده و مستطيلي ترسيم کنيد و آن را ببريد.منظره يابي که به اين طريق به دست مي آيد وسيله مناسبي براي سنجش و تصميم گيري درباره کادر است و بهتر است که هنگام انجام طراحي ،همواره آن را همراه داشته باشيد.منظره ياب شما کاملاً متناسب با اندازه هاي مستطيلي است که به عنوان مستطيل طلايي شناخته مي شود.

  • عناصر بصری(نقطه،خط،سطح،حجم)

    عناصر بصری(نقطه،خط،سطح،حجم)

    موقعیت های مختلف نقطه:بسته به این که نقطه ی بصری در کجای کادر قرار گرفته باشد، موقعیت های متفاوتی را به وجود می آورد. یک نقطه روابط محدود ساده ای با اطراف خود دارد و به همان نسبت توجه مخاطب را به خود جلب می کند. اما چنانچه نقاط بصری متعددی در یک کادر وجود داشته باشند، بر اساس روابطی که از نظر شکل، اندازه ، تیرگی ، روشنی ، رنگ ، بافت ، دوری و نزدیکی با یکدیگر دارند تأثیرات بصری متفاوتی به وجود خواهند آورد.گاهی ممکن است نقطه به عنوان کوچک ترین بخش تصویر تلقی شود. در این صورت در اثر تراکم نقطه های تیره تیرگی حاصل می شود و در اثر پراکندگی آنها روشنی دیده می شود. خصوصیات نقطه:گر نقطه در کادر بالا باشد حس سبکی را انتقال میدهد و اگر پایین باشد حس سنگینینقاط هنگامی که به هم نزدیک باشند تمرکز بصری ایجاد میکنند و بالعکسو نقاط طلایی در کادر که بهتر است سوژه در آن مکان قرار گیردسوژه بهتر است در وسط کادر قرار نگیردو حس هایی که هر نقطه میرساند:نقطه سمت راست بالا:حس سرعتنقطه سمت راست پایین:حس سکوننقطه سمت چپ بالا:حس تنهایینقطه سمت چپ پایین:سردرگمیالبته این نقاط بستگی به نوع سوژه که در عکس شما وجود دارد است  خط:در زندگی روزمره و در طبیعت، خط حضور چشمگیری دارد. در این زمینه می توان مثال های متفاوتی ذکر کرد. نقوش خطی روی لباس ها، ردیف صندلی ها در سالن امتحانات، خطوط آجرهای چیده شده، سیم ها و تیرهای برق، تنه درختان در کنار خیابان ها ، شیارهای شخم و ..تنوع مثال ها و نمونه ها به خودی خود نشان می دهد که منظور از خط تجسمی معنایی نسبی از خط است و آن نشان دادن یک حرکت ممتد و پیوسته بر سطح یا در فضاست. بنابراین خط می تواند دو بعدی یا سه بعدی باشد.  جهت خط: خطوط تجسمی بر اساس جهت حرکت مداوم در یک مسیر کلی به چهار دسته ی اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از : الف) خطوط عمودی که در طبیعت به شکل تنه درختان، تیرهای برق و ساختمان های مرتفع دیده می شوند. مفهوم این خطوط می تواند ایستادگی ، مقاومت و استحکام باشد.ب) خطوط افقی که در طبیعت به صورت سطح زمین، خط افق، پهنه دریا یا یک انسان خوابیده دیده می شود. مفهوم این نوع خط می تواند آرامش ، سکون یا اعتدال باشد.ج) خطوط مایل که در طبیعت به شکل کناره های کوه، خط رعد در آسمان و سراشیبی دیده می شوند. و در یک اثر تجسمی برای نشان دادن تحرک ، پویایی ، خشونت و عدم سکون و ثبات به کار می روند.د) خطوط منحنی که معمولاً در طبیعت به شکل تپه ماهور، انتشار امواج، پست و بلندی زمین و حرکت بعضی از جانوران دیده می شوند و در یک اثر تجسمی ممکن است برای نمایش دادن حرکت سیال و مداوم، ملایمت و ملاطفت به کار گرفته شود. حالت خط: خطوط می ...

  • شنایی ابتدایی با تناسب،تعادل و کادر، در هنر های تجسمی

    شنایی ابتدایی با تناسب،تعادل و کادر، در هنر های تجسمی

    آشنایی ابتدایی با تناسب،تعادل و کادر، در هنر های تجسمی   تناسبعناصر بصری ظرفیت آن را دارند که یکدیگر را کامل تعریف نمایند به دیگر سخن هیچ شکل بزرگی نمی تواند وجود داشته باشد مگر اینکه شکل کوچکتری در کنارش قرار گرفته باشد ولی به محض اینکههمین تعریف مشخص شد، تمام نسبت با افزودن یک شکل دیگر تغییر می یابد، مقیاس را نه فقط از طریق اندازه نسبی، بلکه از طریق ارتباط با زمینه یا محیط نیز می توان شناخت. موضوع تناسب در هنرهای تجسمی نسبی است و هرگز نمی توان ادعای مطلق بودن را نمود.در شکل زیر مریع در تناسب با زمینه اش بزرگتر به نظر می آید. در صورتی که در شکل بعدی همان مربع به لحاظ اندازه نسبی اش با زمینه کوچک به نظر میآید   کادرخطی است که فضای داخلی را از فضای خارجی جدا می سازد.تمامی عناصر ذکر شده اجزای ساده و تجزیه نشدنی رسانه های بصری هستند. این ها مواد خامی هستند که ارتباط بصری با استفاده از آن ها شکل می گیرد. تک تک این عناصر در حین سادگی و صراحت، قابلیت فوق العاده ای در انتقال اخبار به صورت بصری دارند. نحوه ی قرار گرفتن هر کدام از این عناصر در کادر است که توانایی هنرمند را بیان می کند.تعادلمهم ترن عامل فیزیکی و فیزیولوژی موثر بر حواس بشر، نیاز او به حفظ تعادل است. به دلیل اینکه انسان می خواهد همیشه پاهایش بر روی زمین استوار باشد و در هر شرایطی وضعیت قائم بدن خود را حفظ کند و در ناخود آگاه بصری خود بیش از هرچیز به وجود تعادل و توازن توجه می کند.   با تمام مراحل علمی این مسئله، هیچ شیوه محاسباتی دقیق تر و سریع تر از احساس غریزه ای خاص که در حواس بشر وجود دارد، نیست.   تعادل، نقطه ی مقابل عدم تعادل یا سقوط است. میل ما به دیدن تعادل هنگام دیدن یا بیان یک پیام بصری به این صورت نمایان می شود که ما آگاه یا ناخودآگاه برای چیزی که می بینیم و یا طرح آن را می کشیم اول یک محور عمودی و یک پایه افقی در نظر می گیریم، این دو با هم مهمترین عوامل ساختمانی هستند که به وسیله آن ها میزان تعادل سنجیده می شود. این محور بصری را می توان محور محسوس نام گذارد زیرا با آن که دیده نمی شود ولی در عمل دیدن همیشه به صورت غالب وجود دارد و در واقع یک عامل ثابت ناخودآگاه است.     صفحه نخست

  • نقاشی - 1

    نقاشی -  1

    در سلسله نوشتارها در خصوص نقاشی می‌خواهم شما را با دنیای فراموش شده این هنر (البته در جامعه ما) آشنا کنم . لذا از مطالب ساده و مبنایی هنرهای تجسمی آغاز کرده و در آتی نیز به نحوه توجه و نگاه به نقاشی و شیوه تحلیل درست آن خواهم پرداخت. تمنا دارم مرا از دیدگاه‌ها و نظرات و سلایق هنری خود محروم نفرمایید. مبانی هنرهای تجسمی: 1.       عناصر بصری: نقطه، خط، سطح، رنگ، شکل، بافت، اندازه، تیرگی-روشنی ·         نقطه- چیزی که دارای رنگ، تیرگی یا روشنی، اندازه و گاهی جرم باشد . در عین حال ملموس و قابل دیدن است. ·         خط- حرکت یا شکل ممتد خواه بدون ضخامت و به صورت مجرد و خواه با داشتن ضخامت و برجستگی. ·         سطح- شکلی دارای دو بُعد. ·         حجم- چیزهایی که داری سه بُعدِ طول، عرض و ارتفاع یا عمق باشند. ·         نقش برجسته- که از یک سو بسته و محدود است به حجمی گفته می‌شود که در آن اشیاء و پیکره‌ها کم و بیش برآمده از سطح به نمایش درآمده باشند. ·         شکل- معادل واژه فرم (Form) است که به طور کلی، شکل هم به سطح دو بعدی و هم به حجم و هم به نمایش تصویری اشکال و حجم‌ها گفته می‌شود. از نظر قیافه یا حالت، شکل‌ها یا هندسی هستند یا ساده. چند روش ابداع شکل‌های جدید از شکل‌های ساده: -    برداشتن قسمت یا قسمتهایی از یک شکل ساده هندسی -    ترکیب و یا کنار هم قرار دادن چند شکل ساده -    برش دادن و یا شکستن اشکال ساده و ترکیب مجدد آنها ·         بافت- هر شیء و یا هر شکلی دارای ظاهر خاصی است که به آن بافت گویند. درک بافت از یک طرف به کمک حس لامسه و از طرفی به کمک احساس بصری میسر می‌شود. انواع بافت: -    بافت‌های تصویری- معمولاً شبیه‌سازی شده از اشکال و اشیاء طبیعت به صورت واقع‌نما است که با دیدن آن‌ها احساسی را که قبلاً از طریق لمس کردن تجربه کرده‌ایم مجدداً در ما بیدار می‌شود. -    بافت‌های ترسیمی- به روش‌های گوناگون تجربی و برای ایجاد تاثیرات خاص بصری به وجود می‌آیند. 2.       نیروهای بصری: تعادل، تناسب، هماهنگی، کنتراست ·         تناسب- بر رابطه مناسب میان اجزاء با یکدیگر و با کل اثر دلالت می‌کند. از دلایل زیبایی اثر هنری وجود تناسب میان رنگ‌ها، خط‌ها، سایه-روشن و شکل آن است. ·         تعادل- وجود هماهنگی میان کارکردهای بصری عناصر مختلف اثر هنری و چگونگی ترکیب آنها نسبت به محور افقی و عمودی آن اثر. انواع تعادل: o  تعادل متقارن- همه چیز نسبت به محورهای افقی و عمودی که از وسط اثر عبور کرده سنجیده می‌شود. o  تعادل غیرمتقارن- ایجاد تعادل بر اساس فاصله شکل‌ها و عناصر نسبت به محورهای افقی و عمودی وسط کادر. ·         کنتراست- ...

  • نمونه کادر

    نمونه کادر
  •                                  

  • کادر چیست ؟

    <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />    ·       کادر چیست ؟   دکتر" عبدالمجید حسینی راد " در کتاب  " مبانی هنرهای تجسمی " ( قسمت اول) کادر را اینگونه تعریف می کند : ( " کادر یا قاب تصویر ، محدوده ی فضا یا سطحی است که اثر تجسمی در آن ساخته می شود. به طور کلی منظور از کادر در هنرهایی که با سطح سر وکار دارند و بر سطح بوجود می آیند همان محدوده ای است که هنرمند برای ارائه و اجرای اثر خود برمی گزیند. این اثر ممکن است یک عکس ، یک اعلان ، یک نقاشی ، یک نقش برجسته  و یا حتی محدوده ای باشد که در آن یک فیلم بر پرده سینما نمایش داده می شود. کادر می تواند اندازه ها و شکل های گوناگونی داشته باشد مثل انواع چهار گوش با ابعاد و تناسبات مختلف به صورت مربع و مستطیل های متنوع عمودی و افقی ، همچنین شکل های دیگر هندسی مثل دایره ، بیضی ، مثلث و حتی تلفیقی از این اشکال به صورت منظم و غیر منظم به عنوان کادر در نظر گرفته می شوند. هنرمندان معمولا ترکیب عناصر و نیروهای بصری کار خود را بر اساس کادر وفضای بصری که دراختیار دارند ، سازماندهی می کنند. محدوده و فضای اثر هنری به هر شکل که انتخاب شود در تاثیر گذاری بر نیروهای بصری و ترکیب آنها موثر است. در واقع هنرمند با انتخاب بخشی از فضا و جدا ساختن آن از سایر بخش ها و فضای پیرامون ، توسط کادری مشخص دو عمل انجام می دهد : 1-  اول اینکه ارتباط کادر را با محدوده ی داخلی اثر برقرار می کند و انرژی بصری را که از درون به بیرون گرایش دارد محصور می سازد. 2-     انرژی های بصری بیرون از کادر را که می خواهند به درون آن نفوذ کنند را به کنترل در خواهد آورد. انرژی های بصری که از درون کادر سرچشمه می گیرند و نیروهای مشابهی که از بیرون به آن وارد می شوند ، ساختار اصلی اثر و سازماندهی عناصر بصری را در کادر تحت تاثیر قرار خواهند داد . می توان گفت که با توجه به شکل کادر است که هنرمند عناصر بصری را در اثر خود سازماندهی می کند و روابط آنها را با یکدیگر در ترکیبی مناسب برای نمایش موضوعی خاص شکل می دهد. فضای درونی کادر زمانی معنا پیدا می کند که چیزی در درون کادر انرژی بصری آن را فعال کند. این چیز می تواند یک نقطه ساده یا عنصر بصری دیگری باشد و بسته به اینکه  به چه شکل و در کجای کادر قرار دارد معنای مختلفی بوجود خواهد آمد. " )    غلامحسین نامی  در کتاب " مبانی هنرهای تجسمی- ارتباطات بصری " در تعریف از کادر می نویسد : ( " کادردر عرصه هنرهای تصویری ، معیار مهمی برای ارزیابی بین روابط اجزا تشکیل دهنده هر اثر هنری است . کادر به محدوده ی هر اثر هنری گفته می شود که در داخل خود کلیه عناصر بصری را جمع کرده و شکل میبخشد. ... کادر معیاری است ...

  • ترکیب بندی در نقاشی

    سلام هر چند کتاب ترکیب بندی در نقاشی /اثر پور٬هنری رانکین/ترجمه فرهاد گشایش/انتشارات لوتس کتابی است که نکات قابل توجهی داره اما نمی شه از اون به راحتی برای تجزیه و تحلیل آثار نگارگری استفاده کرد. اولین مسئله نوع کادر در آثار نگارگری است که به نظر من قابل مقایسه با کادر در نقاشی های غیر ایرانی نیست. و یافتن نوع ارتباط بین عناصر بصری در کادرهای نقاشی های ایرانی به نظر احتیاج به مبانی اندیشه ای داره که خاستگاهی بومی داشته باشه. اگه شما ها کتابی می شناسید که ترکیب بندی در آثار ایرانی را مورد بررسی قرار داده لطفا به من معرفی کنید. یه فیل رو می شه لقمه لقمه خورد

  • ویژگی های نقاشی ایران زمین

    اولین نقاشی های ایرانی درواقع خطوط تصویری بوده که حیوانات و سایر موضوعات را به شکل ساده و با اشکال هندسی رسم می کرده اند و هنوز نقش مایه های آن در آثار هنرمندان دیده می شود. نقاشی ایرانی از زمان ساکنان اولیه فلات ایران تا به امروز پر از نقش ها و طرح های بدیع و فوق العاده است واز گذشته ویژگی های خود را حفظ کرده است.درنقاشی ایرانی برعکس نقاشان غربی هیچ گونه پرسپکتیو و بعدنمایی وجود ندارد زیرا نقاشان ایرانی پرسپکتیو را حاصل خطای دید انسان می دانستند و آن را غیر واقعی می پنداشتند.رنگ های نقاشی ایرانی همگی به صورت تخت و بدون سایه روشن است یعنی پررنگ و کم رنگ ندارد و فام یا ته رنگ در نقاشی ها چشم می نوازد.البته این ویژگی نقاشی ایرانی امروزه کم رنگ تر شده و سایه روشن و تاثیر نقاشی غرب آن را بسیار سطحی کرده است. دیگر ویژگی نقاشی ایرانی ظریف کاری و پرداخت های کوچک و ظریف بوده است که در مینیاتورهای استاد فرشچیان و نقاشی های کمال الدین بهزاد آشکار است.در این نقاشی ها انسان و طرح های اصلی در مرکز اثر و در هرگوشه و طرف کادر نقاشی های حاشیه ای و ظریف دیده می شود و هر گوشه کادر دنیایی جداگانه است درحالیکه در نقاشی اروپا یک پس زمینه سفید رنگ و یک طرح وجود دارد.البته شایان ذکر است که نقاشی اسلامی که بعد از دوران سلجوقی رشد و پیشرفت کرد،درواقع تاثیری ازادانه از هنر مانوی بوده است. در دوره صفوی هنر ایرانی تحت تاثیر هنر غربی قرار می گیرد و گاهی آثار هنرمندان کاملا از ارزش و فرهنگ ایرانی-اسلامی فاصله می گیرد و ورود نقاشی غربی از همان زمان آغاز و تا حالا ادامه پیدا کرده است.

  • مفهوم کادر در طراحي

    مفهوم کادر در طراحي چيست؟همه ما در ابتداي کار دنيا را از دريچه چشمان خود بررسي مي کنيم،اشياء را مي بينيم و ترسيم مي کنيم.ترسيم اشياء بر سطح کاغذ ابتدا شکلي ساده دارد و با کمي تمرين،به راحتي صورت مي گيرد.به دنبال آن در اشياء و در محيط اطراف خود به دقت مي نگريم.در اين مرحله است که نياز به داشتن انسجام در کار ،احساس مي شود و بحث کادر نيز در همين زمان آغاز مي گردد.با توجه به حالت عمودي يا افقي شئ يا اشيا کادر خود را به صورت عمودي يا افقي انتخاب مي کنيم بنابر اين،مي توان گفت که بين فرم و کادر رابطه مستقيمي وجود دارد.معمولي ترين حالت کادر ،يک مستطيل عمودي يا افقي است يا حتي يک مربع.البته فرمهاي دايره و بيضي نيز مي توانند به عنوان کادر مطرح شوند ،ليکن از پايداري لازم برخوردار نيستند و جز براي موارد تزييني و بسيار نادر ،به کار گرفته نمي شوند .کادر مثلث نيز مطلقاً در طراحي و نقاشي کاربرد ندارد.علت اين است که شخصيت و ويژگي مثلث،فضاي اطراف کادر را اصطلاحاً کور مي کند و برش مورب آن مي تواند به تصوير و به طرح ما آسيب برساند.پس مبحث اصلي را به کادر مستطيل (به صورت عمودي يا افقي )اختصاص خواهيم داد.ابتدا کاغذي در اندازهA4را بر داشته آن را دقيقاً نصف کنيد.از هر سمت 3تا 4 سانتيمتر به طرف مرکز آمده و مستطيلي ترسيم کنيد و آن را ببريد.منظره يابي که به اين طريق به دست مي آيد وسيله مناسبي براي سنجش و تصميم گيري درباره کادر است و بهتر است که هنگام انجام طراحي ،همواره آن را همراه داشته باشيد.منظره ياب شما کاملاً متناسب با اندازه هاي مستطيلي است که به عنوان مستطيل طلايي شناخته مي شود.

  • عناصر بصری(نقطه،خط،سطح،حجم)

    عناصر بصری(نقطه،خط،سطح،حجم)

    موقعیت های مختلف نقطه:بسته به این که نقطه ی بصری در کجای کادر قرار گرفته باشد، موقعیت های متفاوتی را به وجود می آورد. یک نقطه روابط محدود ساده ای با اطراف خود دارد و به همان نسبت توجه مخاطب را به خود جلب می کند. اما چنانچه نقاط بصری متعددی در یک کادر وجود داشته باشند، بر اساس روابطی که از نظر شکل، اندازه ، تیرگی ، روشنی ، رنگ ، بافت ، دوری و نزدیکی با یکدیگر دارند تأثیرات بصری متفاوتی به وجود خواهند آورد.گاهی ممکن است نقطه به عنوان کوچک ترین بخش تصویر تلقی شود. در این صورت در اثر تراکم نقطه های تیره تیرگی حاصل می شود و در اثر پراکندگی آنها روشنی دیده می شود. خصوصیات نقطه:گر نقطه در کادر بالا باشد حس سبکی را انتقال میدهد و اگر پایین باشد حس سنگینینقاط هنگامی که به هم نزدیک باشند تمرکز بصری ایجاد میکنند و بالعکسو نقاط طلایی در کادر که بهتر است سوژه در آن مکان قرار گیردسوژه بهتر است در وسط کادر قرار نگیردو حس هایی که هر نقطه میرساند:نقطه سمت راست بالا:حس سرعتنقطه سمت راست پایین:حس سکوننقطه سمت چپ بالا:حس تنهایینقطه سمت چپ پایین:سردرگمیالبته این نقاط بستگی به نوع سوژه که در عکس شما وجود دارد است  خط:در زندگی روزمره و در طبیعت، خط حضور چشمگیری دارد. در این زمینه می توان مثال های متفاوتی ذکر کرد. نقوش خطی روی لباس ها، ردیف صندلی ها در سالن امتحانات، خطوط آجرهای چیده شده، سیم ها و تیرهای برق، تنه درختان در کنار خیابان ها ، شیارهای شخم و ..تنوع مثال ها و نمونه ها به خودی خود نشان می دهد که منظور از خط تجسمی معنایی نسبی از خط است و آن نشان دادن یک حرکت ممتد و پیوسته بر سطح یا در فضاست. بنابراین خط می تواند دو بعدی یا سه بعدی باشد.  جهت خط: خطوط تجسمی بر اساس جهت حرکت مداوم در یک مسیر کلی به چهار دسته ی اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از : الف) خطوط عمودی که در طبیعت به شکل تنه درختان، تیرهای برق و ساختمان های مرتفع دیده می شوند. مفهوم این خطوط می تواند ایستادگی ، مقاومت و استحکام باشد.ب) خطوط افقی که در طبیعت به صورت سطح زمین، خط افق، پهنه دریا یا یک انسان خوابیده دیده می شود. مفهوم این نوع خط می تواند آرامش ، سکون یا اعتدال باشد.ج) خطوط مایل که در طبیعت به شکل کناره های کوه، خط رعد در آسمان و سراشیبی دیده می شوند. و در یک اثر تجسمی برای نشان دادن تحرک ، پویایی ، خشونت و عدم سکون و ثبات به کار می روند.د) خطوط منحنی که معمولاً در طبیعت به شکل تپه ماهور، انتشار امواج، پست و بلندی زمین و حرکت بعضی از جانوران دیده می شوند و در یک اثر تجسمی ممکن است برای نمایش دادن حرکت سیال و مداوم، ملایمت و ملاطفت به کار گرفته شود. حالت خط: خطوط می ...

  • شنایی ابتدایی با تناسب،تعادل و کادر، در هنر های تجسمی

    شنایی ابتدایی با تناسب،تعادل و کادر، در هنر های تجسمی

    آشنایی ابتدایی با تناسب،تعادل و کادر، در هنر های تجسمی   تناسبعناصر بصری ظرفیت آن را دارند که یکدیگر را کامل تعریف نمایند به دیگر سخن هیچ شکل بزرگی نمی تواند وجود داشته باشد مگر اینکه شکل کوچکتری در کنارش قرار گرفته باشد ولی به محض اینکههمین تعریف مشخص شد، تمام نسبت با افزودن یک شکل دیگر تغییر می یابد، مقیاس را نه فقط از طریق اندازه نسبی، بلکه از طریق ارتباط با زمینه یا محیط نیز می توان شناخت. موضوع تناسب در هنرهای تجسمی نسبی است و هرگز نمی توان ادعای مطلق بودن را نمود.در شکل زیر مریع در تناسب با زمینه اش بزرگتر به نظر می آید. در صورتی که در شکل بعدی همان مربع به لحاظ اندازه نسبی اش با زمینه کوچک به نظر میآید   کادرخطی است که فضای داخلی را از فضای خارجی جدا می سازد.تمامی عناصر ذکر شده اجزای ساده و تجزیه نشدنی رسانه های بصری هستند. این ها مواد خامی هستند که ارتباط بصری با استفاده از آن ها شکل می گیرد. تک تک این عناصر در حین سادگی و صراحت، قابلیت فوق العاده ای در انتقال اخبار به صورت بصری دارند. نحوه ی قرار گرفتن هر کدام از این عناصر در کادر است که توانایی هنرمند را بیان می کند.تعادلمهم ترن عامل فیزیکی و فیزیولوژی موثر بر حواس بشر، نیاز او به حفظ تعادل است. به دلیل اینکه انسان می خواهد همیشه پاهایش بر روی زمین استوار باشد و در هر شرایطی وضعیت قائم بدن خود را حفظ کند و در ناخود آگاه بصری خود بیش از هرچیز به وجود تعادل و توازن توجه می کند.   با تمام مراحل علمی این مسئله، هیچ شیوه محاسباتی دقیق تر و سریع تر از احساس غریزه ای خاص که در حواس بشر وجود دارد، نیست.   تعادل، نقطه ی مقابل عدم تعادل یا سقوط است. میل ما به دیدن تعادل هنگام دیدن یا بیان یک پیام بصری به این صورت نمایان می شود که ما آگاه یا ناخودآگاه برای چیزی که می بینیم و یا طرح آن را می کشیم اول یک محور عمودی و یک پایه افقی در نظر می گیریم، این دو با هم مهمترین عوامل ساختمانی هستند که به وسیله آن ها میزان تعادل سنجیده می شود. این محور بصری را می توان محور محسوس نام گذارد زیرا با آن که دیده نمی شود ولی در عمل دیدن همیشه به صورت غالب وجود دارد و در واقع یک عامل ثابت ناخودآگاه است.     صفحه نخست

  • نقاشی - 1

    نقاشی -  1

    در سلسله نوشتارها در خصوص نقاشی می‌خواهم شما را با دنیای فراموش شده این هنر (البته در جامعه ما) آشنا کنم . لذا از مطالب ساده و مبنایی هنرهای تجسمی آغاز کرده و در آتی نیز به نحوه توجه و نگاه به نقاشی و شیوه تحلیل درست آن خواهم پرداخت. تمنا دارم مرا از دیدگاه‌ها و نظرات و سلایق هنری خود محروم نفرمایید. مبانی هنرهای تجسمی: 1.       عناصر بصری: نقطه، خط، سطح، رنگ، شکل، بافت، اندازه، تیرگی-روشنی ·         نقطه- چیزی که دارای رنگ، تیرگی یا روشنی، اندازه و گاهی جرم باشد . در عین حال ملموس و قابل دیدن است. ·         خط- حرکت یا شکل ممتد خواه بدون ضخامت و به صورت مجرد و خواه با داشتن ضخامت و برجستگی. ·         سطح- شکلی دارای دو بُعد. ·         حجم- چیزهایی که داری سه بُعدِ طول، عرض و ارتفاع یا عمق باشند. ·         نقش برجسته- که از یک سو بسته و محدود است به حجمی گفته می‌شود که در آن اشیاء و پیکره‌ها کم و بیش برآمده از سطح به نمایش درآمده باشند. ·         شکل- معادل واژه فرم (Form) است که به طور کلی، شکل هم به سطح دو بعدی و هم به حجم و هم به نمایش تصویری اشکال و حجم‌ها گفته می‌شود. از نظر قیافه یا حالت، شکل‌ها یا هندسی هستند یا ساده. چند روش ابداع شکل‌های جدید از شکل‌های ساده: -    برداشتن قسمت یا قسمتهایی از یک شکل ساده هندسی -    ترکیب و یا کنار هم قرار دادن چند شکل ساده -    برش دادن و یا شکستن اشکال ساده و ترکیب مجدد آنها ·         بافت- هر شیء و یا هر شکلی دارای ظاهر خاصی است که به آن بافت گویند. درک بافت از یک طرف به کمک حس لامسه و از طرفی به کمک احساس بصری میسر می‌شود. انواع بافت: -    بافت‌های تصویری- معمولاً شبیه‌سازی شده از اشکال و اشیاء طبیعت به صورت واقع‌نما است که با دیدن آن‌ها احساسی را که قبلاً از طریق لمس کردن تجربه کرده‌ایم مجدداً در ما بیدار می‌شود. -    بافت‌های ترسیمی- به روش‌های گوناگون تجربی و برای ایجاد تاثیرات خاص بصری به وجود می‌آیند. 2.       نیروهای بصری: تعادل، تناسب، هماهنگی، کنتراست ·         تناسب- بر رابطه مناسب میان اجزاء با یکدیگر و با کل اثر دلالت می‌کند. از دلایل زیبایی اثر هنری وجود تناسب میان رنگ‌ها، خط‌ها، سایه-روشن و شکل آن است. ·         تعادل- وجود هماهنگی میان کارکردهای بصری عناصر مختلف اثر هنری و چگونگی ترکیب آنها نسبت به محور افقی و عمودی آن اثر. انواع تعادل: o  تعادل متقارن- همه چیز نسبت به محورهای افقی و عمودی که از وسط اثر عبور کرده سنجیده می‌شود. o  تعادل غیرمتقارن- ایجاد تعادل بر اساس فاصله شکل‌ها و عناصر نسبت به محورهای افقی و عمودی وسط کادر. ·         کنتراست- ...

  • نمونه کادر

    نمونه کادر
تعداد بازدید از این مطلب: 9200
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات

نتیجه تصویری برای پاس پارتو در هنر

 

 

 

 

روش ساخت پاسپارتو

پاسپارتو مقوایی است که ما بین تصویر، عکس یا اثر هنری و شیشه قاب قرار می گیرد. درقاب هایی که اثر هنری توسط پاسپارتو به نمایش گذاشته می شود نمای بهتری را به مخاطبان منتقل می کند. آسمونی در این مقاله ساخت انواع پاسپارتو را به شما عزیزان آموزش می دهد.

پاسپارتو در حالت دستی نوعی قاب بندی با مقواست که با ظرافت و دقت خاصی مقواها برش خورده و اثر از پشت به قاب مقوایی چسبانده میشود.

انواع عکس، کارهای گرافیکی، نقاشی و آثار هنری را میتوان برای زیبایی و حفاظت پاسپارتو کرد.

پاسپارتو کمک می کند تا  آثار هنری خود را به شیوه ای حرفه ای بزرگتر از اندازه واقعی به نمایش بگذارید.علاوه بر آن با ایجاد تمایز لبه های خود به شکلی زیبا بین دیوار و کار هنری کنتراست ایجاد می کند.

لزوم استفاده از پاسپارتو برای عکس ها وقتی نمایان می شود که بدانید پاسپارتو با ایجاد یک فضای خالی بین عکس و شیشه مانع از چسبیدن آن ها به هم و در نتیجه جدا شدن قسمت هایی از پوسته عکس توسط شیشه شود.

انواع پاسپارتو:

پاسپارتو تک پنجره ای( یک تکه): از یک مقوای یک تکه و بزرگ استفاده می شود.وسط آن با اندازه ای متناسب با اندازه اثر برش خورده و خالی میشود و اثر داخل آن قرار میگیرد.

پاسپارتو فارسی بر: از مقواها با عرض های باریک (بین 5 تا 10 سانتی متر) ساخته می شود و لبه ها با زاویه 45 درجه به هم چسبانده می شوند.

پاسپارتو دوبل: از دو لایه مقوا ساخته می شود که می توانند همرنگ یا غیر همرنگ باشند.

پاسپارتو لوکس:از مقواهای ماکتسازی برای ساخت این نوع پاسپارتو استفاده می شود و با ایجاد حجم بین لایه ها نمایی سه بعدی را به نمایش می گذارد.

رنگ پاسپارتو: معمولا برای آثار گرافیکی از رنگ خنثی خاکستری یا سفید و سیاه استفاده می شود.برای آثار نقاشی نیز می توانید رنگ دلخواهی انتخاب کنید.اما بهتر است زمینه پاسپارتو با رنگ های متعدد شلوغ نشود تا توجه بیننده را به خود اثر معطوف کند نه به پاسپارتو.

بهتر است این کار را دو بار انجام دهیم تا از دقت اندازه ها اطمینان حاصل کنیم. برای مثال اندازه دقیق این اثر 18سانتیمتر در 24 سانتیمتر است. 
اندازه افقی اثر : 18 سانتیمتر 
اندازه عمودی اثر : 24 سانتیمتر 

حالا اگر بخواهیم برای این اثر هنری قاب و پاسپارتو سفارش دهیم، به روش زیر عمل می کنیم : 
برای اطلاع شما پاسپارتو قطعه ای مقوایی است که به صورت حاشیه ای دور تا دور عکس یا اثر هنری قرار می گیرد و جلوه ای خاص به اثر شما می بخشد. 
برای ساخت پاسپارتو، باید ابعاد پنجره پاسپارتو را در قسمت «اندازه» وارد کنیم. پنجره ی پاسپارتو، دریچه ای روی مقوای پاسپارتو است که اثر هنری یا عکس از آن دریچه دیده خواهد شد. 
باید توجه داشته باشیم که برای چسباندن عکس یا اثر هنری به پاسپارتو، لازم است حاشیه ای باریک از اطراف اثر هنری زیر لبه ی پاسپارتو قرار گیرد. با این کار، هم چسباندن اثر به پاسپارتو آسان می شود و هم کادر تمیز و زیبا تری از اثر خواهیم دید. بنابر این ابعاد پنجره ی پاسپارتو باید کمی کوچک تر از ابعاد عکس یا اثر هنری باشد. 

 برای اندازه ی این حاشیه باریک از اثر که زیر لبه پاسپارتو می رود، حد اقل نیم سانتیمتر از هر طرف است. 

تعداد بازدید از این مطلب: 46477
|
امتیاز مطلب : 31
|
تعداد امتیازدهندگان : 10
|
مجموع امتیاز : 10


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : چهار شنبه 28 آذر 1397
نظرات

تصویر مرتبط

تصویر مرتبط

نتیجه تصویری برای اشعار خوشنويسي براي خط تحريري

تصویر مرتبط

تصویر مرتبط

تصویر مرتبط

آموزش خط تحریری

سرمشق خوشنویسی نستعلیق متن نویسی

سرمشق خوشنویسی نستعلیق متن نویسی

سرمشق خوشنویسی نستعلیق متن نویسی

نتیجه تصویری برای اشعار خوشنويسي براي خط تحريري

نتیجه تصویری برای اشعار خوشنويسي براي خط تحريري

تصویر مرتبط

تصویر مرتبط

تصویر مرتبط

هنر خوشنویسی گالری اختصاصی خوشنویسی جواد فریدفتحی و امیر حق گشا ج -فرید فتحی

هنر خوشنویسی گالری اختصاصی خوشنویسی جواد فریدفتحی و امیر حق گشا ج -فرید فتحی

هنر خوشنویسی گالری اختصاصی خوشنویسی جواد فریدفتحی و امیر حق گشا ج -فرید فتحی

 

تعداد بازدید از این مطلب: 1396
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : شنبه 17 آذر 1397
نظرات

مفهوم هنرArt.
در معنای عام و انتزاعی به هرگونه فعالیتی اشاره دارد که هم خودانگیخته و هم مهارشده باشد. بنابراین، هنر از فرایندهای طبیعت متمایز است (برخی هنرمندان اروپایی سده‌ی بیستم با گزینش شیء یافته یا عنصر حاضر و آماده (ready-made) به عنوان اثر هنری، این مرز را از میان برداشته اند). در این معنای کمتر مصطلح، تمامی ابداعات و ساخته های مبتنی بر قوه‌ی خلاقه‌ی بشری در زمره‌ی هنر قرار میگیرد.
امّا هنر در معنای مشخص، به فعالیتهایی چون نقاشی، پیکره سازی، طراحی گرافیک، معماری، موسیقی، شعر، رقص، تئاتر و سینما اطلاق میشود. در گذشته سعی بر این بود که هنرها را به دودسته‌ی ذیل تقسیم کنند:
هنرهای زیبا، که در خدمت هیچ مقصود عاجل نیست و فراورده‌ی آن ارزشی در درون خود دارد.
هنرهای سودمند(هنرهای کاربردی)، واجد هدفی فراتر از خودِ اثر هنری میباشد(مانند سفالینه‌ی منقوش).
امروزه این تقسیم بندی کاربرد خود را از دست داده و منسوخ شده است. (منبع: دایره المعارف هنر، رویین پاکباز).
هرچند که رویدادهای هنری دهه‌های اخیر میل به ازمیان برداشتن مرزهای بین رشته های هنری دارد، اما به‌دلیل نیاز به این تمایزات در فضاهای آموزشی و دانشگاهی در یک تقسیم بندی کلی هنرها را به سه دسته تقسیم میکنند:
هنرهای آوایی (phonetic arts): که شامل هنرهای سمعی و شنیداری همچون شعر و موسیقی میباشد.
هنرهای بصری (visual arts): هنرهای مبتنی بر طرح که اساساً حس بینایی را مخاطب قرار میدهند که مشتملند بر نقاشی، پیکره سازی، معماری، و هنرهای مشتق از اینها مثل گرافیک، طراحی صنعتی و طراحی داخلی. البته مقوله ای تحت عنوان هنرهای تجسمی (plastic arts) نیز مطرح‌  است که در حقیقت به معنی هنرهایی است که در آنها ماده‌ی اولیه مجسَّم وشکلپذیر است مثل معماری و پیکرسازی و غیره که به هرحال ذیل همین مجموعه محسوب میشوند.
هنرهای دراماتیک (dramatic arts): که ترکیب و تالیفی از هنرهای آوایی و هنرهای بصری هستند مانند تئاتر و سینما.
] در مورد تعریف هنر در بین متفکران هرگز اتفاق نظر وجود نداشته و حتی قابل تعریف بودن مقوله‌ی هنر نیز محل گفتگوهای متنوعی بوده است. وقتی درباره‌ی مفهوم هنر بحث شود مانند همه‌ی مفاهیم دیگر از امکانات فلسفه استفاده خواهد شد و همین نکته موجب یک اختلاف نظر کلی در این زمینه می­شود چرا که برخی از اندیشمندان، فلسفه را از درک هنر ناتوان میدانند. گئورگ گادامر میگوید که «ما هرگز نمی‌توانیم واژگانی را بیابیم که چیزی را بطور قطع بیان کند». در جایی دیگر فردریش شلگل نظر خود را اینگونه بیان میدارد که «در آنچه که فلسفه‌ی هنر خوانده میشود یا فلسفه از دست میرود و یا هنر».
هنگامی که خود هنر از راه آفرینش پیاپی زیبایی هم در ادراک سازوکار نیروهایش و هم در شناخت چشم‌اندازهای آینده‌اش توانا بوده چه نیازی به تعریف فلسفی از هنر وجود دارد؟وقتی که خردورزی افلاطون با اخراج هنرمند و شاعر از آرمانشهر آغاز شد و یا یکی از بزرگترین فیلسوفان، فردریش هگل با آن‌همه نوشته‌هایش در زمینه‌ی هنر سرانجام از مرگ هنر یاد کرد دیگر ازاین فیلسوفان چه میشود آموخت؟ البته فیلسوفانی هم بودند که از هنر به عنوان مقوله‌یی والا یاد کرده‌اند؛ همچون فردریش نیچه که به جهان پند داد که همچون هنر باشد که همواره خود را می‌آغازد یا مارتین هایدگر که وقتی فلسفه و علم مدرن را ناتوان از گشایش راز هستی می‌دید هنرمند و شاعر را دانای این راز می‌دانست.
هنر کارایی بسیاری در انتقال تجربه‌های باطنی و درونی زندگی آدمی دارد و خبر از رازهایی میدهد که قفل آنها با هیچ کلید دیگری باز نمی‌شود. آنچه که یک فیلسوف با مفهومسازی و بحث و جدلهای بی‌پایان سعی در بیان آن دارد، با خواندن غزلی از حافظ یا شنیدن یک کانتات (cantata) از باخ بدون حجاب و حایل نمودار میشود.[ (منبع: با نگاهی به کتاب حقیقت و زیبایی، بابک احمدی)
Art: the use of painting, drawing, sculpture etc to represent things or express ideas: ………the Museum of Modern Art in New York…… an example of early Indian art
Visual: relating to seeing: …….the visual arts………. Artists translate their ideas into visual images
Plastic: a plastic substance can be formed into many different shapes and keeps the shape it is formed into until someone changes it: ....plastic arts…Clay is a plastic substance

زیبایی Beauty.
]اگرچه همگان با خاصیت زیبایی آشنا هستند، مفهوم زیبایی تعریف‌ناپذیر به نظر میرسد. گروهی از زیبایی‌شناسان تمایل به نفی وجود زیبایی دارند و آنرا ناشی از قراردادها و یا مهارتهای ذهنی مخاطب (subject) میدانند یعنی زیبایی را امری ذهنی(subjective) و وابسته به طرز تفکر شخص میدانند؛ و گروه دیگر زیبایی را ذاتیِ اشیای مورد تجربه (object) میدانند و در واقع زیبایی را مفهوم عینی (objective) به حساب می‌آورند[.(با نگاهی به دایره‌المعارف هنر، رویین پاکباز)
به هر حال زیبایی چه عینی باشد و چه ذهنی، میتوان فارغ از قضاوت در این مورد به مسایل دیگری در زمینه‌ی زیبایی پرداخت مانند تاریخ زیبایی‌شناسی و یا زیبایی‌شناسی و انواع آن در طبقات مختلف جامعه و ازاینگونه مطالب.
زیبایی‌شناسی Aesthetics.
در عصر باستان کتابهای افلاطون در کنار فن شعرِ (poetics) ارسطو آثار اصلی در زمینه‌ی زیبایی‌شناسی به‌شمار میرفتند؛ در قرون وسطی بدلیل حاکمیت دین و اندیشه‌ی دینی در اروپا و سایر مناطق تحت نفوذ آن، زیبایی و نوعِ نگاه متفکرانی همچون سَنت اُگوستین به هنر و زیبایی تحت تاثیر بحث خالق و مخلوق و متعهد به این دو مفهوم بود و رنگ‌وبوی عرفان مسیحی داشت. در اوایل قرن هجدهم نیزآثاری هم در قاره‌ی اروپا و هم در انگلستان وجود داشت؛ هرچند که اصطلاح زیبایی‌شناسی اولین‌بار توسط الکساندر بومگارتن وارد مباحث فلسفی شد(1750) اما پیش از ایمانوئل‌کانت کسی نظریه‌ی زیبایی‌شناسی را در دل نظام فلسفی جامعی عرضه نکرده بود. کانت در اواخر حیات فلسفی خود به زیبایی‌شناسی پرداخته و بطور کلی میتوان گفت که او منکر اصل ذوق بوده و معتقد بود که احکامی که ما درمورد زیبایی صادر میکنیم فقط مُتّکی بر لذت و تماماً ذهنی‌است و در نتیجه درک زیبایی‌شناختی را متعلق به قلمرو احکام شناخت، فاهمه و تصورات نمیدانست.
خوب‌است بدانیم که نوشته‌های زیبایی‌شناسان قرن هجدهم حق بزرگی برگردن زیبایی‌شناسان معاصر دارند؛ البته این بدین معنی نیست که این مفاهیم در طول این دویست‌سال‌ هیچ دگرگون نشده‌اند ولی برخی نظریات آنها راهنمای ما در مورد زیبایی هستند.
زیبایی‌شناسی در مراحل بعدی شامل دیدگاههای تازه‌یی میشود؛ هگل بعنوان یکی از ادامه‌دهندگان راه کانت، زیبایی و هنر را در کنار علم و دین یکی از سه راه اصلی شناخت و در واقع مهمترین آنها میدید. در اندیشه‌ی متفکرانی همچون هایدگر بدلیل نگاه خاص به وجود و هستی و توجه و اعتنا به مفهوم دازاین ( بیشتر بعنوان جایگزینی برای واژه‌ی انسان)، ارزش زیبایی‌شناختی را موجب هستی‌یافتنِ تمام آثاری می‌دانست که واجد شیئیت‌اند.
اصول زیبایی:
]اصول زیبایی معمولاً به آن دسته از خصوصیات شیئ اطلاق میگردد که برای اینکه چیزی زیبا قلمداد شود لازم و یا کافی باشند. برای تعیین این اصول بسیار تلاش‌شده‌است اما این تلاشها به‌دلایل مختلف با شکست مواجه شده‌اند. چرا که همیشه این امکان وجود داشته است که ترتیب معیّنی از عناصر در یک شیئ زیبا بنظر برسد و رعایت همان ترتیب در جایی دیگر در نظر مخاطب زیبا به‌نظر نرسیده و پیچیده و شلوغ و یا ملال‌آور باشد و یا یک شیئ بدون دارابودن اصول زیبایی، زیبا به‌نظر برسد.هیچ مجموعه خصوصیاتی نیست که شرایط کافی برای زیبایی به شمار رود[.(دایره‌المعارف زیبایی‌شناسی، بریس گات)
نظر کانت در مورد قواعد زیبایی مهم است وآن اینست که هیچ اصولی بر زیبایی مترتب نیست و در عین‌حال معتقد بود که احکام زیبایی جهانشمولند. بعقیده‌ی او هر نظریه‌ی زیبایی‌شناختی باید انسجام دوجانبه و ربط آنها باهم را نشان دهد.
همچنین میتوان مطالعه‌ی این موضوع را از مسیر این سه مقوله‌ پی گرفت:
ویژگیهای زیبایی‌شناختی: این ویژگیها شامل هماهنگ، آرام، قدرتمند، ظریف، احساسی و جذّاب؛ که این فهرست براحتی قابل افزایش است و اگر به همبن روش ادامه داده و از دیگرویژگیها همچون غالب بودن رنگ قرمز و یا مستطیل بودن کادر و یا دوساعت طول‌کشیدن فیلم (یعنی موارد قابل اندازه‌گیری چشم بپوشیم شاید قادر به تفکیک ویژگیهای زیبایی‌شناختی ار سایر آنها شویم.
تجربه‌ی زیبایی‌شناختی: این تجربه به معنی تجربه‌ی لذت و هماهنگی ذهنی در حضور شیئ برای حکم زیبایی‌شناسیِ صحیح، ضروری است. زمانی که مشخص شود زیبایی و دیگر خصوصیات زیبایی‌شناختی صرفاً ویژگیهای ذاتی خود اشیاء نیستند بلکه در حقیقت پاسخهای ادراکی، شناختی و عاطفی مخاطب‌اند، تاکید بر تجربه گریز ناپذیر است.
نگرش زیبایی‌شناختی: در این زمینه مهمترین موضوعی که به آن اشاره میشود موضوع بیطرفی است. مثلا در درک زیبایی یک دریای طوفانی باید ترس را کنار گذاشت و یا برای درک زیبایی" فیلم پیروزی اراده"که حکایت پرشوری از فعالیتهای حزب نازی را نشان میدهد باید جنایات این حزب را فراموش‌کرده و سپس به تماشای فیلم پرداخت.

Aesthetics: Philosophical study of the qualities that make something an object of aesthetic interest and of the nature of aesthetic value and judgment. زیبایی شناسی

هنر و اخلاق:
]مسئله‌ی ارتباط هنر و اخلاق از مباحث مهم و کلیدی شمرده می‌شود. نگرانی از ارتباط هنر و اخلاق همچون بسیاری مباحث دیگر به زمان افلاطون باز میگردد؛ او هنر را محرک نادرستِ احساسات و عواطف و موجب معرفت کاذب میدانست.
کسانی که هنر را نوعی تفریح سالم میدانند بدنیست که توجه کنند که هنر قدرت ایجاد تشویش و به‌لرزه‌افکندن دژ مستحکم تعصبات اخلاقی را داراست. به همین دلیل هنر در مواردی باعث جریحه‌دارشدنِ احساسات مردم، طرح دعاوی حقوقی در دادگاهها و تصویب قانونهای جزایی شده است.
در خصوص ارتباط هنر و اخلاق چند پرسش اساسی قابل طرح میباشد؛ اولین پرسش اینست که آیا نمایش آثار هنری که به دلیل جانبداری از خشونت، تبعیض نژادی و جنسی و نظایر آنها از نظر اخلاقی شبهه‌ناک است باعث فساد اخلاقی مخاطب میشود؟ اساس این پرسش بر مشاهده است و پاسخ آن از دلِ تجربه‌های روانشناختی و جامعه‌شناختی بدست می‌آید. دومین‌پرسش اینست که آیا نادرستی اخلاقی در برخی آثار میتواند سانسور و بِه‌گزینیِ آنها را توجیه کند؟ این پرسشی است که در حوزه‌ی فلسفه‌ی سیاسی قابل طرح است و پاسخ به آن مستلزم طرح نظریه‌یی عام در مورد آزادی بیان خواهد بود. سومین پرسش و درواقع آنچه که بدان خواهیم پرداخت این‌است که آیا ناپسندی و یا درستیِ یک اثر هنری از دید اخلاقی را میتوان با ناپسندی و یا درستی زیبایی‌شناختیِ آن یکی دانست؟[.(منبع: با نگاهی به مقاله‌ی بریس گات، دایره‌المعارف زیبایی‌شناسی ).
برای پاسخ به این پرسش به نمونه‌هایی توجه میکنیم:
]هنرمندان در سالهای آخر قرن بیستم یکی از عمیق‌ترین و هراس‌انگیزترین نگرانیهای دوران مدرن یعنی وحشت تجاوزات جنسی به کودکان را در آثار خود مطرح ساختند. هنرمند انگلیسی مارکوس هاروِی با پرتره‌ی بزرگِ رسواترین زنِ قاتل در انگلستان، میراهیریندلی، غوغای بی‌سابقه‌یی بپاکرد.
این تصویر بر اساس عکس قاتل که هنگام دستگیری‌اش توسط پلیس در 1966 گرفته‌شده‌بود و نیز با استفاده از رنگهایی که بصورت جای دست بچه‌ها لکّه‌گذاری کرد خلق گردید. این قاتل بعدها به اتهام شکنجه و آزار جنسی کودکان محاکمه و مجازات گردید و به یک چهره‌ی همیشگی در پرونده‌ی انسانهای دیوصفت در انگلستان بدل شد.
کارهای عکاس هلندی اینز وان لامسویرد اشارات نافذتری به این نگرانی دارد. مجموعه‌ی عکسهای او که هَوَس‌های نهایی نام‌دارد از یک مدل دختربچه‌ی 3ساله استفاده میکند.
او عروسکها را در حالتی که پیکری بزرگسال را با وضعیتی که تحریک‌کننده‌ی جنسی‌است القاء میکند قرار داده و از آنها عکس گرفته و سپس در عکسها تغییراتی ایجاد کرده؛ از جمله اینکه لبها و دندانهای دختربچه بصورتِ زنی بزرگسال تغییر شکل مییابد[. (ادواردلوسی اسمیت، جهانی‌شدن و هنر جدید).
در هر دومورد فوق میتوان سه وجهه‌‌ی متمایز از هم را در این آثار بررسی کرد.
وجهه‌ی زیبایی‌شناختی: که شامل تمهیدات هنرمند در جنبه‌ی بصریِ اثر میباشد نظیر تناسبات و ترکیب‌بندی و رنگ و حتی تناسبات معناییِ اثر است.
وجهه‌ی منتقدانه: که در دو مثال فوق، شامل اخطارهایی در توجه به کودکان و حفاظت از آنها میشود.
وجهه‌ی اخلاقی: که در این اثر بدلیل استفاده از تصاویر محرک، از نظر اخلاقی مردود است.
همینطور که میبینید در این تقسیم‌بندیِ سه‌گانه هیچکدام از این سه مورد را نمیتوان کم اهمیت دانست و یا یکی را به‌خاطرِ دیگری نادیده گرفت. البته این دو مثال بدلیل دارا بودنِ بار معناییِ مقبول(توجه به مسایل کودکان) و تصاویرِ نه‌چندان غیراخلاقی، براحتی قابل قضاوت‌اند؛ اما برخی از آثار هنری همچون فیلم سینماییِ پرتقالِ کوکی و یا قاتلینِ بالفطره، بدلیل شدت خشونت و شدتِ غیراخلاقی بودنِ صحنه‌ها مورد انتقاد قرار میگیرد.
در اینجا به پرسش سوم بازمیگردیم که آیا حُسن و قبحِ اخلاقی یک اثر هنری را میتوان با حُسن و قبحِ زیبایی‌شناختیِ آن یکی دانست؟
سه پاسخ به این سوال میتوان داد:
بنا بر دیدگاه اصالت زیبایی، حسن و قبح اخلاقی یعنی در واقع نقد اخلاقی آثار، هیچ ارتباطی به زیبایی‌شناسی ندارد.چراکه اعتقاد دارد مقایسه‌ی آثار هنری مانند اعداد و ارقام کار بیهوده‌ای است.
در دیدگاه دیگر اصالت انحطاط اخلاقی است که اعتقاد دارد که تنها حسن زیبایی‌شناختی یک اثر هنری، قبح اخلاقی آن است. به این جوک توجه کنید:
"زنی به شوهرش گفت: زنِ زیبا دوست داری یا زنِ فهمیده؟ مرد گفت هیچکدام عزیزم؛ من تو رو دوست دارم"
در این جوک که خود در قالب طنز ارائه میشود و یکی از گونه‌های رایج و مهم ادبی‌است، مهمترین حاصل و نتیجه در مخاطبِ آن دیده میشود و آن هم خندیدن است. ماحصلِ این حکایت این است که مرد همسر خود را هم نازیبا خطاب کرده و هم نفهم؛ و این در حقیقت توهین و بی ادبی‌است بعلاوه‌ی مهارت و زیرکی در تدوین این نوشتار و تقدم و تاخرِ پرسوناژها. چرا که اگر صرفاً می‌نوشت که مردی به همسرش فلان ناسزاها را گفت، بی تردید در زمره‌ی مصادیق سوءِ رفتار تلقی میشد. به هر حال در این اثر ادبی، آنچه موجب خنده میشود همان بی‌ادبی‌است بعلاوه‌ی تواناییِ هنریِ مولف. بی‌ادبی در واقع شامل همان قبح اخلاقی‌است و اتفاقاً هرچه این قبح بیشتر شود، نویسنده در کار خود موفق‌تر بوده‌است.
در اینجا این ایراد به اصالت انحطاط اخلاقی وارد است و آن اینست که بسیاری از اموری که موجب خنده میشوند در ذات خود خود خنده‌دار نیستند؛ مثل زمین‌خوردن و یا همان مثال فوق. در حقیقت، چیز خنده‌دار آن‌چیزنیست که بخنداند بلکه آن‌چیزیست که ارزشِ خندیدن را در ذاتِ خود دارا باشد. یعنی مخاطب به ویژگی هنریِ طنز میخنندد نه به قبحِ اخلاقی آن.
پاسخ سومی که میتوان به پرسش بالا داد اصالت اخلاق ویا همان اخلاقگرایی‌است. اخلاقگرایان براین‌باورند که قبحِ اخلاقیِ اثر وقتی باعثِ قبحِ زیبایی‌شناختیِ اثر میشود که با بُعدِ زیبایی‌شناسیِ اثر ارتباط داشته باشد. مثلاً فبلمسازی که بی‌دلیل در اواسط فیلم از خشونتِ افراطی استفاده میکند. از طرفی اخلاقگرایان معتقدند که بسیاری از آثار هنری و ادبی پندهای اخلاقیِ مفیدی در خود دارند و این موجب ارزش زیبایی‌شناختی در اثر میشود و این درحالیست که ما میدانیم که تاثیر زیبایی‌شناختی در آثاری که آموزش اخلاقی در خود دارند به دلیل خودِ آموزش اخلاقی درآنها نیست بلکه بدلیل نحوه‌ی تعلیم در آنهاست که به هنری بودنِ اثر باز میگردد .
لازم به ذکر است که در این گفتار سعی براین بود که مطالب بصورت خلاصه و قابل‌فهم ارائه شود که به همین دلیل مطالبی ناگفته مانده که لازم است در صورت تمایل به منابع گفته‌شده مراجعه شود.

هنر و سیاست:
همانطور که اخلاق و زیبایی‌شناسی، فلسفه و هنر و همچنین مهارشدگی و خودانگیختگی در اثر هنری با یکدیگر در رابطه و تعامل هستند که در درسهای پیشین تا حدودی به آنها پرداختیم، در این درس نیز به مطالعه پیرامون ارتباط سیاست و هنر خواهیم پرداخت.
جامعه:
همه‌ی هنرها چه آن هنرهایی که با ماهیت قومی یا فولکلور (folklore) به زندگی و باورهای طبقات روستایی و سنتیِ جامعه تعلق دارند و چه هنرهایی که در رابطه با سطوح بالاتر و حاصل سازوکارهای کلان در جامعه هستند، همگی متاثر از روند کلّی مناسبات و جهت‌گیریهای جامعه می‌باشند. به این ترتیب آنچه در این درس خواهیم گفت در حقیقت آن بخشی از جامعه‌شناسی ‌است که در ارتباط با هنر قرار میگیرد و قطعاً درک آن مستلزم دانش وسیع علوم اجتماعی نیست.
]از نظر جامعه‌شناسی و تاریخ، رشد و ظهور طبقۀ متوسط در اروپا که با پیدایش فردگرایی ملازمت داشت استقلال نسبی هنرها را نیز در بر داشت.تا پیش از این، هنر دو حامی و در واقع سیاست‌گذار اصلی داشت که دربار یا حکومت و کلیسا یا دین بود و این دو حامی طبیعتاً محصولات هنری را نیز در اختیار داشتند و مردم عادی کمترین بهره را از آثار هنری میبردند. در نتیجه در شرایطی که با رشد و ظهور طبقۀ متوسط(bourgeois ) در اروپا ایجاد شد دسترسی عموم مردم به هنر آسانتر شد، چنانکه میتوان گفت با حذفِ قیمومیت ایندو حامی هنر ( حکومت و دین ) یا دست‌کم با کمرنگ شدن نظارت و دخالت آنها در امر آفرینش هنری هنرها نیز همچون جامعه تدریجاً ابعاد دموکراتیک و سکولار ( دنیایی ) یافتند که بر اثر آن پدیده‌ای فرهنگی شکل گرفت به نام حوزه‌ی فرهنگ عمومی[. ( منبع: دایره‌المعارف زیباییشناسی ).
پس میتوان دید که شکوفایی زیبایی‌شناسی در قرنهای اخیر با شکوفایی طبقه‌ی متوسط ملازم بوده است. یعنی نوع نگاه کنونی به امر زیبا، بی‌تردید با ایدئولوژی مسلّط بر جامعۀ طبقاتی نوین پیوند خورده‌است.
سیاست:
]در سراسر تمدنهای باستانی، شعرها، مجسمه‌ها و ساختمانهایی را میبینیم که یاد فرمانروایان و جنگاورانی را گرامی میدارند که در
شکل‌دهیِ جریان تاریخ سهمی داشتند. گذشته از این پیشینه‌ی تاریخیِ پیوند هنر و سیاست، هنر در زمان حاضر نیز همچنان نقش عینی و تاثیرگذار را در عالم سیاست ایفا میکند مانند بنای یادبود جنگ ویتنام در شهر واشنگتون. هنر و سیاست در عالم فلسفه نیز با هم تعامل داشتند. نخستین برخورد نظری در عالم غرب با هنر که توسط افلاطون صورت میگیرد، از سانسور سیاسی هنرها به نفع دولت دفاع میشود.
از آنجاکه ارتباط هنر و سیاست به قدمت خود هنر وسیاست است، این قدمت موجب تنوع گشته و ما در این گفتار برای ارائه‌ی آن در قالبی منظم، به بررسی آن در رابطه‌ی مبتنی بر تقابل و رابطه‌ی مبتنی بر حمایت خواهیم پرداخت. این دو رابطه چهار حالت را بوجود میآورند:
هنر در حمایت از سیاست، 2- هنر در تقابل با سیاست، 3- سیاست در حمایت از هنر، 4- سیاست در تقابل با هنر.
هنر در حمایت از سیاست
هنر در این حالت، به پیشبرد اهداف دولت، سلطنت، طبقات و دسته‌بندی‌های سیاسی کمک میکند. سینمای جنگ در دوران هر حکومتی در جهت یاری رساندن به آرمانهای همان حکومت به هنرمندان سفارش‌داده میشود. سنگ‌نبشته‌های هخامنشی، طاق‌های نصرت در تمدن روم باستان همه در زمره‌ی هنر در حمایت از سیاست‌اند. حکومت‌ها حتی از نوع دموکراسیهای لیبرال نیز مدارا و برابری در برابر قانون را ایجاب میکنند.به همین دلیل است که هنر لیبرال عموماً تقویت احساسات برابرخواهی را در زمزه‌ی اهداف ارزشمند خود قرار میدهد. در قرن بیستم کوششهایی به عمل آمده تا هنرِ در خدمت سیاست یک هیئت نیمه علمی به خود بگیرد. این نوع هنر تبلیغات نامیده میشود. خود مفهوم تبلیغات دو معنا دارد: یک معنای منفی (pejorative) و یک معنای غیرمنفی (non-pejorative). تبلیغات هنگامی معنای منفی مییابد که به قصد فریب و قلبِ واقعیت صورت گیرد و موجب اغفال مخاطب گردد. تبلیغات در حوزه‌ی سیاست نیز زمانی معنای منفی دارد که مبلغان برای پیشبرد مقاصد سیاسی موجبات اغفال عمومی را فراهم کنند.
از سویی دیگر، تبلیغات میتواند با استفاده از روشهای اقناع هنرمندانه برای انتقال موثر پیامهای سیاسی در جهت رسیدن به اهداف مشخصی صورت پذیرد. در چنین حالتی تبلیغات دارای حالت غیر منفی دانسته میشود.
هنر در تقابل با سیاست
مقابله‌ی هنر با یک نظام سیاسی به راحتی میتواند به خدمت سیاسی به یک نظام سیاسی دیگر تعبیر شود. بنابراین در بررسی هنر در تقابل با سیاست بهترین شیوه این است که مقابله‌ی هنر با آن واحد سیاسی در نظر گرفته شود. هنر در تقابل با سیاست میتواند عنوان هنر اعتراض‌آمیز (Protest Art) هنر ضد رژیم و یا نقد اجتماعی را نیز داشته باشد؛ بعنوان مثال میتوان به فیلم El Norte اشاره کرد که در آن با صراحت به سیاست مهاجرت در آمریکا میتازد و ظلم این سیاست را برملا میکند و یا مستندهای مایکل مور در نقد سیاستهای ایالات متحده. در واقع بسیاری از هنرمندان پیشرو یا آوانگارد (Avant Garde)، هنررا گونه‌ای نقد اجتماعی پنداشته‌اند. مکتب دادا (Dadaism) آشکارا سرشت انتقادی دارد ولی انتقاد آن به همه چیز مربوط میشود نه به چیزی بخصوص. عقیده‌ی بسیاری بر این است که کارکرد معاصر هنر را همواره نوعی نقد اجتماعی به سرمایه‌داری، تبعیض نژادی، تبعیض جنسی و هموفوبیا را هدف خود قرار میدهد؛ این بدین معنی نیست که هنرمند معاصر بعیداست که به نقد سیاستهای مشخص و رژیمهای سیاسی قابل شناخت بپردازد، بلکه میخواهد بگوید که تصور این هنرمندان از سیاست معمولاً بسیار وسیع‌تر از آن است که به یک حکومت خاص و احزاب سیاسی مشخص محدود شود.
سیاست در حمایت از هنر
هرآنجا که دولتها یا مقامات رسمی هزینه‌های تولید آثار هنری را میپردازند یا به هر ترتیبی از هنر حمایت میکنند، سیاست نقشِ کارفرما را در خصوص هنر ایفاء میکند. سفارش‌های دولتی، با وجود اینکه منبع درآمدی برای هنرمندان محسوب میگردد، ممکن است که بین خواسته‌های هنرمندان و مصالح عمومی(به تشخیص حاکمان) تعارضاتی را موجب شود. موارد زیادی پیش‌آمده که که دولت بنا یا مجسمه‌ای را به هنرمندی سفارش داده و هنرمند بنا به صلاحدید و سلیقه‌ی خود آنرا به اتمام رسانده و دولت ناچار به برچیدن آن شده‌است. در واقع کمک دولتها به هنرمندان چنانچه آمیخته با ملاحظات سیاسی باشد، نمیتواند منبع حمایت مطمئنی به شمارآید. همچنین در جوامعی که مردم به دولت مالیات میپردازند، هنرمندانی که تحت حمایت دولت هستند مجبورند که حتی تعصبات دینی اقلیتها را هم در تولید آثار هنری در نظر بگیرند.
سیاست در تقابل با هنر
مقامات دولتی، رهبران احزاب، و نمایندگان جنبشهای اجتماعی میتوانند بر ضد محتوای سیاسی آثار و یا نتایج اخلاقی آثار هنری، زبان به اعتراض بگشایند. لیکن نهادهای سیاسی و حکومتها، اهرمهای قویتر از انتقاد در اختیار دارند یعنی آنها میتوانند به موجب اختیارات قانونی که در اختیار دارند بر تولید آثار هنری نظارت داشته و آنهارا مجاز و یا ممنوع اعلام کنند. افلاطون مبانی نظری سانسور را در گذشته‌های دور پی‌ریزی کرد. سانسور بر این فرض استوار است که وظیفه‌ی هنر خدمت به غایتهای سیاسی دولت است.
از قرن هجدهم تا همین اواخر پاسخ غربیان به دیدگاه‌های افلاطونی این بود که هنر مستقل بوده و هرگز ابزار سیاست یا هرچیز دیگری نیست. لیکن در اواخر قرن بیستم این دیدگاه ردشد و مقابله با سانسور سیاسی بیش از هر زمان دیگری با دشواری روبرو بوده‌است[. ( منبع: برگرفته‌ از مقالۀ نوئل کارول، کتاب مبانی جامعه‌شناسی هنر، ترجمۀ علی رامین ).

Folk Art: any of the art produced by so-called primitive peoples or by those who work outside the accepted traditions of a particular culture. هنر قومی
Avant Garde:
1. Avant-garde music, literature etc is extremely modern and often seems strange or slightly shocking: an avant-garde play. هنر پیشرو
2. The avant-garde the group of artists, writers etc who produce avant-garde books, paintings etc: a member of the avant-garde. گروه هنرمندان پیشرو

سبکها و مکاتب هنری:
اغلب در بیان سبکها ومکاتب هنری، بحث را از دوران رنسانس (نوزایی) در اروپا آغاز میکنند و پس از بیان چند مکتب و سبک هنری که زمینه ساز هستند، به هنر مدرن و سبکهای مختلف آن می پردازند. این سبکهای هنری یکی پس از دیگری بر هم تاثیر گذاشته و در بعضی موارد شکلگیری یک مکتب بدون وجود مکاتب قبلی قابل تصور نیست. از آنجا که در مطالعه‌ی تاریخ هنر، هنر یونان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و در سیر تحول هنرها میبینیم که بارها به هنر این دوران ( هنر دوران کلاسیک یونان ) ارجاع شده و فرهنگهای مختلف از آن تاثیر زیادی پذیرفته و هنر آن دوران را به زبانِ روز و مناسب با شرایط خود بیان کرده اند که هنر رنسانس یکی از مهمترین این بازگشت‌هاست. به همین دلیل و به دلیل اینکه خود هنر رنسانس هم مانند هنر کلاسیک باستان در مکتبهای پس از خود بسیار تاثیرگذار بوده، اهمیت هنر کلاسیک در این میان دو چندان میگردد و ما به ناچار با وجود اینکه سعی داریم از بازگویی تاریخ بپرهیزیم، گفتار را از هنر کلاسیک آغاز کرده و نگاهی گذرا به هنر دوران‌های بعدی انداخته و زمینه را برای بررسی هنر مدرن آماده میکنیم.
داستان تاریخ هنر یونان به پایگاه دیرینش یعنی هنر اِژه‌ای باز میگردد که آغاز این هنر در حدود 2800ق‌.‌م بوده و محدوده‌ی جغرافیایی آن شامل جنوب یونان و جزایر دریای اِژه میباشد. هرچند که پیوستگی این هنر با هنر یونان موجب میشود که ما نتوانیم مرزی مشخص بین آن و هنر یونان ترسیم کنیم اما آغاز هنر یونان را میتوان از حدود 1000 ق‌.‌م دانست. هنر یونان را میتوان به چهاردوره‌ی هندسی، کهن‌وش، کلاسیک و هلنیستی تقسیم میگردد.
افول هنر اژه‌ای در واقع آغاز هنر یونانی‌است اما از بین همه‌ی هنرها سفالگری و نقاشی روی سفال ادامه پیدا کرد و به حالتی مبتنی بر طرحهای ساده‌ی هندسی دست یافت که به همین دلیل این دوره را هندسی نام‌گذاری کرده‌اند. در دوره‌ی بعدی نیز پیکره‌های سیاهرنگ که روی گلدانهای سفالی یونانی کار شده‌اند بهترین مثال برای هنر دوره‌ی کهن‌وش یا آرکائیک میباشند. جنگهای سی‌و دو ساله‌ی ایران و یونان که از 480 تا 448 ق‌.‌م ادامه یافت مرز بین هنر کلاسیک یونان و کهن‌وش بوده و فرمانروایی اسکندر بزرگ نیز شروع هنر دوره‌ی هلنیستی به حساب می‌آید.
انسان، طبیعت و عقل عناصر اصلی بینش یونانی و آرماتگرایی دقیق و منظم شاخص‌ترین ویژگی هنر یونانی بود.
دوره ي قوام پيكرسازي و اوج گيري هنر معماري يونان دوران کلاسیک بوده است. استفاده جدي از تنديسها به عنوان عناصر اصلي تزئيني در بنا، و بهره گيري از ستونهاي زيبا و عظيم معماي يونان را به اوج مي رساند به طوري كه تأثيرات وسيع آن را در ادوار بعد و در ممالك غرب شاهد هستيم. در دوره كلاسيك ، دانش كالبد شناسي و طيف بيشتري از فرمهاي آزاد به كار مي رود از اين رو شاهد تنوع بيشتري از حركات و موضوعات در اين هنر هستيم.
بارزترين ويژگي نگرش ديني يونان باستان كه در آثار هنري آن نيز منعكس است جهان بيني انسان گرايانه است. هنگامي كه در اديان يونان باستان دقيق شويم درمي‌يابيم كه مردمي كه تمدن يونان را تشكيل مي دادند و در دولت شهرهاي مستقلي مي‌زيسته اند كه داراي نظام ديني منسجم و يكپارچه اي نبود. به عبارت يگر دين مشخص و تعريف شده اي با شريعت منسجم و آداب و آئين هاي خاص در ميان يونانيان وجود نداشته است.كتاب مقدسي در ميان نبوده كه رابطه جهان ماده را با عالم ماوراء طبيعت برقرار كند. در عوض افسانه هايي در موردموجودات آسماني در ميان مردم روح داشته كه مادرها و مادربزرگ ها به صورت داستانهاي جذاب و پرنشيب و فراز براي زنان و فرزندزادگان خود تعريف مي كردند.
در دوره‌ی هلنیستی وسعت سرزمينهاي تحت نفوذ يونان موجب تنوعاتي مي گردد اما هويت مستقل و عميق يوناني كلاسيك را داراست.تأكيد بر احساسات و عواطف انساني ، و فرد گرايي در هويت تنديسها از ويژگي هنر پيكرسازي اين دوره است. موضوعات روزمره و مناظر عاميانه نيز از خصايلي است كه در اين عهد ظاهر مي شوند.
هنر روم
با اشغال امپراتوری اسکندر بدست رومیان، دوران هنر یونانی به پایان میرسد و هنر رومی در منطقه مطرح شد؛ ولی شخصیت خود را دیر بدست آورد زیرا که بیشتر ترکیبی از هنر یونان و تا جایی هنر خاور و هنر اتروریایی بود و حتی در دوره‌یی بدل‌سازی از روی پیکره‌های یونانی بسیار رواج یافت.ولی در مواردی از هنرمند خواسته میشد تا با تاکید و اغراق و سایر امکانات هنری به اثر هنری و خصوصا پیکره‌ها حالتی ربانی و پرشکوه بدهند.
با رسمیت یافتن دین مسیح در امپراتوری روم شرقی در قرن چهارم میلادی، در اروپا نیز دوران قرون وسطی آغاز میگردد که در مجموع شامل هنر بیزانس و هنر رومی‌وار یا رمانسک و هنر گوتیک میباشد که پس از آن دوران نوزایی یا رنسانس آغاز میشود.
هنر بیزانس هنری مسیحی بود و رسمی و باوقار و به جهان دیگر اشاره میکرد و عناصر هنری روم و یونان و مصر و ایران را درهم آمیخت. و بنای ایاصوفیه مربوط به دوران طلایی آن میشود.
جلسه‌ی هشتم
هنر در دوره رنسانس(1485-1660) (نقل از: http://others.persianblog.ir )
اما در تاریخ هنر بدیهی است که تحولات در عرصه ادبیات و هنر یک تا دو قرن پیش از رنسانس صنعتی و علمی رخ داده  و تحولات چشمگیری در این عرصه به وقوع پیوسته است؛ به طوری که رنسانس یا تولد دوباره در هنر پیش از صنعت و فلسفه به وقوع پیوسته است.
در نزد مورخان هنر این امر یقینی است که رنسانس هنری از ایتالیا آغاز شده، بدین ترتیب که هنرمندان ایتالیایی بر خلاف دیگر کشورهای اروپایی حاضر نشده بودند به سبک گوتیک در معماری تن دهند و حتی این مفهوم را به صورت طعن و استهزا برای این سبک به کار می‌‌بردند و علیه سبک گوتیک عصیان نموده و به سوی سبک جدید حرکت کردند.
به هر ترتیب، دوره سبک گوتیک به پایان رسیده بود و در معماری، افرادی همانند برونِلسکی و بِرامانته از جمله مؤثرترین معماران سبک جدید بودند. این گروه از معماران تلاش می‌کردند تا شیوه‌های کلاسیک معماری روم و یونان را که در تاریخ هنر از شکوه و عظمت هنری برخوردار بود، با پاره‌ای از خلاقیت‌ها و ابداعات، بار دیگر احیا کنند. به همین دلیل، برامانته می‌کوشید گنبد بنای ساختمان پانتئون را، که یکی از آثار برجسته معماری کلاسیک قلمداد می‌شود، بار دیگر بازآفرینی نماید.
لازم به ذکر است که از جهت اصطلاح‌شناسی و ریشه‌شناسی لغوی، منظور از کلمه رنسانس یا تولد دوباره، در میان موافقان با آن در دوره رنسانس، به معنای بازگشت به سوی سنت‌های کلاسیک هنر روم و یونان بود. در واقع، مخالفان سبک گوتیک معتقد بودند که می‌خواهند بار دیگر به سوی مولفه‌های هنری روم و یونان بازگردند و آن عناصر را احیا کنند.
یکی از نکات مهم در تاریخ هنر این است که همواره در طول تاریخ، تقابلی میان سبک کلاسیک با سبک‌های مخالف کلاسیک به چشم می‌خورد و پیوسته عصیان و مخالفت در برابر سنت‌های کلاسیک و تعلیمی وجود داشته است. هر گاه ابداع، خلاقیت، نوآوری و رها شدن از سنت‌های تعلیمی و کلاسیک به اوج خود می‌رسید، دوباره بازگشت به سوی سنت‌های کلاسیک تکرار می‌شد و عده‌ای از هنرمندان جنبش‌ هنری را به سوی مولفه‌های تعلیمی معطوف می‌نمودند. همان طور که هر از گاهی، عصیان در برابر سبک تعلیمی و کلاسیک شکل می‌گرفت و پاره‌ای از سبک‌های هنری در مخالفت با چارچوب‌های کلاسیک به وجود می‌آمد.
چه در عرصه هنر و چه در عرصه فلسفه، یونان و روم به منزله آرمان و ایده‌آل قلمداد می‌شد و هنرمندان و فیلسوفان اولیه، هرچند به تدریج به سوی ابداع و خلاقیت پیش رفتند و از سنت‌های یونانی و رومی فاصله گرفتند، اما در آغازِ جنبش رنسانس، خود را وفادار به سنت کلاسیک یونان و روم نشان می‌دادند؛ همان طور که در قرن هجدهم نیز وقتی که سبک باروک مطرح شد، هنرمندان نو‌کلاسیک در مخالفت با سبک باروک، بار دیگر به سوی مولفه‌های کلاسیک گرایش پیدا نمودند.
هنرمندان دوره رنسانس در عرصه نقاشی، مجسمه‌سازی و معماری، به دو دوره رنسانس آغازین یا اولیه و رنسانس پیشرفته یا مترقی تقسیم می‌شوند. دوره آغازین رنسانس به ابتدای قرن چهاردهم تا دهه دوم قرن پانزده تعلق دارد (1420 – 1300) و دوره دوم رنسانس متعلق به قرن چهاردهم تا پایان این قرن یعنی در سال‌های 1500 – 1420 می‌باشد.
از ویژگی‌های سبک معماری در عصر رنسانس آغازین، می‌توان به مولفه‌های ذیل اشاره نمود:
معماران از ساخت بنای کلیسا به سوی ساخت ساختمان‌ها شهری و غیر مذهبی یا کاخ‌ها و استفاده از نماسازی تزیینیِ در دیوارهای ساختمان‌ها به ساختن خانه‌های ییلاقی به پیروی از روم باستان تغییر موضع دادند. پیکرتراشی از جنبه تبلیغ دینی و ترویج مفاهیم دینی و کلیسایی خارج شد و از شخصیت‌های دینی، اسطوره‌زدایی نمود و در این دوره هنر بیش از آن‌که در خدمت کلیسا و چهره‌نمایی قدیسان باشد؛ برای اسطوره‌زدایی و تقدس‌زدایی از چهره‌های قدیسان است؛ از این رو، مجمسه‌های این دوران از هاله قدسی و چهره الهی برخوردار نیستند و  برعکس مجسمه‌سازان می‌کوشند تا چهره‌های قدیسان را واقع‌نمایانه، زمینی و دنیوی نمایش دهند. به همین جهت دوناتِلّو وقتی مجسمه حبقوق نبی را می‌سازد، آن قدر آن را بد منظر، بشری و دنیوی ساخته که این مجسمه به مجسمه پیغمبر کله کدو شهرت یافته است.الگوبرداری از مجسمه‌سازی روم و یونان، ساختن مجسمه‌ها به صورت بزرگ و تنومند، واقع‌نمایی به جای آرمان‌گرایی و اسطوره‌نمایی، تصویر زمینی از چهره قدیسان و پیامبران، جدا شدن هنر از تبلیغ دینی و به خدمت در آمدن هنر برای هنر.
در قرن پانزدهم، رنسانس مترقی یا پیشرفته شکل می‌گیرد و در این دوره، بزرگترین هنرمندان و نقاشان عصر رنسانس و حتی تاریخ هنر پا به عرصه وجود می‌گذارند. در این دوره، شاهد نقاشانی هستیم که هر یک از این نقاشان در تاریخ هنر کم‌نظیر هستند، به طوری که این دوره را عصر داوینچی، رافائل و میکلانژ نامیده‌اند.
بار دیگر در این دوره، بر خلاف رنسانس آغازین، رویکرد آرمان‌گرایانه و الهی به شخصیت‌های دینی و قدیسان در نقاشی‌ها، به جای واقع‌گرایی محض اوایل رنسانس شکل می‌گیرد، به طوری که وقتی رافائل می‌خواهد مریم مقدس را به تصویر بکشد، بر خلاف دوناتلو در تصویر حبقوق نبی، او را به شکل یک شخص معمولی نمی‌کشد، بلکه در تصویر مریم مقدس و عیسی مسیح، نجابت، پاکی و عفت را ترسیم می‌کند، به طوری که چهره مریم مقدس همچون دیگر زنان، معمولی و عادی نیست و تعالی و تقدس در چهره او موج می‌زند. به علاوه در نقاشی‌های هنرمندان این دوران، سوژه‌های مذهبی و دینی بیشتر می‌شود و بر خلاف رنسانس آغازین از تصاویر طبیعی و صحنه‌های عادی و عرفی کاسته می‌شود. در این دوران، از لئوناردو داوینچی، آثاری همچون مونالیزا، شام آخر، پرده‌های مریم عذرا در میان صخره‌ها به یادگار می‌ماند و یا از میکلانژ آثاری فاخر به یادگار می‌ماند که می‌توان به دو پیکره باکوس و سوگ مریم عذرا بر جسد مسیح، نقش برجسته مریم عذرا، تندیس داود و نقاشی‌های دیواری کلیسای سیستین اشاره نمود. آن گونه که در تاریخ هنر معروف است، وی سه سال بر روی داربست دراز ‌کشید و سقف کلیسای سیستین را نقاشی نمود و داستان‌های پیامبران و انبیا را به روایت کتاب مقدس بر روی آن حک کرد که از آثار جاویدان تاریخ هنر به شمار می‌آید.

از رنسانس تا هنر مدرن؛
در اهمیت هنر کلاسیک و ارتباط آن با هنر دورانهای بعد در گفتارهای پیشین سخن گفتیم و باید بدانیم که هرجا از واژه‌ی کلاسیک نام برده میشود در حقیقت منظور همان هنر کلاسیک رنسانس است مگر آنجا که واژگانِ هنرکلاسیک یونان بکار رود.
پس از دوران رنسانس شاهد حرکتهای فرهنگی هستیم که بطور پیوسته هنر این دوران را به هنر مدرن پیوند میدهد. در این فاصله نگرش به آرمانهای هنری و سلایق سفارش‌دهندگان آثار هنری بارها دستخوش دگرگونی شده و مثلا هنر باروکِ اروپا که با اندکی فاصله پس از رنسانس شکل گرفته و به ایجاد فضاهای بسیار شکوهمند و پُراحساس و در عین حال انسانگرایانه و غیر دینی شناخته میشود، پس از افراطی‌گری در این زمینه‌ها و خصوصاً وُفورِ تزیین و ریزه‌کاریهای بیش‌ازحد در هنر روکوکو به انزجار از این افراطی‌گریها انجامید و موجب شکل‌گیری هنر نوکلاسیک شده و در واقع بار دیگر شاهد گرایش هنرمندان و سفارش‌دهندگان آثار هنری به هنر کلاسیک یونان باستان هستیم.
عامل اجتماعی مهمی که در شکل‌گیری هنر نوکلاسیک تاثیر گذاشت همان افکار اجتماعی و سیاسی بود که جامعه‌ی ثروتمند مدار و اشرافی را -که حامیان اصلی هنر تجمّل‌گرای باروک و روکوکو بود- نپذیرفته و محکوم می‌کرد. تحت تاثیر چنین افکاری بود که پسند همگانی، از هنر پر تجملِ زمان یعنی باروک و روکوکو به هنر کلاسیک یونان تغییر کرد که البته کاوشهای تاریخی در اوایل قرن هجدهم و معرفیِ بهترِ هنر یونان باستان به مردم آن زمان در این گرایش بسیار موثر بود.
سردمداران نئوکلاسیک که شامل نقاشان، مجسمه‌سازان و ازهمه مهمتر منتقدان هنری میشدند، دست به تدوین ضوابط هنری زده و با نفوذ و قدرت حاکمانه آن را به جامعه‌ی هنری دیکته میکردند که این امر مجدداً موجب شکل‌گیری مکاتبی شد که هدف خود را در سرپیچی از اصول کلاسیک -یا به قول خود آنها مکتب‌خانه‌یی- می‌دیدند.
از مهمترینِ این گرایشهای جدید که در تقابل با نئوکلاسیک بودند میتوان به شیوه‌ی رمانتیک (Romantic)اشاره کرد. در مقابل مکتبِ نوکلاسیک که مبتنی بود بر برتری عقل بر احساس و شامل ویژگیهایی میشد نظیرِ رسمی و شهری بودن، پیروی از ضوابط تدوین‌شده، بیان فاخر و مضامین‌متعالی، هنر رمانتیک به چیرگی عقل بر احساس، مضامین روستایی و غیر‌رسمی، تصاویر رویایی، فردیت‌هنرمند، توجه به طبقات فرودست جامعه و آزادی تخیُّل شناخته میشود.در واقع در این مکتب یعنی مکتب رمانتیک، درونمایه‌های شرک‌پرستی و حماسی یونان از رونق افتاده و شورِ ایمان مسیحیت و شرق بسیار شورانگیزتر شمرده میشد.
این باززنده‌شدن هنر و فرهنگ قرون‌وسطی نه تنها در این دوران یعنی در اواسط قرن نوزدهم موجب شکلگیری دوباره‌ی هنر با ویژگیهای هنر دینی شد و مثلا معماریِ رمانتیک را به یک معنی احیای معماری گوتیک دانسته شد، بلکه هنر قرون وسطی بعدها مثلا در جُنبشِ بیانگری (Expressionism) دوباره منبع الهام هنرمندان میگردد.
سبک دیگری که در تقابل با نئوکلاسیک پدید آمد واقعی‌نمایی یا رئالیسم(Realism) بود. در ابتدا یعنی در همان زمانی که هنوز هنر نئوکلاسیک شیوه‌ی هنری مسلط به شمار میرفت، تمایلات واقعی‌نمایی و رمانتیک در آثار هنرمندان بطور پنهان مشهود بود. ویژگی این شیوه یعنی واقعی‌نمایی در بازنمایی واقعیت بدون گزینش و آرمانگرایی و همچنین پرهیز از بارعاطفی در مضامین آثارِ هنری (در تقابل با رمانتیک‌ها) و وصف پلیدیهای زندگی در طبقات فرودست و درواقع بازنمایی واقعیت با تمام نکات پسندیده و ناپسندش.
بدین ترتیب در فضایی که شیوه‌های گفته‌شده در بالا بهمراه چند مکتب و شیوه‌ی دیگر درکنار هم همزیستی کرده و هنرمندان و مشتریان خود را دارند و هیچ‌یک بطور کامل موجب زوال دیگری نشد، زمینه برای هنر مدرن مهیا شده و علایم ظهور آن هویدا میگردد.
Movement: جنبش
Expressionism: Is a style of painting, writing or music that expresses feelings rather than describing objects and experiences. The expressionism movement.بیانگری و هیجانگری
Realism: The style of art and literature in which things, especially unpleasant things, are shown or described as they really are in life.واقعی‌نمایی
Romantic: (Romantic art/literature etc) art or literature that is based on the ideas of romanticism.رمانتیک


هنر مدرن Modern art. سده‌ی نوزدهم.
تاریخ دقیق آغاز هنر مدرن مورد توافق منتقدین و صاحب‌نظران نیست. برخی هنر مدرن را اوایل قرن بیستم یعنی به سال ۱۹۰۵، یعنی زمان گشایش نمایشگاه فووها در سالن پائیز پاریس میدانند. هرچند که فوویسم(Fauvism) مهمترین جنبش در نقاشی سده‌ی بیستم محسوب میشود اما برخی دیگر ازجمله كریستوفر ویتكومب، پژوهشگر آمریكایی هنر، معتقدند كه هنر‌مدرن در دهه ۱۸۶۰م با نمایش تابلوی ناهار در سبزه زار اثر ادوارد مانه در سالن مردودهای پاریس آغاز می شود و حدوداً تا دهه ۱۹۷۰م ادامه می یابد. اما اصطلاح هنر مدرن كاربردش مختص قرن بیستم نیست، چنینو چنینی نقاش فلورانسی در کتابی با عنوان راهنمای نقاشان كه در سال ۱۴۳۷م تالیف كرده است توضیح می دهد كه جوتو چگونه نقاشی را مدرن ساخته است و همچنین جورجو وازاری نقاش، معمار و تاریخ نگار ایتالیایی در ۱۵۵۰م در كتابش با عنوان «زندگی هنرمندان» هنر عصر خویش را هنر «مدرن» می خواند.
به هر حال از آنجا که ما در گفتارهای پیشین به هنر رنسانس تا دوران هنر رمانتیک پرداختیم چندان تفاوتی نمیکند که آغاز هنر مدرن را از دوره‌ی رنسانس بدانیم یا نه و همین بس که اکنون بر این مطلب آگاهیم که هنر و فرهنگ در دوران رنسانس زیر تابش پرتو تفکر مدرنیته قرار گرفت چراکه مدرنیته رواج تفکریست که با نهادها و باورها و خرافه‌های سنتی مبارزه کند و با خردباوری یا راسیونالیسم و نیز با انسان باوری و بینش دنیوی همراه باشد.
ازآنجایی که هدف این گفتار ارایه‌ی مباحثی کلی در مورد مکاتب هنری قرنهای نوزدهم و بیستم میباشد، به مهمترین رویدادهای هنری در این قرون میپردازیم.
امپرسیونیسمImpressionism (دریافتگری) :
امپرسیونیسم نخستین جنبش نقاشی مدرن به شمار میآید و اسكار كلود مونه بنیانگذار این سبك در عرصه نقاشی بود. همانطور که پیش‌تر گفتیم، هنر مدرن در آن دوران در شرایطی بوجود آمد که چند سبک هنری بطور همزمان یا با اندکی تقدم و تاخر همزیستی میکردند و در شرایطی که درآن این همزیستی ممکن میشود هنر مدرن شکل گرفت.
در اینجا درک این نکته آسانتر میگردد که شیوه‌ی امپرسیونیسم با وجود اینکه یک تشکل مشخص با جهت‌گیری‌های تدوین‌شده نبود، لیکن هنرمندان و نقاشانی که نام امپرسیونیست را به خود پذیرفتند، در بعضی از جهت‌گیری‌ها با هم مشترک بودند؛ مثلا هنرمندان امپرسیونیست همگی مخالفت جدّی با سبکهای آکادمیک و شیوه‌های آموزشیِ مدرسه‌یی داشتند و با محوریت خیال و احساس و عاطفه در هنر رمانتی‌سیسم هم سرِ سازش نداشتند امّا در اینکه مقصود هنر باید ثبت پاره‌هایی از طبیعت به مدد یافته‌های علمی و فارغ از احساسات شخصی باشد با رئالیست‌ها هم‌رای بود. هنرمندان امپرسیونیست در ابتدا گروه هنریِ بی‌نامی را تشکیل داده و سپس آثارشان را در 1874م در یک نمایشگاهِ گروهی شرکت دادند که تابلوی امپرسیون:‌‌طلوع خورشید اثر مُنه نیز جزو همین آثار بوده همین نام بهانه‌یی شد تا امپرسیونیسم نام سبک هنریِ آنان گردد.
هدف اصلی امپرسیونیسم دست یافتن به یک طبیعت گرائی تازه بر اساس تجزیه و تحلیل دقیق رنگها و والورهای سایه روشن بود. امپرسیونیست ها می خواستند بازی نور برروی اشیاء را نشان دهند، البته در این کار بر نتایج تحقیقات علمی تکیه می‌کردند. هنرمندان امپرسیونیست برای اولین بار رنگهای تاریک نظیر سیاه را از روی پالت های رنگ خود برداشتند و سایه ها را از ترکیب رنگ شی با رنگ مکمل آن به دست آورد ند. همچنین برای آنکه بتوانند بازیهای نور را نشان دهند مجبور بودند با سرعت بیشتری کار کنند، به همین جهت معمولا سطح تابلوهای آنان بافتی خشن و لکه لکه پیدا می کرد. بعدها شیوه امپرسیونیسم تقریباً بصورت علمی در آمد (نئوامپرسیونیسم) که در آن رنگها با روش علمی بکار میرفتند. اعتقاد نقاشان (نئوامپرسیونیسم) آن بود که بااین روش، صداقت بصری نسبت به طبیعت به کمال خود می رسید. اما این افراط در طبیعت گرائی ( طبیعت گرائی علمی) در نهایت، زمینه را برای واکنشی ضد طبیعت گرایانه و کاملاً هنری، شیوه (پست امپرسیونیسم) را هموار کرد.
سَمبُلیسم Symbolism(نمادگرایی) :
در فضای هنری قرن نوزدهم و همچنین قرن بیستم تعداد زیادِ هنرمندانی که به صورت انفرادی و یا گروهی مستقل فعالیت میکردند موجب شکلگیری سبک‌ها و روشهای متنوعی شد که هرکدام نامی مخصوص به خود داشته و از ابتدای قرن نوزدهم به این‌سو بر تعداد گروههای هنری و خرده‌سبک‌ها افزوده میشود.
در این بین هنر نمادگرایی یا سمبلیسم جنبشی در ادبیات و هنرهای بصری بود که در ادامه‌ی هنر رمانتیسم بوجود آمده و تا دهه‌ی دوم قرن بیستم ادامه یافت. هنرمندان در این جنبش معتقد بودند که انعکاس واقعیت در هنر و ادبیات مطلوب نبوده و باید تا حد ممکن انگاره‌ها را به کمک نمادها و یا درواقع همان سمبل‌ها نشان داد. ذهنیت در کار سمبولیست ها شکل افراط به خود می گیرد و به همین دلیل مضامین هنر، سمبولیک و معما گونه است. شیوه نمایش اشیاء در آنها با شیوه های واقع گرایانه سنتی مغایرت داشت.
Impression: an idea, a feeling or an opinion that you get about sb/sth or that sb/sth gives you: My first impression of him was favorable.احساس، عقیده، خیال، ادراک
Impressionism: a style of painting used especially in France in the 19th century that uses colour instead of details of form to produce effects of light or feeling: دریافت‌گری
Symbolism: the use of symbols to represent ideas, especially in art and literature: she was interested in symbolism in literature. نمادگرایی

تعداد بازدید از این مطلب: 231
|
امتیاز مطلب : 26
|
تعداد امتیازدهندگان : 6
|
مجموع امتیاز : 6


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : شنبه 17 آذر 1397
نظرات

در دنیای کهن و پیش از بوجود آمدن سکه داد و ستد مردم به شیوه مبادله کالا صورت می گرفته و پایه مقیاس و میزان مبادله کالا چهارپایان بوده اند ، بر روی نقاشی ها و سنگ نوشته های قدیم صحنه های از داد و ستد که بوسیله جابه جایی صورت می گرفته است مشاهده می شود. در دوران پیدایش فلزات تمدن بشر نیز تکامل خود را طی نمود و بشر از فلزات مختلف مانند مس ، برنز ، طلا و نقره اشیایی به اشکال مختلف مانند حلقه و استوانه یا چهارگوش و یا بصورت تبر و کارد تهیه نمود و وسیله جابه جایی برای داد و ستد قرار گرفت ، برای مثال در چین فلزی بشکل کارد یا میله های باریک یا حلقه ساخته می شده است.

این تصویر مطعلق به 650 سال قبل از میلاد مسیح میباشد

 

این تصویر متعلق به 650 سال پیش از میلاد مسیح میباشد

در سال 1889 میلادی در کاوش های دمرگان Domorgan در ارمنستان تعدادی از این حلقه ها بدست آمد. در کاوشهای موهنجودارو Mohenjo-Daro در پاکستان میله هایی از جنس مس کشف گردید که متعلق به 3000 سال پ.م. می باشد. که میتوان آنها را قدیمیترین وسیله مبادله تا قبل از اختراع سکه دانست. در حفاریهای شوش نیز حلقه ها و میله هایی از جنس نقره متعلق به 2000 سال پیش از میلاد بدست آمده است. در خرابه های شهرهای آشور شمش های طلا و نقره که متعلق به 2500 تا 1200 پ.م. است کشف گردیده که علاماتی بر روی آنها مشاهده می شود که حاکی از اولین قدم انسان جهت ابداع سکه می باشد. در مورد پیدایش سکه روایات تاریخی مختلف است. به گفته هردودت مورخ یونانی اولین انسانهایی که به ضرب سکه اقدام نمودند لیدیها بودند. با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی و شهرت این قوم بخصوص وجود ذرات طلا در شنهای رود پاکتول Puctole که از سارد پایتخت لیدی عبور می کرد. مردم این سرزمین را متوجه تجارت و بخصوص ساختن سکه انداخت و بدین ترتیب وضع جدیدی در ادوار اقتصادی و تجارتی آن روزگار ابداع گردید. قدیمیترین سکه های لیدی بشکل قطعه پهن نامنظمی است از مخلوط نقره و طلا (آلکتروم) که در روی آن شیارهایی موازی و پشت سکه چند فرورفتگی حک شده است و گاهی در بعضی از این فرورفتگی ها نقش حیوانی شبیه روباه به چشم می خورد زیرا روباه در لیدی مورد پرستش اهالی بوده است. در دوره کروزوس شاه لیدی سکه هایی معروف به کروزئید بوجود آمد که میتوان آنرا نخستین سکه حقیقی جهان دانست. کروزوئید (كروزسی) پادشاه لیدی دو نوع سكه طلا و یک نوع سكه نقره رواج داد . نوع اول طلای خالص : استاتر 17/8 گرم ـ نیم استاتر 08/4 گرم ـ استاتر 72/2 گرم ـ استاتر 36/1 گرم ـ 68/0 گرم ـ سكه های نقره : استاتر 89/10 گرم ـ نیم استاتر : 44/5 گرم ـ استاتر ( ترتیه ) : 63/3 گرم ـ استاتر ( هكته ) : 81/1 گرم ـ استاتر ( همی هكته ) : 90/0 گرم . بدین ترتیب یك استاتر نقره ده گرم و هشتاد و نه صدم گرم وزن داشت و ده سكه نقره به وزن 90/108 گرم با یك استاتر طلا به وزن 17/8 گرم مبادله می شد . در روی سکه نقش شیر و گاو در حال حمله به یکدیگر و در پشت سکه چند مربع فرو رفته می باشد.

 

نخستین سکه جهان از جنس آلکتروم (طلا و نقره) در کشور لیدی ضرب شد

نخستین سکه جهان از جنس آلکتروم (طلا و نقره) در کشور لیدی ضرب شد

پس از سکه های لیدی در اژین Egine که یکی از جزایر یونانی کنار دریای اژه است و مکتب حجاری آن نیز معروف است سکه های بسیار زیبایی با نقش لاک پشت دریایی که مظهر آرتمیس Artemis الهه اندیشه در یونان بوده است ، در ضرابخانه ای که در این شهر دایر گردیده بود ضرب می شد. سپس در شهرهای مختلف ساحلی کنار دریای اژه مثل میله Milet و افز Ephose سکه هایی ضرب شده بود که بر روی آنها نقش حیواناتی مثل شیر، گاو، گوزن و خوک دریایی که هر کدام علامت شهر یا مظهر خدایان محلی هستند و از نظر هنری در حد بسیار بآلایی قرار دارند ، نمونه های بسیار با ارزش از آنها که از تخت جمشید بدست آمده است در این مجموعه وجود دارد. در روی سکه های شهرهای ممالک یونانی و آسیای صغیر که در تصرف ایران بودند اغلب نقش خدایان افسانه ای بود. این نقوش متنوع کمک بزرگی به روشن شدن مذاهب دنیاى قدیم کرده است . مثلاً در روى سکه هاى اژین نقش لاک پشت که مظهر آرتمیس دختر ژوپیتر است و بر روى سکه هاى آتن در یک طرف تصویر آتنا آلهه یونانی اندیشه ، دختر زئوس و در طرف دیگر نقش جغد که مظهر اوست می باشد. در سکه هاى ایونى بیشتر تأثیر خدایان مشرق زمین به چشم مى خورد و اغلب بر روى سکه ها نقوش حیوانات بالدار مثل ابوالهول (که معرف مذهب مصرى است) و گاومیش بالدار و بر روى سکه هاى شهرهاى فینیقیه نقش رب النوع داگون که صورت انسان و بدن ماهی دارد و یا ملکار یکی دیگر از خدایان، دیده میشود. بر روى سکه هاى صور نقش ماهی بر روى امواج آب دریا و نقش خداى فینیقى (ملکار) بر پشت سکه نقش بسته است.

 سکه لاک پشت که مظهر آرتميس دختر ژوپيتر بوده است

   نقش لاک پشت که مظهر آرتميس دختر ژوپيتر است از نخستین سکه های یونان میباشد که در شهر اژین ضرب شده است.

روى سکه آتن تصوير آتنا آلهه يوناني است

 تصوير آتنا آلهه يوناني که روی سکه های آن زمان ضرب میشده 

 

در سال 546 پ.م کوروش بنیانگذار هخامنشی کشور لیدی را تسخیر نمود و اکثر مناطق یونانى نشین را زیر سلطة خود در آورد ، بجز کشور لیدى به نواحى تصرف شده که در آنها ضرب سکه رایج بود اجازه داد که مثل قبل به ضرب سکه هاى محلى ادامه دهند و تنها ضرب سکه هاى کروزوئید (كروزسی) را متوقف نمود. کوروش هخامنشی ( 550-530 پ.م ) با اینکه متوجه لزوم سکه و تأسیس ضرابخانه شده بود ولى مرگ به او این فرصت را نداد. لذا داریوش هخامنشی (522-486 پ .م ) اولین کسی بود که در ایران بضرب سکه اقدام نمود. وى سکه هاى طلا و نقره بنام هاى (دریک Daric و شکل یا سیگلوی Siglos) به ترتیب به وزن 41/8 گرم و 6/5 گرم ضرب نمود. بر روى سکه تصویر شاه هخامنشی به شکل کماندار پارسی دیده می شود که به علامت نیایش خداى بزرگ اهورمزدا ، زانوزده و کمانى را در حال کشیدن زه و در دست دیگر نیزه اى دارد. در پشت سکه نیز چند فرورفتگی مشاهده می شود . همچنین سکه اى از داریوش سوم بدست آمده است که بجاى نیزه خنجرى را بدست گرفته است . سکه هاى نخستین هخامنشی بنام سکه هاى شاهی معروف بوده است. قدرت مالى هخامنشیان بسیار زیاد بوده بطوریکه مزد هر سرباز خارجی که براى ارتش ایران کار میکرده است یک سکه طلا (دریک ) در ماه بوده است. در سراسر ایران هخامنشی ضرابخانه هاى سلطتنى بنابر آنچه که احتیاج بود سکه ضرب می کردند ولى در مواقع لزوم بروز جنگ فرمانروایان یا ساتراپ هاى محلى که اطراف پادشاه مامور تشکیل و تدارک سازوبرگ و جنگ افزار بودند سهم بیشتری براى ضرب سکه از خزانه سلطتنی دریافت می کردند از ساتراپ هاى هخامنشی که در تاریخ ایران نام آنها برده شده است مانند داتام- پاره و فرناباد که مدتها فرمانروایى کیلیکیه و سوریه و بابل را داشتند سکه هاى با ارزشى در مجموعه موزه ملى موجود می باشد.

سکه سیگلوی از نخستین سکه های ضرب ایران بوده است که در زمان داریوش بزرگ و سایر پایشاهان هخامنشی رواج داشته است

سکه سیمین سیگلوی از نخستین سکه های ضرب شده در ایران بوده است که در زمان داریوش بزرگ و سایر پادشاهان هخامنشی رواج داشته است

سکه زرین دریک از نخستین سکه های ضرب شده درایران بوده است که در زمان داریوش بزرگ و سایر پادشاهان هخامنشی رواج داشته است

سکه زرین دریک از نخستین سکه های ضرب شده درایران بوده است که در زمان داریوش بزرگ و سایر پادشاهان هخامنشی رواج داشته است

از انواع دیگر سکه هاى هخامنشی، سکه هاى پادشاهان و ساتراپ های تابع مانند شاهان قبرس و فینیقیه و امرای کاری ، لیسى و آراد می باشند که مدتها زیر نظر دولت هخامنشی در آمدند و استقلال داخلی پیدا کرده و سکه ضرب نمودند. از سکه هاى بسیار جالب سکه هاى صیدا را میتوان نام برد. در یک طرف این سکه نقره نقش کشتی جنگی و در طرف دیگر نقش اردشیر سوم هخامنشی را سوار بر گردونه اى بسیار زیبا میبینیم (358-326 پ.م ). بر سکه نقره دیگرى نقش اردشیر دوم کمان بدست ایستاده و در پشت سکه نقش کشتى جنگی با بادبان نقر شده است (744-358 پ.م ) که با مشاهده این سکه میتوان به تاریخ دریانوردی ایران در دوره هخامنشی و وضع کشتی هاى جنگی و اهمیت آنها پی برد.

سکه صیدا متعلق به اردشیر سوم هخامنشی

 

سکه صیدا ضرب شده در زمان اردشیر سوم هخامنشی

سکه های اسکندر به واسطه تنوع نقش و زیبایی بسیار جالب است . برخی از آنها را که بی شک هنرمندی توانا و زبردست تهیه کرده است، جزو شاهکار هاى هنرى میباشد. درباره سکه هاى اسکندر و تصاویر وى بر روى آنها نظریات مختلفی وجود دارد. عده اى نقش این سکه را تصویر خود اسکندر می دانند که به صورت یکی از خدایان جلوه گر شده است و بعضى دیگر آنرا تصویر خیالى یکی از خدایان میدانند ، زیرا تصاویر اسکندر بر روى سکه ها یکسان نیست ، ولى آنچه بیشتر مورد نظر است اینست که سکه هاى اولیه بخصوص سکه هاى طلا که داراى نقش کلاه خود است و در یونان و مقدونیه ضرب شده مربوط به خود اسکندر و از نظر هنری بسیار جالب است و تصویر حقیقی او بوده است. تصویر سکه هاى اسکندر اکثرا بدین ترتیب است که نقش نیم تنه او بشکل هرکول ، مظهر قدرت و توانایى و یکی از قهرمانان افسانه هاى قدیم یونان می باشد که کلاهى از پوست شیر بسرکشیده و در پشت سکه خداى بزرگ یونان (زئوس) بر روى تخت نشسته و عصای قدرت را بدست گرفته و نام اسکندر بخط یونانى کنار آن نوشته شده است. در حفاری سال هاى 1341 و 1342 هیئت مشترک ایران و انگلیس در پاسارگاد ، تعدادى از سکه هاى اسکندرو سلوکوس اول بدست آمده است که ازنظرنقش بسیار جالب است این سکه ها ضرب شهرهاى شوش، بابل، اکباتان کاپادوکیه و آرارات در مجموعه موزه ملى ایران باستان موجود است.

سکه اسکندر مقدونی

 

روی سکه تصویر اسکندر مقدونی و پشت سکه تصویر خداى بزرگ يونان (زئوس)

از سکه هاى شاهان باختر (250 پ.م ) که بر ایالات شرقی حکومت میکردند نمونه هاى جالبی وجود دارد که هر یک نشان دهنده وضع اجتماعی ، اقتصادی ، تاریخ ، هنر و فرهنگ آن سرزمین است .سکه هاى اشکانی مدارک با ارزشی میباشند که نه تنها وضع اقتصادی آن دوره را معرفی میکند بلکه تاریخ 500 سال شاهنشاهی بزرگ ایران را از جهات مختلف بررسی میکند. در دوره اشکانیان داد و ستد بوسیله سکه هاى نقره ، مس و برنز انجام می پذیرفت و سکه طلا تا بحال از آنها دیده نشده است . شاهان اشکانی به آرایش مو و ریش توجه خاصی داشتند و از روى نقوش سکه ها میتوان به طرز آرایش آنها پی برد ، برگردن تمام آنها گردنبند مروارید از یک تا 4 ردیف آویخته شده است .پادشاهانی که دوران سلطنت آنها طولانی بوده است به خوبی تغییراتی که براثرگذشت زمان در چهره آنها پدیدار شده است را میتوان مشاهده نمود. بر روى سکه ها تصویر نیم من یا تمام رخ شاه به طرز دقیقی حکى شده است و بر پشت سکه ها معمولا نقش ارشک موسس این سلسله نشسته بر روى سکویى قرار دارد که کمان بدست گرفته است و این بپاس احترامی است که آنها نسبت به موسس خاندان خود ابراز میداشته اند. بر پشت سکه هاى درهمی ، شاه بر تخت نشسته و فرشته بالداری حلقه سلطنت را به او میدهد اوایل نوشته روى سکه ها به خط یونانى و شهرت شاهان را دربردارد ولی از زمان سلطنت بلاش اول (51-78 م) (خط آرامی) و پهلوی اشکانی بر روى سکه ها بکار می رفت . انواع تاج هاى این دوره ، بعضى بسیار ساده و بعضى مثل تاج ملکه مورا همسر فرهاد چهارم بسیار مجلل و جواهر نشان بوده است .در سکه هاى پارتی علامات اختصاری که معرف ضرابخانه شهر است در پشت سکه قرار دارد. چنانچه از روى سکه ها بر می آید شهرهایى که داراى ضرابخانه بوده اند شامل: نیسا ، دارا (در ناحیه دره گز کنونی)، صد دروازه (نزد یک دامغان ) تمبراکس (ساری) ، سیرینک (نزدیک ساری)، هگمتانه (همدان)، شوش سلوکیه، رکا(رى)، مرو، تیسفون ، هرات ، کنگاور، نهاوند و غیره می باشند. در دوره سلوکى منطقه الیمایى که سکه هاى آن دارای اهمیت بسیاری است  ناحیه خوزستان ، ایلام قدیم ، دزفول و شوش را شامل می شد که بوسیله فرمانروایان محلى اداره میشد و از دوره مهر داد اشکانی (171-128پ.م )که این نواحی را به تصرف خود در آورد به فرمانروایان محلی و شاهزادگان که از طرف شاه منصوب می شدند اجازه ضرب سکه داده شد. قدیمیترین سکه این دوره حدود (100 پ.م. ) و مربوط به کامناسکریس دوم است . خر سن یا خارا کس در کنار رود دجله و فرات و شمال شرقی منطقه الیمایى واقع بوده است در این محل ابتدا اسکندر مقدونی شهر اسکندریه دجله را بنا نمود که بعدها در دوره سلوکى ها انطاکیه نامیده شد و سپس بنام خر سن یا خار کس درآمد. سکه هاى خر سن بسیار کمیاب هستند و قدیمیترین آنها حدود اواسط قرن دوم میلادی میباشند و تأثیر وهنرپارت ها بر سکه هاى فرمانروایان خر سن دیده میشود.

سکه دوره اشکانیان

 نمونه ای از سکه دوران اشکانیان

 سکه های دوره ساسانیان از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند ، پارس در زمان هخامنشی موقعیت بسیار مهمی داشته است زیرا شاهان هخامنشی بجز سکونت در پایتخت هایى مثل شوش ، بابل ، هگمتانه مدت زیادی از سال را در کاخهاى تخت جمشید بوده اند. به همین دلیل پارس به واسطه سکونت شاهان وضع مخصوصی داشته است و فرمانروایى این ناحیه از دوره هخامنشی دردست این خاندان بوده است. این شاهزادگان از دوره سلوکى اشکانی بعلت حسن تدبیر و موقع شناسی قدرت مذهبی را در دست گرفته و بعلت استقلال و قدرت اقتصادی زیادی که در امور داخلی داشتند به ضرب سکه پرداختند. این سکه ها نمونه بارزی از مذهب و فرهنگ آن دوران است و تعدادی از شاهان را که در نوشته هاى قدیمی از آنها نام برده شده است معرفی می نماید. قدیمیترین سکه هاى شاهزادگان پارس در حدود اواخر قرن سوم پ.م شروع گردیده است و تا 210 میلادی حدود سی نفر از شاهان در این منطقه فرمانروایى داشتند. سکه هاى اولین فرمانروایان با نقش تصویر شاه است که کلاه پارسی مخصوص هخامنشیان رابرسردارند. در پشت سکه آتشکده قرار دارد و در یک طرف درفش و در طرف دیگر شاه پارس که ریاست مذهبی را دارد و در حال نیایش در مقابل آتش گاه ایستاده است . نقش سکه هاى پارس از زمان فرادات دوم (133-88 پ.م.) تحت تأثیر سکه هاى اشکانی قرار گرفت نوشته سکه هاى پارسی در دوره ضرب سکه هاى ساسانی از سال تاجگذاری اردشیراول (224 میلادی) آغازشد و در سال (652 میلادی) پایان یافته که سال سقوط این سلسله است . در این مدت شاهان متعددی سلطنت کردند ، بعضی از آنها چند ماهی بیشتر سلطنت نکردند و برخی مثل خسرو انوشیروان نزدیک به نیم قرن سلطنت و سکه هاى متنوعی نیز ضرب نمودند، با توجه به سکه های پادشاهان مختلف میتوان به بسیاری از وقایع و آداب و رسوم آنها آشنایى پیدا کرد و از آن جمله است سیمای شاهان انواع تاجها ، تزیینات لباس ، آرایش مو و چهره ، خط و تحول آن القاب شاهان ، قدرت زمان سلطنت آنها و همچنین نام مراکزی که در آنجا ضرابخانه داشته اند از زمان سلطنت بهرام منجم (391.420 میلادی) نام شهرها برروى سکه ها ضرب گردید. سکه هاى ساسانی دارای انواع تاجها ، آرایش مو و چهره و جواهرات گرانبها بر روى تاجها مى باشند. بر پشت سکه ها معمولا ً نقش آتشدان با شعله هاى فروزان وجود دارد و در اطراف آن دو نکهبان که شاه یا ولیعهد یا دو تن از شاهزادگان میباشند ، منقوش است. ولی بر پشت بعضی از سکه هاى طلا تصویر ملکه یا آلهه قرار دارد که از دور سر وى نوری ساطع است. نوشته هاى روى سکه بخط پهلوی ساسانی و نام القاب شهریاران ساسانی است. سکه هاى جالب توجه این دوره سکه هاى اردشیر اول ، شاپوراول ، هرمزدوم ، بهرام دوم با ملکه و ولیعهد و ملکه پوراندوخت را میتوان نام برد. روى سکه هاى ملکه پوراندوخت ، تصویر ملکه با مو هاى بلند مجعد که بر آنها گلهایى از جواهر پوشانده شده و تاج جواهر نشانى بسر دارد ، نقش شده است. سکه هاى بهرام دوم و ملکه او که براى اولین بار در این دوره نقش ملکه برروى سکه ظاهر می شود دارای دو نوع تاج میباشد، یکی مدور دور تا دور تاج ، جواهر نشان بوده است و دیگر تاج بلندی است که سرکرازى در تمامی تاج قرارگرفته است و در حاشیه آن جواهرات بکار رفته است .سکه هاى طلاى خسرو انوشیروان اکثراً بصورت تمام رخ نقش شده است .در دوره شاهنشاهى ساسانی ، وسعت مملکت از شمال به جیحون ودریاى خزر،ازمشرق به سندوپنجاب ،از جنوب به دریای عمان و خلیج فارس و از مغرب به سوریه و عربستان رسیده بود. از جمله شهرهاى مهم دوره ساسانى که در آنها سکه ضرب شده است میتوان (اردشیرخوره) در فیروزآباد کنونى در فارس ، (وه اردشیر) نزدیک تیسفون ، (رام هرمز اردشیر) در خوزستان ، (ریو اردشیر) در ارجان فارس ،(نیشابور در خراسان ،گندى شاپور) درخوزستان ،(وه قباد) نزدیک تیسفون ، (ابر قباد) درخوزستان و (وه قباد) در تیسفون را نام برد. نحوه ضرب سکه بدین ترتیب بود که قطعاتى از فلز طلا، نقره یا مس را با وزن معین دربین هر دو روى سکه قرارداده و با چکش ، ضربه اى محکم وکنترل شده برآن وارد می کردند تا فلز مورد نظر تبدیل به سکه شود. سر سکه (نوعی قالب) از دو قسمت جدا ، از جنس فلزی محکم که معمولاً مس یا پولاد بود تهیه میشد. نقوش و نوشته هاى مورد نظر را به طور معکوس بر آن حک می کردند . معمولاً تمامی شهرها و مراکز مهم ،دارای ضرابخانه بودند و گاهی به واسطه پیروزیها و جشنهاى مختلف سکه هایى با عنوان مدال و یادبود ضرب میشد.

سکه بهرام دوم ساسانی به همراه ملکه پوراندخت و ولیعهد

سکه بهرام دوم ساسانی به همراه ملکه و ولیعهد

پس از شاهنشاهى ساسانى و کشته شدن یزد گرد سوم در مرو ( 625 میلادی ) فرمانروایان عرب ، سکه هایى مشابه سکه هاى ساسانى ضرب کردند. این سکه ها در حقیقت اولین سکه هاى اسلامی بشمار میرود. حکمرانان مسلمان تصاویر خود را بر روى مسکوکات نقش نکردند بلکه تصاویر پادشاهان ساسانی را همانگونه که بود بر روى سکه گذاشتند. خلفای راشدین نیز اسامی پادشاهان ساسانی را بر روى سکه هاى عرب  ساسانى ضرب نمودند این نوع سکه ها بیشتر با تصویر خسرو دوم ساسانى و نام فرمانروایان صدر اسلام و با خط پهلوی و گاه کوفى در متن سکه و نام ضرابخانه و تاریخ ضرب و نیز سال یزدگردى یا هجرى، درپشت سکه به خط پهلوى ضرب شد. و یکی از کلمات (بسم آله) (بسم آله ربی) (محمد رسول آله ) و کلماتى از این قیبل را درکنار سکه اضافه مى نمودند. این سکه ها را سکه هاى عرب ساسانى مى نامند. جنس اغلب این سکه ها از نقره (درهم ) و گاهى مس (فلس) بوده است . اولین بار درهم اسلامى به امرعمربن آلخطاب در سال هشتم خلافتش درسال 20هـ.ق ضرب کردید. برروى سکه صورت شاه ساسانى و کلمات بسم آله و بسم آله ربی با خط کوفى و اسم پادشاه ساسانى با حروف پهلوى بر پشت سکه دیده میشود. این کار تا زمان حکومت بنى امیه و بعد از آن ادامه داشت .

ضرب درهم هاى عرب ساسانى ، در عهد خلفاى راشدین و اوایل دولت بنى امیه یعنى تا زمان عبدالملک بن مروان در سال 79هـ.ق ادامه داشت . بعد از این تاریخ سکه هاى اسلامى بدون تصویر ، جایگزین آن شد . اولین سکه طلا(دینار) بدون تصویردرسال 77هـ.ق دردوره عبدالملک بن مروان خلیفه اموى ضرب شد و ازسال 79هـ .ق سکه هاى نقره به صورت رسمى ضرب شد و از آن پس ضرب سکه به سبک عرب ساسانى منسوخ گردید. با وجود رواج سکه هاى اسلامى خطى بدون تصویر، از نیمه دوم قرن اول هجرى ، سکه هایى به سبک ساسانى با تصویر تا قرن دوم هجرى در طبرستان ضرب میشد. این سکه ها را که کوچکتر از سکه هاى عرب ساسانى بودند سکه هاى طبرستان مى نامند. سکه هاى حکام عرب طبرستان نیزشبیه سکه هاى اسپهبدان بوده با این فرق که نام هر یک از آنها به خط کوفى و نام طبرستان و سال ضرب در پشت سکه به خط پهلوى بوده است. اسپهبدان طبرستان ازخاندان ساسانى بودند و در طبرستان فرمانروایى مستقلى را تأسیس نمودند و تاریخ مخصوصى را که به سال طبرى معروف است برگزیدند. همانگونه که اشاره گردید اولین سکه هاى خطى اموى از جنس طلا در زمان عبدالمک بن مروان ضرب و جایگزین درهم هاى عرب ساسانى شد. در زمان خلافت بنى امیه ، نام خلیفه روى سکه ها دیده نمیشود و تنها تاریخ و محل ضرب سکه ، بر روى سکه هاى نقره و تاریخ ضرب در طرف دیگر و سوره مبارکه الاخلاص را بدون کلمه(قل) به شکل (الله احد الله صمد لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفواًاحد) ضرب می کردند .

نمونه ای از سکه عرب ساسانی که در دوره ی حکومت عراب بر ایران ضرب میشده است

نمونه ای از سکه عرب ساسانی که در دوره ی حکومت عراب بر ایران ضرب میشده است

از سال 127هـ .ق که قیام ضد اموى به رهبرى ابومسلم خراسانى قوت گرفت تا انقراض امویان درسال 132هـ.ق وروى کارآمدن سفاح اولین خلیفه عباسى ، سکه هاى ویژه اى با مفاهیم سیاسى امویان ضرب گردید که بنام ابومسلم شناخته میشود. این سکه ها مانند سکه هاى امویان بدون نام خلیفه ، در ایالات جبال در خراسان و خوزستان و فارس ضرب میشد. نام ابومسلم خراسانى بر روى هیچیک از سکه هاى نقره نیامده است ولى بر روى سکه هاى مسى بین سال هاى 127تا 132 نام ابومسلم دیده میشود. سوره مبارکه 112 قرآن کریم و بر روى سکه و درحاشیه پشت سکه قسمتى ازآیه 33 سوره توبه (محمد رسول آلله ارسله بآلهدى و دین الحق لیظهره على الدین کله و لوکره المشرکون) نقش گردیده است . در منابع مختلف از ضرابخانه هاى در بسیاری نام برده شده است که سکه هاى اموى در آنجا ضرب می شده اند اما از این ضرابخانه ها بجز دمشق ، افریقیه و اندلس بقیه در عراق و ایران بوده اند و نکته جالب توجه این است که این شهرها اکثراً همان شهرهایى بوده اند که سکه هاى عرب ساسانى در آنها ضرب میشده است .حکومت خلفاى عباسى از سال 132هـ . ق شروع شد و تا سال 656هـ.ق ادامه یافت در سکه های عباسى حاشیه سکه مثل سکه اموى است ولى دیگر سوره 112 قرآن کریم را بر پشت سکه نیاورده و عبارت (محمد رسول آلله ) جاى آن را میگیرد. با گذشت زمان سکه هاى عباسى تکامل پیدا کرده و در حاشیه سکه ها آیه 3 و 4 سوره روم نوشته شد(لله آلامرمن قبل و من بعد و یومئذ یغمه آلمومنون سکه بنصرآله ).

سکه هارون الرشید دوره عباسیان

سکه هارون الرشید عباسی

اوایل قرن سوم هجرى ظهور حکومتهاى نیمه مستقل در ایران مثل طاهریان و صفاریان را مشاهده مى کنیم که داراى سکه هاى بسیار دولت جالب و با ارزش هستند. طاهربن حسین سردارنامى مأمون و سرسلسله ادامه طاهریان که بعدها به ذوآلیمینین شهرت یافت و بر روى سکه ها لقب او دیده میشود. سلسله دیگر که از سیستان بود ، صفاریان و مؤسس دوره آن یعقوب لیث میباشد. بر روى سکه هاى نقره این دوره کلماتى مثل النصر،الظفر،الیمن و السعاده نقر شده است که نظیر این کلمات روى سفالهاى لعابدار ایران بچشم میخورد. یکی ازسلسله هاى بزرگ که در قرون سوم و چهارم هجرى بر نواحى قرن وسیعى از ایران حکومت میکردند سامانیان بودند که قلمروشان از مرزهاى هند در مشرق تا مرکز فلات ایران در مغرب امتداد پیدا میکرد. بیشتر گنجینه هاى بزرگ نقره که از روسیه ، لهستان ، اسکاندیناوى از زیر خاک در آورده اند، مربوط به سکه هاى نقره ساسانى بوده است . اکثرسکه هاى این دوره دراندازه قراردادى و رسمى میباشد ولى تعدادى از آنها با اندازه هاى بزرگ تر (قطر8/4سانتیمتر) درناحیه هندوکش ضرب شده است . بیشتر سکه هاى سامانی درخراسان و نواحى شرقى ضرب شده ولى تعداد معدودى هم در نواحى غرپی به ضرب رسیده اند.

آل بویه نیزبه اندازه سامانیان سکه ضرب نموده اند. سکه هاى این دوره براى محققین تاریخى منابع اطلاعاتى بسیار باارزشى است زیرا روى سکه هاى آنها القاب و اسامى زیادى از شاهزادگان آل بویه و ارتباطات شاخه هاى متعدد با یکدیگر و دست نشاندگان مختلفى که آنها را به رسمیت مى شناختند و همچنین از وسعت قلمرو آنها اطلاعات با ارزشى بدست مى آید. قدرت امراى آل بویه بحدى بود که به تعویض له خلفا اقدام مى نمودند. ولى به لحاظ مذهبی، احترام خلفا را محفوظ میداشتند و نام آنها را برروى سکه ها میاورند. در قرن چهارم هـ .م براى اولین بار پس از حکومت ساسانى، بر روى سکه هاى آل بویه لقب شاهنشاه نیز بچشم میخورد سوره مبارکه قرآن کریم که در حاشیه آن سکه هاى عباسى زده میشد بر روى سکه هاى سامانى و آل بویه و غزنوى نیز ضرب میگردید. در روى سکه هاى اسلامى ایران تا زمان سلاجقه ، صورت انسان یا _ حیوان دیده نمیشود. تصاویر سکه تا آن دوران فقط شمشیر و گاهى هلال و ستاره بود. ولى بر روى سکه هاى سلاجقه روم ، تصاویر شیر و خورشید و بر روى سکه هاى طغرل سلجوقى ، گنبد و گلدسته دیده میشود. ایلخانان بزرگ به نقر (قاآن الاعظم و قاآن العادل و ایلخان المعظم ) در اول و آخر اسم خود اکتفا میکردند اما ایلخانان ایران به تدریج کلمه شاهنشاه اسلام و سلطان همانند شاهان ایران به کار بردند. آنها گاهى اسم خود را به خط و زبان اویغورى هم بر روى سکه و هاى نقره میگردند. بر روى سکه هاى غازان، اسم غازان محمود به خط کوفى واویغورى وچینى نقر شده است. به طورکلى در طول شش قرن تزئینات روى سکه هاى عرب ساسانى ، اموى و عباسى، شاهان ایران و سلاطین ترک تا دوره مغول به صورت خط به شیوه کوفى قدیم و بدون نقطه واغلب شکسته زاویه دار منقور میشد. در این دوره فقط در روى سکه هاى مسى اتابکان و خوارزمشاهیان به لحاظ شیوه خطاطى، مختصر تغییرى محسوس است .

سکه یعقوب ابن احمد دوره سامانیان

سکه یعقوب ابن احمد سامانی

از حمله مغول به بعد به تدریج خط کوفى از حالت کوفى شکسته به نسخ و نستعلیق در زمان صفویه تغییر یافت و در واقع تغییرات خط روى سکه ، خیلى کندتر از کتابت انجام پذیرفت. تصاویر حیوانات مختلف روى فلوس هاى مسی تصویر است . نقش شیر و خورشید به سکه با گذشت زمان دچار تحولات زیادى شد. طغراهای مختلفى از شاهان مغول و ترکمانها متداول شد که خوانا ترین آن را بر روى سکه هاى ناصرالدین شاه میتوان دید. گرچه سکه هاى مهم دوره هاى مختلف خصوصاً بدلیل زنگ زدگى و پوسیدگى جلب نظر نمیکند اما از نظر تاریخى داراى اهمیت زیادى میباشند. طى قرون اولیه هجرى بیشتر شهرها داراى ضرب سکه، بخصوص سکه هاب مسین بودند و اغلب بر این سکه ها اسامى شهرها یا حاکم هائى نوشته شده است که شاید گاهى نامشان در تاریخ ثبت نشده باشد. حفاریهاى علمى مناطق باستانى باعث شده است که تعداد زیادى از این سکه ها به دست آید و مجموعه با ارزشى از سکه هاى مسی در موزه ملى ایران وجود دارد. ضرابخانه ، یکی از ارکان مهم سازمان مالی در زمان صفوی بود که تحت نظر معیرالممالک اداره می شد. عزل و نصب حکامان و زرکشان و رئیس ضرابخانه به عهده وی بود. سکه های شاهان صفوی متنوع بود آنان نسبت به نوشته های روی سکه توجه خاصی داشتند. بر سکه ها نام و القاب شاهان صفوی به صورت ساده و یا به شعر آمده است. تاریخ و محل ضرب سکه و نیز اسامی دوازده امام یا چندین تن از ائمه روی سکه های صفوی منقور است. سکه های این دوره بیشتر از طلا و نقره و مس بود و در داد و ستدها، بیشتر از سکه های مسی و نقره ای استفاده می شد. سکه طلا نیز در دسترس مردم بود و معمولا در جشنها و تاجگذاریها و اعیاد از آنها استفاده می شد. واحد پول این دوره تومان لغتی مغولی به معنی ده هزار است. سکه طلا را اشرفی و سکه نقره را بیستی ، محمدی، شاهی، عباسی، پنج عباسی و لاری می گفتند. سکه های مسی را غازی یا غاری بکی می گفتند که 10/1 شاهی بود. بر روی فلوس ها نقوش مختلف حیوانات و پرندگان نقر است.

سکه سلطان حسین صفوی

سکه سلطان حسین صفوی

بر روی سکه های نادر شاه افشار (1160-1148 هـ.ق) کلمه السطان نادر یا یک بیت شعر دیده می شود. او به سال 148 هـ.ق. در دشت مغان تاجگذاری کرد و به یادگار این جشن سکه هایی با نوشته الخیر فی ماوقع ضرب شد. به لحاظ حروف ابجد تاریخی که از آن به دست می آید، تاریخ جلوس سلطنت نادر شاه است.

کریم خان زند
 (1193-1163 هـ.ق) در طول 30 سال حکومت ، خود را شاه و سلطان نخواند و عنوان وکیل الرعایا را بر خود نهاد. بر روی سکه های او نام وی بصورت بسیار ساده به صورت کریم و نام محل ضرب نوشته شد. و بر پشت سکه یک بیت شعر آمده است سکه های طلای او را کریمخانی می نامند.


در زمان قاجاریه سکه های متعدد ضرب شهرهای مختلف موجود است. نوشته بر روی بعضی از سکه ها مثل سکه آقا محمدخان بسیار ساده می باشد. در این سکه ها فقط نام وی به صورت یا محمد بر بآلای اسامی شهرهایی که سکه در آن ضرب می شده است ، قرار دارد و بر پشت سکه یک بیت شعر نوشته شده است. از اواسط دوره صفویه به شهرها با توجه به موقعیت سیاسی جغرافیایی و مذهبی آنها عناوینی داده شد. این عناوین بر روی اغلب سکه های این دوره دیده می شود. در سکه های افشا ریه و زندیه و قاجاریه نیز این عناوین به کار رفته است.سکه های خطی و بدون تصویر تا زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار معمول بود . در زمان ناصرالدین شاه علاوه بر سکه های چکشی خطی سکه های چکشی با تصویر نیز ضر گردیده است. در سال 1295 هـ.ق. در دوره ناصر الدین شاه دارالضرب های ولایات منحل گردید و ضرابخانه در پایتخت تهران دایر شد، عناوین از روی سکه ها حذف گشت. عناوین مذکور بدین شرح اند: دارلسلطنه اصفهان دارالمرز رشت، دارالعباده یزد، دارالسعاده زنجان، دارآلمومنین کاشان دارآلامان کرمان ، دارالسلطنه تبریز و دارالعلم شیراز. امیرنظام گروسی که در سال 1283 هجری قمری سفیر ایران در پاریس بود، یک دستگاه ماشین آلات ضرب سکه خرید و به ایران فرستاد. ماشین مزبور، به علت نبودن وسایل حمل و نقل سال ها در بندر انزلی در انبار کالا باقی ماند و سرانجام در سال 1294 هجری کارخانه ضرب سکه و قالب گیری در تهران دایر گردید. از آنجائیکه محمد ابراهیم امین السلطان رئیس ضرابخانه بود، سکه های جدید نقره به (قران امین السطان) معروف شد. اداره امور ضرابخانه از سال 1300 هجری به حاجی محمد حسین اصفهانی واگذار گردید و وی با عنوان (امین دارالضرب) اداره ضرابخانه را برعهده گرفت.
فکر ایجاد چنین ضرابخانه، سالها قبل از این تاریخ، یعنی به سال 1222 هجری قمری در زمان ولیعهدی عباس میرزا نایب السلطنه در تبریز مورد توجه بوده و اقدام به تهیه سکه های رسمی یا چرخی گردیده ولی به علت گرانی هزینه در حدود ۲۰۰ قطعه سکه سیمین تهیه و ضرابخانه تعطیل شد. دوره سلطنت ناصرالدین شاه تا انقراض قاجاریه سکه های زرین به شکل بیست و پنج تومانی، ده تومانی، پنج تومانی، دو تومانی، یک تومانی، یک اشرفی ،دو اشرفی، پنج اشرفی، پنج هزاری، دوهزاری و سکه های سیمین به شکل پنج هزار دیناری، دو هزار دیناری، یکهزار دیناری،پانصد دیناری، پنج قرانی، دو قرانی ویکقرانی، ده شاهی و شاهی . سکه های مسین و نیکل هم به صورت دویست دیناری، صد دیناری، پنجاه دیناری بیست و پنج دیناری و دوازده دیناری بوده اند. 

سکه ناصرالدین شاه قاجار

سکه ده تومان ناصرالدین شاه قاجار از نخستین سکه های ضرب ماشینی

 

 

تعداد بازدید از این مطلب: 213
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : شنبه 17 آذر 1397
نظرات

ابتدا نگاهی به قلمرو امپراطوری پارس(هخامنشیان) بیندازیم:

هخامنشیان (۳۳۰ - ۵۵۰ پیش از میلاد) نام دودمانی پادشاهی در ایران پیش از اسلام است. پادشاهان این دودمان از پارسیان بودند و تبار خود را به «هخامنش» می‌رساندند که سرکردهٔ خاندان پاسارگاد از خاندان‌های پارسیان بوده‌است.

هخامنشیان، در آغاز پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ برایشتوویگوواپسین پادشاه ماد وارد آورد و سپس گرفتن لیدیه و بابل، پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذارشاهنشاهی هخامنشی می‌دانند.

به پادشاهی رسیدن پارسی‌ها و دودمان هخامنشی یکی از رخدادهای برجستهٔ تاریخ باستان است. اینان دولتی ساختند که دنیای باستان را به استثنای دو سوم یونان زیر فرمان خود در آورد. شاهنشاهی هخامنشی را نخستین امپراطوری تاریخ جهان می‌دانند. پذیرش و بردباری دینی از ویژگی‌های شاهنشاهی هخامنشی به شمار میرفت.

پيكرسازي و برجسته كاري

در دوره هخامنشي با آثار معتبري روبرو هستيم كه در پاسارگاد، تخت جمشيد و شوش قرار دارند و ما فقط به بررسي آثاري كه از تخت جمشيد بدست آمده اكتفا مي كنيم.

 نام اصلي تخت جمشيد پارسه بوده است.
نيز ثابت شده اين امكان جنبه اي مقدس براي هخامنشيان داشته است. آثاري كه از تخت جمشيد باقيمانده بيشتر شامل نقوش برجسته است. اين نقش برجسته ها بر ديواره قاعده هاي مختلف كشيده شده اند. بهترين و سالمترين نقشها متعلق به تالار آپادانا است.

آنچه كه در تمام تخت جمشيد جلب نظر مي كند، رعايت كامل تقارن است اگر در تعداد ستونهاي هر تالار دقت كنيم ، عددي زوج مي يابيم اگر به نقش روي ديوارها خوب نگاه كنيم، در تمام آنها رعايت تقارن را مي بينيم.

 برجسته کاری در هنر هخامنشی

 

دولت هخاممنشي بر اكثر دولت هاي همجوار خود تسلط كامل يافت و همين امر باعث استفاده از تمدن و حضور مردم آن دولت ها گرديد. اگر در نقش برجسته ها خوب دقت كنيم. مي بينيم كه چقدر با آثار مصرباستان شبيه هستند . بدنها از روبرو و صورت و پاها از نيمرخند و يا مثلاً گاو بالداري كه در مدخل تالار روي تخت جمشيد قرار دارد، كاملاً شبيه آثار آشوريان است.

 عده اي بر اين گمارند كه اين نقشها جنبه نمادين (سمبليك) و افسانه اي داشته اند، اين عقيده با ارائه شكل سر ستونها بيشتر قابل قبول مي گردد. در سر ستونها از سه حيوان خاص استفاده شده است. و اين سه شكل بارها در تخت جمشيد ديده مي شود. گاه به صورت منفرد و گاه به شكل در هم آميخته.

 

در تخت جمشيد نقش برجسته اي وجود دارد كه در ميان ساير نقش برجسته ها منحصر به فرد است. اين نقش برجسته تنها نقشي است كه يك رويداد را روايت مي كند در حالي كه اكثر نقوش ديگران اين جنبه روايتگري را ندارند. نقشهايي كه گوياي اتفاقها هستند روايتگر مي خواهيم.

 

نقش برجسته ديگري هم در بيستون وجود دارد كه از همين خاصيت برخوردار است. اين دو نقش برجسته تنها آثار هخامنشي هستند كه از خاصيت روايتگري برخوردارند و اگر يك قياس تصويري بين نقش برجسته هاي آشوري و هخامنشي به عمل آوريم. اين نكته واضحتر مي گردد. به اين معني كه در آثار آشوري شاهد اتفاقها ، جنگها وقتي زندگي مردم آشور هستيم . اما در آثار هخامنشي شاهد اين رويدادها نيستيم.

 

 

در نقش برجسته ها و فضاي مطرح در تخت جمشيد نكته قابل توجه در تأكيد بر عظمت نمايي است. اگر به تصاويري كه شامل طرح بازسازي شده ي تخت جمشيد است بنگريم، اين ويژگي كاملاً قابل درك است. حتي ارتفاع واقعي ستونها و خود صفحه تخت جمشيد نسبت به اشل انساني جنبه عظمت جويي را به خوبي القا مي كند.

آثار ديگري كه از تخت جمشيد بدست آمده شامل چند پيكر، از جمله يك شير، سر يكي از بزرگان هخامنشي و همچنين مجسمه داريوش اول كه بالاتنه آن بدست نيامده است در مجسمه داريوش اول تأثير سبك هنري مصر باستان به خوبي آشكار است.

 

اين مجسمه ها دقيقاً بر اساس مجسمه هاي مصري ساخته شده و يك مقايسه تصويري اين نكته را بهتر روشن مي سازد.

 

 

 كاشيكاري

در عهد هخامنشي كاشي هايي لعابدار از شوش و تخت جمشيد بدست آمده كه بسيار ظريف و زيبا تهيه شده اند.آثار شوش در زمان هخامنشي با همان شيوه هنر كاشي كاري بين النهرين تهيه شده است. اين خود دليل ديگري است بر تأثير هنر بين النهرين بر هنر هخامنشيان.

 فلزكاري

آثار وزين دوره هخامنشي چندان زياد نيست ولي آنچه بدست آمده از ساختي بسيار ظريف برخودار است . نكته قابل توجه در آنها، شباهتشان با نقوش برجسته ي تخت جمشيد است.

 

وصيت نامه كوروش كبير

فرزندان من، دوستان من! من اكنون به پايان زندگی نزديك گشته ام. من آن را با نشانه های آشكار دريافته ام.
وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپنداريد و كام من اين است كه اين احساس در کردار و رفتار شما نمايانگر باشد، زيرا من به هنگام كودكی، جوانی و پيری بخت-يار بوده ام. هميشه نيروی من افزون گشته است، آن چنان كه هم امروز نيز احساس نمی كنم كه از هنگام جوانی ناتوان ترم
.


من دوستان را به خاطر نيكويی های خود خوشبخت و دشمنانم را فرمان بردار خويش ديده ام
.

زادگاه من بخش كوچكی از آسيا بود. من آنرا اكنون سربلند و بلندپايه باز می گذارم. اما از آنجا كه از شكست در هراس بودم ، خود را از خودپسندی و غرور بر حذر داشتم. حتی در پيروزی های بزرگ خود ، پا از اعتدال بيرون ننهادم. در اين هنگام كه به سرای ديگر می گذرم، شما و ميهنم را خوشبخت می بينم و از اين رو می خواهم كه آيندگان مرا مردی خوشبخت بدانند. مرگ چيزی است شبيه به خواب . در مرگ است كه روح انسان به ابديت می پيوندد و چون از قيد و علايق آزاد می گردد به آتيه تسلط پيدا می كند و هميشه ناظر اعمال ما خواهد بود پس اگر چنين بود كه من انديشيدم به آنچه كه گفتم عمل كنيد و بدانيد كه من هميشه ناظر شما خواهم بود ، اما اگر اين چنين نبود آنگاه ازخدای بزرگ بترسيد كه در بقای او هيچ ترديدی نيست و پيوسته شاهد و ناظر اعمال ماست.

 

بايد آشكارا جانشين خود را اعلام كنم تا پس از من پريشانی و نابسامانی روی ندهد.
من شما هر دو فرزندانم را يكسان دوست می دارم ولی فرزند بزرگترم كه آزموده*تر است كشور را سامان خواهد داد.

فرزندانم! من شما را از كودكی چنان پرورده*ام كه پيران را آزرم داريد و كوشش كنيد تا جوان تران از شما آزرم بدارند.
تو كمبوجيه، مپندار كه عصای زرين پادشاهی، تخت و تاجت را نگاه خواهد داشت. دوستان يک رنگ برای پادشاه عصای مطمئن تری هستند

همواره حامی كيش يزدان پرستی باش، اما هيچ قومی را مجبور نكن كه از كيش تو پيروی نمايد و پيوسته و هميشه به خاطر داشته باش كه هر كسی بايد آزاد باشد تا از هر كيشی كه ميل دارد پيروی كند .

هر كس بايد برای خويشتن دوستان يك دل فراهم آورد و اين دوستان را جز به نيكوكاری به دست نتوان آورد.
از كژی و ناروايی بترسيد .اگر اعمال شما پاك و منطبق بر عدالت بود قدرت شما رونق خواهد يافت ، ولی اگر ظلم و ستم روا داريد و در اجرای عدالت تسامح ورزيد ، ديری نمی انجامد كه ارزش شما در نظر ديگران از بين خواهد رفت و خوار و ذليل و زبون خواهيد شد . من عمر خود را در ياری به مردم سپری كردم . نيكی به ديگران در من خوشدلی و آسايش فراهم می ساخت و از همه شادی های عالم برايم لذت بخش تر بود.

به نام خدا و نياکان درگذشته ی ما، ای فرزندان اگر می خواهيد مرا شاد كنيد نسبت به يكديگر آزرم بداريد.
پيكر بی جان مرا هنگامی كه ديگر در اين گيتی نيستم در ميان سيم و زر مگذاريد و هر چه زودتر آن را به خاك باز دهيد. چه بهتر از اين كه انسان به خاك كه اين همه چيزهای نغز و زيبا می پرورد آميخته گردد.
من همواره مردم را دوست داشته ام و اكنون نيز شادمان خواهم بود كه با خاكی كه به مردمان نعمت می بخشد آميخته گردم.

هم اكنون درمی يابم که جان از پيكرم می گسلد ... اگر از ميان شما كسی می خواهد دست مرا بگيرد يا به چشمانم بنگرد، تا هنوز جان دارم نزديك شود و هنگامی كه روی خود را پوشاندم، از شما خواستارم كه پيكرم را كسی نبيند، حتی شما فرزندانم. پس از مرگ بدنم را موميایی نكنيد و در طلا و زيور آلات و يا امثال آن نپوشانيد . زودتر آنرا در آغوش خاك پاك ايران قرار دهيد تا ذره ذره های بدنم خاك ايران را تشكيل دهد . چه افتخاری برای انسان بالاتراز اينكه بدنش در خاكی مثل ايران دفن شود.
از همه پارسيان و هم پيمانان بخواهيد تا بر آرامگاه من حاضر گردند و مرا از اينكه ديگر از هيچگونه بدی رنج نخواهم برد شادباش گويند.

به واپسين پند من گوش فرا داريد. اگر می خواهيد دشمنان خود را تنبيه كنيد، به دوستان خود نيكی كنيد

 

کاخ تچر در تخت جمشید، کاخ اختصاصی داریوش

آرامگاه کورش بزرگ در ایران

آرامگاه کمبوجیه پدر کورش بزرگ در پاسارگاد

آرام‌گاه خشایارشاه

کعبه زرتشت

گارد جاوید هخامنشی در رژه تاریخ مقابل تخت جمشید

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

منشور كوروش

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

سكه هخامنشي

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

انگشتر كوروش در موزه روسيه

تصویر مرتبط

بشقاب نوازندگان

تصویر مرتبط

تصویر مرتبط

 

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

نتیجه تصویری برای آثار دوران هخامنشيان

مفرغ لرستان موزه لوور پاريس

Tachar Persepolis Iran.JPG

 

 

 

هنر پست مدرن

سلام بسیاری از همکاران و هنرجویان، ازمن درباره پست مدرنیسم سوال می کنند. این مساله باعث شد مختصر مطلبی در این باره برای علاقمندان بگذارم. امیدوارم استفاده کنید.

 

شش پرسش اساسی درباره هنر پست مدرن

J-POLLOCK-NUMBER-3-1949.jpg

چکیده : هر آنچه در تاریخ مدنیت غرب از قرن چهارم میلادی به بعد رخ داده با بحث مدرنیسم مرتبط است. این مسئله صحبت کردن درباره جهان مدرن و ریشه هایش را مشکل می سازد و عصر جدیدی که از پی این جهان آمده نیز عملا حتی مبهم تر است .

از همین رو بحث های تازه پست مدرنیستی هم بیشتر تکرار نظریات مدرنیسم هنری است . ولی ، واقعا چرا نمی توان این موضوع را به یک نقطه پایان قطعی رساند ؟ پست مدرنیست ها به عقل حمله می کردند و آن را عامل اکثر فجایع بشری می دانستند . اما بعد از پایان جنگ سرد و تغییر شرایط جهانی و به طبع آن زندگی روزمره ، تمام آن مبارزه طلبی ها جای خود را به ایدئولوژی های نرم و متکی بر نوع دوستی دادند . از این رو مهمترین موضوعاتی که در پست مدرنیسم مطرح گردید تاکید بر فرد و حقوق فردی شد . هنرمندان پست مدرن با آثارشان برای انتقال مفاهیم گاه پیچیده برای مسایل انسانی استفاده می کنند ؛ و این ها را می توان در آثار هنری این دست از هنرمندان شاهد بود .
آنها در سبک هنری خود از دو عامل میل و غریزه استفاده می کنند و در این میان البته نباید به میل و غریزه به عنوان معیار سنجش حقیقت نگاه کرد ، بلکه اصل مهم تنها تفاسیر هستند . در نتیجه هر کدام از ما در فرهنگ و سنت خودمان ، که سازنده ذات ما است باقی می مانیم .
و این گونه است که مخاطبان این نوع از هنر عقیده دارند که پست مدرنیسم جنبه های مهم دنیای امروزین را اگر چه راز آلود اما صادقانه تصویر می کند .

مقدمه

" شونبرگ "1 می گوید لازم نیست که از هنر نو سخن بگوییم : اگر هنر است ، پس نو است .
جهان هنر که همچنان با ملاک نو بودن به پویش خود ادامه می دهد ، دهه 1980 را با اعلام یک رنسانس آغاز می کند ؛ یعنی با هنر مدرن ، اصطلاح" پست مدرنیسم"2 در ابتدا در نقد هنر معماری به کار برده می شود که طی آن ، پایان جنبش خاصی در معماری اعلام می گردد ، جنبشی به نام " سبک بین المللی " که در دهه 1920 پا گرفت و بانیان اصلی آن ، " لوکوربوزیه "3 ، " والتر گروپیوس " 4 و " میس وان درروهه "5 بودند . پست مدرنیسم در نقد هنرهای تجسمی به نفی تمام و کمال مدرنیسم پرداخته است ، پست مدرنیسم ، البته برای جایگزینی ارزش هایی که ویران کرده هیچ راه حل جدیدی ارایه نمی کند . در عوض کثرت گرایی6 را با نام چند فرهنگی عرضه می کند . پست مدرنیسم تمامی نشانه های یک " آوانگارد " 7 خود انگیخته را داراست ، گر چه خود قویا این سان رابطه ای را انکار می کند .

هر آنچه می بینیم یا دیده ایم
تنها رویایی درون رویاست 8

…………………………………………………

1- هنر پست مدرن چیست ؟
2- هدف هنر پست مدرن چیست ؟

تحلیل :
جهان مدرن همواره در جستجوی کشف ماهیت و منشا خود بوده و در این مسیر هر یک از نظریه ها رفته رفته عقب تر و عقب تر رفتند ؛ برخی نقطه شروع را انقلاب صنعتی گرفتند ، بعد نوبت به عصر روشنگری قرن هجده و سپس دوره اصلاح دینی و رنسانس رسید و اخیرا نظریاتی مطرح شده که در قرن چهارم میلادی و در آثار " سنت آگوستین "9 دنبال ریشه های مدرنیسم می گردند و به یک معنی می شود گفت که در واقع هر چیزی که در تاریخ مدنیت غربی از آن زمان تا به حال رخ داده ، ارتباطی با بحث مدرنیسم دارد . صحبت کردن از مدرنیسم به یک معنی ، مترادف صحبت کردن از همه چیز است و به همین علت هم انگشت گذاشتن بر ماهیت جهان مدرن و مشخص کردن آن دشوار است .
با پرداختن به محتوای نظریات آن دسته از پست مدرنیستها که واقعا از پایان یک عصر سخن می گویند و این نکته را مطرح می کنند که دوره ای تمام و عصر جدیدی شروع شده ، ممکن است این سوال پیش آید که، مشخصات این عصر جدید چیست و چگونه می توان به محتوا و ذاتش پی برد ، اما عملا می بینیم که باز بحث در ابهام فرو می رود و تکه پاره هایی از خود مدرنیسم تکرار می شود . نهایتا می توان گفت که بحث در مورد پایان مدرنیسم و پست مدرنیسم تبدیل می شود به انتظاری بی پایان برای پایان ؛ نوعی انتظار کشدار برای این که این مدرنیسم به سرانجام برسد . از این نظر بحث های جدید پست مدرنیستی هم مثل بسیاری موارد دیگر تکرار نظریات مدرنیسم هنری است . مسئله تمام ناپذیر بودن و این که واقعا نمی شود موضوع را به یک نقطه نهایی قطعی و پایان کشاند ، یکی از مضامین عمده مدرنیسم هنری است ؛ رمان های ناتمام " فرانتس کافکا "10 بسیاری از رمان های مدرنی که در واقع پایان آنها به آغازشان برمی گردد و مهمتر از همه کارهای " ساموئل بکت "11 که عملا مضمون اصلیشان گفتگویی بی وقفه درباره سکوت یا انتظاری بی پایان برای پایان و مرگی است که هرگز فرا نمی رسد . در نتیجه مسئله مدرنیسم ، ماهیتش ، شروعش و پایانش همه در همین ابهام تکرار و انتظار بی پایان برای پایان فرو می رود .
انسان پست مدرن مثل ابرمرد " نیچه " 12 کسی است که افسانه می سراید و آگاهانه به این افسانه سرایی ادامه می دهد و احتیاجی هم ندارد که باز هم این افسانه ها را در پس مفاهیمی مثل واقعیت و عینیت پنهان کند .
حمله پست مدرنیستها به عقل به منزل منشا شر برای نسل جدید کاملا قابل درک است و آنها به راحتی می پذیرند که بدبختی عصر ما از جنگ و قحطی و فاجعه گرفته تا از بین رفتن احساسات و عواطف ، بحران های اجتماعی و تضادهای مختلف ، همگی نتیجه عقل و فرهنگ عقلانی است که مدرنیسم سعی داشت آن را به صورتی مطلق گرا بر کل جهان تحمیل کند .
ایدئولوژی پست مدرن با پایان جنگ سرد ، رفع خطر جنگ اتمی ، رفاه نسبی اقتصادی ، پایان هرگونه آرمانگرایی و به تبع آن هر گونه تعصب و مطلق گرایی مرتبط است و همچنین با زیبا شناسانه کردن زندگی روزمره و محلی فکر کردن ، آن ایده های قدیمی ابتدای قرن بیستم درباره تغییر جهان کنار گذاشته می شوند و در مقابل نوعی جهان بینی کاملا غیر تراژیک که به زندگی و جهان به صورتی نرم و لطیف نگاه می کند ، گسترش می یابد . آن مبارزه طلبیها و نیز چالش های سیاسی و نظری ، آن انقلاب هایی که قرار بود کل جهان را تغییر دهند و آرمانها را تحقق بخشند ، دیگر مطرح نیست و چون خطر جنگ هم عملا رفع شده است ، حالا همه دقیقا می توانند به نوعی به همین زندگی روزمره اکتفا کنند .
" ژان بودریار "13 یکی از متفکران پست مدرن می گوید :" ایدئولوژی های تازه همگی نرم و ظریف هستند و بیشتر بر محبت و انسان دوستی و پرهیز از خود پرستی تاکید می کنند . مسایل اصلی مورد نظر این ایدئولوژی ها عبارتند از حقوق بشر ، حمایت از مخالفان سیاسی ، ضدیت با نژاد پرستی جنبش ضد سلاح اتمی ، جنبش حفظ محیط زیست . نسلی که به این ایدئولوژی ها اعتقاد دارد ، نسلی است که از هم اکنون در همه کارهایش به موفقیت رسیده ، از هم اکنون از همه چیز برخوردار است ، با راحتی دل و آسودگی ابراز همبستگی می کند ، نه داغ شوربختی طبقاتی را بر چهره دارد و نه نشان نفرین سرمایه را . " 14
ایدئولوژی پست مدرن چیزی نیست مگر ایدئولوژی دوره پایان جنگ سرد ، رفع خطر جنگ اتمی و به وجود آمدن نوعی رفاه اقتصادی ، لااقل برای کشورهای پیشرفته و بروز نوعی نگاه همراه با تساهل و خوشی و تسامح به زندگی که در واقع به یک معنی می شود گفت همان سازش کاری و التقاط و پرهیز از جستجوی راه حل است . در واقع می توان مسئله را این گونه مطرح کرد که با پایان خطر جنگ اتمی ، تصور پایان جهان به منزله بادکنکی که ناگهان می ترکد نیز محو می شود و ما با تصور جدیدی روبرو می شویم .
شاید مهمترین موضوعی که در پست مدرنیسم مطرح می شود تاکید بر فرد به منزله واحد اصلی تشکل و وحدت جمعی است ، تعریف فردیت بر اساس حقوق سیاسی و اجتماعی برابر ، در پست مدرنیسم گامی به پیش است ، اما قیمتی که برای آن پرداخت می شود ، ندیده گرفتن بخش مهمی از احساسات ، نگرشها ، باورها ، تمایلات و ترجیحات در انسانها است . کسب آزادی ، و برابری به قیمت از دست دادن حق حفظ هویت و " خود آیینی "15 راهی است که عصر جدید فرا روی مردمان قرار داده است
زنان می توانند به حقوق برابر دست یابند ، اما به شرطی که به کپی کمرنگی از مردان بدل شوند ؛ سیاهان نیز می توانند آزاد شوند ، ولی به قیمت سفید شدن ... پاسخ مدرنیسم و پست مدرنیسم به این تنش های اجتماعی ، تکرار همان راه حل های قبلی بوده است ، همان پیروی از الگوهای فردیت عقلانی ، درست مانند همان تزی که " کارل مارکس "16 در مسئله یهود ارایه داد و مارکسیستها به پیروی از او آن را بارها تکرار کردند ، آن ها مدعی بودند بعد از تحقق سوسیالیسم مسئله کل جامعه حل می شود ، تمایزات مذهبی ، قومی و جنسی . اما کارنامه پست مدرنیسم و مدرنیسم از حل چنین مسایلی خبر نمی دهد .
بهترین ویژگی کارهای پست مدرنیسم در ایهام ، کنایه ، نمادگان چند گانه ، مبهم ، طنز آلود ، گزینش های متنوع و پراکنده است ، که تصویرگر کشمکش و گسستگی سنت ها هستند . به این اعتبار که این چند گانگی ، آشکارا بر کثرت گرایی ما غالب است .
سرانجام باید گفت پست مدرن ، همان سان که شیفته چند معنایی است ؛ گذرگاهی چندان روشن نیست ، این رسانه ( گذر دهنده ) ، رساننده ای است که محدوده فعالیت ، در رویارویی میان خرد و رویداد ، خرد و تمایز ، و به نظر بعضی ، خرد با دیوانگی تعیین می شود . 17

3- صورت های هنر پست مدرن چیست ؟

تحلیل :
وجه مشترک بسیاری از صورت های هنر پست مدرن ، پرمایگی رنگ و فرم و غنای نمایشی آنها است ، نیز گهگاه تنک مایگی بیانگر آنها ، موجب تاثیر برانگیزی نظرگیرشان است . از این شیوه گاه برای عرضه اندیشه های ساده و معطوف به خود درباره هنر و گاه برای انتقال پیام های پیچیده درباره مسایل مهم انسانی استفاده می شود . بسیاری از آثار نقاشان و مجسمه سازان پست مدرن دارای ابعاد بزرگ اند ؛ بسیاری از کارهای آنان با فرم چیدمان در مکانی خاص به اجرا در می آیند و ارتباطی درگیر کننده و احاطه کننده را بوجود می آورند . یکی از دلمشغولی های مهم هنرمندان این سبک فعال سازی بیان گرانه فضا است که سعی می کنند در آثارشان اعم از نقاشی ، مجسمه سازی ، کلاژ و ... بگنجانند . آنها ادعا می کنند هنر چیزی جز اندیشه و کنش انسان نیست ، آنها گاه با استفاده از نمادها و گاه از طریق طنز و هجوهای بصری پیام خود را انتقال می دهند . این نوع از بیان را ما بیشتر می توانیم در کارهای فتو مونتاژ آنها و یا در اجرا های مفهومی این هنرمندان شاهد باشیم . مطمئنا محال است بشود در یک تحقیق کوتاه ، حق مطلب را درباره صورتهای آفرینش پست مدرنیستی ادا کرد . هنری که هنرمندانی چون " جودی شیکاگو " 18 ؛ " کن کیف "19 ؛ " فرانک استلا "20 ؛ " اندی وارهول "21 و ... را به جهان هنر عرضه کرد .

4- عناصر تشکیل دهنده هنر پست مدرن چیست ؟

تحلیل :
به نظر می رسد که پست مدرنیسم به طور ضمنی و در عمل وحدت جامعه بشری را مبتنی بر سه نکته اصلی می داند :
حقوق بشر
دموکراسی
بازار آزاد
بی شک هیچ یک از ما نمی خواهیم بار دیگر آن داستان غم انگیز و تا اندازه ای مضحک اقتصاد دولتی را با برنامه و عواقب استبدادی و ضد انسانی آن تکرار کنیم ، اما در عین حال صاف و ساده پذیرفتن این که کل جهان فقط بر زمینه حقوق بشر ، دموکراسی ، اقتصاد آزاد و بازار آزاد به وحدت می رسد و مسئله دیگری هم وجود ندارد ، اوج ساده گرایی و خام طبعی است .
پست مدرنیست ها کمتر به این بحث می پردازند ، چون بسیار کم پیش می آید که قلمرو مباحث زیبا شناسانه و فلسفی خود خارج شده ، درباره مسایل تاریخی و اجتماعی حرف بزنند و در موارد معدودی هم که چنین می کنند ، می گویند : این حداقلی است که ما بدان دست یافتیم . حقوق بشر ، دموکراسی و بازار آزاد ؛ همین و بس .
برای رعایت انصاف باید گفت این امر بیشتر خصیصه ایدئولوژی پست مدرن است تا نظریه های پست مدرنیستی ، ولی این نظریه ها خود در ایجاد و گسترش این ایدئولوژی مسئول هستند .
کشفیات سه شخص مشهور ، شخصیت های عهد قدیم یعنی" مارکس" ، " فروید" 22 ،" انیشتین"23 و نیز کامل کنندگان رسالت آنها از انبیای عهد جدید :" لوی استروس"24 ،" چامسکی" 25 و " فوکو"26 . یک شکل عام یا مضمون عام ، در معماری پست مدرن ، این مابعدالطبیعه جدید را کاملا جاندار نشان می دهد و هر کس می تواند مشابهاتی در هنر بیابد : بازگشت به مرکز غایب ، مرکزی که نمی توان دید ؛ بازگشت به میدان های بزرگ مدور27 واقع در قلب شهر ، مراد از آن بخشیدن نوعی مرکزیت جاست ، چیزی که در شهر سازی مدرن نبود .
" آراتا ایسوزاکی "28 ؛ " مایکل گریوز "29 ؛ " ریکاردو بوفیل "30 ؛ " چارلز مور"31 ؛ " جیمز استرلینگ "32 – همه پست مدرنیست واقعی – این اشکال اجتماع کردن ، این میدان های محصور ، این عمارت های مدور و گنبدی ، این شهرهای مرکزدار را عرضه کردند – اما این مرکز خالی ماند ، نشانه خلا در قلب جامعه ، یا فقدان شمایلی مناسب برای جا گرفتن در بالای محراب . آنها فضای اجتماعی لازم برای به وجود آمدن قلمرو عامه را فراهم کردند ، آنها این فضا را با سنگ کاری های محکم و زیبا زینت بخشیدند ، اما سپس دست کاری آخر را به عهده جامعه ای لاادری گذاشتند ؛ پیکرتراشی ، نقاشی ، یا هنر های مصنوعی که به آن تعریف دقیق می بخشید . بسیاری از نقاشی های پست مدرن نمایانگر جستجوی این مرکز ناپیدا هستند .
به تعبیری ، ما در عصر ویکتوریایی جدید قرار داریم . یک سده قبل در چنین هنگامی امپرسیونیسم بحرانی را پشت سر می گذارد که از درونش ، پست امپرسیونیسم به عنوان جهت دهنده بیست سال بعدی پای به عرصه وجود نهاد . در پس نطق و بیان ماهرانه اش ، پست مدرنیسم را می توان ترفندی دانست برای پیوستی کامل به گذشته و در حین ترکیب شدنش گسست قطعی از آن تا امکانی شود برای ظهور فراورده هایی جدید .
هنرمندان وامداران میراثی غنی هستند که با مجموعه ای وسیع و متنوع از سلایق مواجه اند ، ویژگی های اصلی هنر جدید ، حضور التقاط گری فراگیر ، همراه با زنجیره سردرگمی از سبک هاست . در مجموع ، این قطعه ها پازل زمان ما را تشکیل می دهند . ویژگی دیگر وضعیت فعلی تجدید حیات شماری از مراکز هنری – سنتی اروپا و امریکاست .
هنر سال 1980 به بعد پست مدرن نامیده می شود . گر چه تمام آثار هنری این دوره را نمی توان زیر چتر این واژه قرار داد . باید بدانیم که مشارکت هنرهای تجسمی در جریان پست مدرن بسیار متنوع گردید و تغییرات شگفت آوری نیز روی داد . به ویژه ، ابزار های مرسوم در نقاشی و مجسمه سازی نقش فرعی پیدا کرد و در عوض ، فرم های غیر مرسوم ، چون چیده مان ها33 و عکاسی به صف اول آمده و در این فرایند بسیار فعال شدند .

5- سبک هنر پست مدرن چیست ؟

تحلیل :
در فلسفه کسی مانند " هابرماس " 34 هر سه قلمرو زبان ، تاریخ و غریزه حضور دارند ، هر سه با هم ترکیب می شوند تا بنیانی برای حقیقت و عقل به وجود آید که دیگر آن بنیان متافیزیکی سابق نیست ، بلکه بنیانی است استوار بر اعتبار ، استوار بر اصطلاح ( اینتر سابژکتیویته) یا گفتگوی بین الاذهان . سبک پست مدرننیستی تمام قلمروها را در هم می شکند ، و این باعث می شود نتوان آن را به عنوان معیار و میزان شناخت به کار گرفت .
میل و غریزه دو موضوع مهم در سبک پست مدرن است ، میل و غریزه خود موضوع خود را می سازند ؛ و چون دارای هیچ گونه بنیان طبیعی و عینی هم نیست ، بنابراین نمی شود از انحراف در آنها صحبت کرد . و سرانجام به آنجا می رسیم که در سبک پست مدرن چیزی به نام غریزه طبیعی و نرمال وجود ندارد ، پس در این سبک میل و غریزه در عین اهمیت دار بودن نمی توانند معیاری برای سنجش حقیقت یا هر گونه معنای مشترک در اختیار ما قرار دهند .
درست همان گونه که " دلوز "35 عنوان کرده بود که غریزه نه ماهیت طبیعی و بیولوژیک دارد و نه موضوعی طبیعی و بیولوژیک است . بنیان غریزه و میل این نیست که چون ما چیزی کم داریم و فقدان آن را حس می کنیم ، پس میل و غریزه بدست آوردن آن در ما ایجاد می شود .
به نظر پست مدرن ها تاریخ نیز فاقد جهت و معنای درونی است . صحبت کردن از جوهر تاریخ ،مثلا تاریخ مبارزه طبقاتی هم بی معناست . نتیجه این می شود که سه عرصه ای که فلسفه سوژه بر آنها استوار بود ، خودشان دچار تکثر و تشتت می شوند و ما باید به طور کلی امید دستیابی به تصویری جدید از سوژه را نیز کنار بگذاریم . باید تکثر جهان را بپذیریم و به طور کلی به نسبی گرایی ریشه ای تن دهیم . در پست مدرنیسم ما یاد می گیریم که بپذیریم چیزی به نام واقعیت وجود ندارد ، و ما فقط با تفاسیر سروکار داریم ، با افسانه هایی که خودمان می سازیم و در هیچ جا هم نمی توانیم به یک بنیان نهایی برسیم و حتی نمی توانیم در موردی خاص به نوعی توافق برسیم . به قول " لیوتار "36 هر کدام از ما از درون شکل زندگی خودمان ، فرهنگ خودمان و آن بازی زبانی که مخصوص ما است ، صحبت می کنیم و بین این بازی های زبانی هم هیچ پلی وجود ندارد ؛ هر کدام در واقع معیارهای درونی خود را دارند و نمی شود از این بازی ها خارج شد و به آنها به طور کلی و عینی نگریست ؛ یعنی نمی توان مبنایی کلی برای این بازی های زبانی قایل شد . در نتیجه هر کدام از ما در فرهنگ و سنت خودمان ، در افسانه خودمان که سازنده ذات ماست ، باقی می مانیم .

6- ارتباط معنی هنر پست مدرن با هدف و صورت های هنر پست مدرن در چیست ؟

تحلیل :
پست مدرنیسم پدیده ای است جذاب و این را نمی توان منکر شد . با وجود این آثار ماندگار بسیار کمی به وجود آورده است ، اما آن تنها حاکی از علایم بیماری وضعیت زمان ماست .
و به همین اعتبار هم ارزش توجه ما را دارد . در یک جهان پست مدرن ، واقعیت اجتماعی ، رشد تحول زای کسانی است که اطلاعات را تولید کرده ، انتقال می دهند .
بسیاری از مخاطبان هنر پست مدرن به این دلیل با آن ارتباط برقرار می کنند که می بینند هنر پست مدرن جنبه های مهم دنیای انسان های امروزین را صادقانه به تصویر می کشد .
به عنوان مثال نقاشی های سیاسی " لئون گالوب "37 همانند سری تابلو های " ویتنام "38 و نیز " مزدوران "39 غالبا در گروه آثار هنری واقع گرای اجتماعی – یا سوسیال رئالیست – ارزیابی می گردند . این آثار به شکل دردمندانه ای نگرانی ها و پریشانی های ناشی از ستم دوران را منعکس ساخته و به طور متعهدانه ای در صدد افشاگری امپریالیسم هستند . گالوب دقیقا مشابه دیگر هنرمند مدرن " آنسلم کیفر "40 موضوع کار هنری خود را به طور عمده وقف حوادث سیاسی و تاریخی می کرد و همواره تلاش می کرد تا مصادیق ناهنجاری های سیاسی و نابسامانی های اجتماعی را در کارش به تصویر کشد .
امثال این نوع دیدگاه های هنری بود که مدرنیسم جدید یا به عبارت دقیق تر پست مدرنیسم را معرفی کرد .
در ارتباط با معنی هنر پست مدرن با اهداف و صورت های آن صحبت کردن ساده نیست به دلیل آن که این امر می بایست در کنار تصویر انجام شود ، نه گفتار . آثار هنر پست مدرن خود پرده از رمز و راز خود بر می دارند و از میزان موفقیت خود در رسیدن به اهدافشان با ما می گویند ، در واقع آن هنگام که ما با اثری از این نوع روبرو می شویم و در برابر آن مکث می کنیم و یا به فکر فرو می رویم لحظه ای است که باید به این پرسش پرداخت ، این سوالی شفاهی است که باید شفاهی نیز به آن پاسخ داد .

نتیجه :

کوتاه سخن این که از نظرگاه تاریخ هنر ، این هنر جدید صرفا نوعی تکامل تکلیف گرایانه است از هنر پاپ41 ، هنر مینیمال42 و هنر مفهومی43 .
این هنر در واقع امتزاج تازه و رشد یافته ای است از سبک های هنری که پیش تر به عرصه آمده بودند در حقیقت هنر پست مدرن را باید میراث خوار آگاهی فرهنگی ناشی از هنر پاپ ، شیوه ارایه و مواد به کار گرفته شده در هنر مینیمالیسم و بالاخره ابعاد زیبایی شناختی و کشف زمینه های هنری در اشیا که در هنر مفهومی و نیز دیگر هنرها پدیدار شده ، به شمار آورد .
این گونه تعریف از آن چه که در شرف تکوین بود ، فضا را برای انتزاع گرایی44 تام و تمام هنرمندانی که به این حیطه تعلق داشتند هم چون " فیلیپ تافی "45 و " پیتر هالی"46 باز کرد . همچنین زمینه برای هنرمندان جنبش جدیدی که بعدها به " نئوپاپ "47 شهرت یافتند مساعد گشت ، هنرمندانی نظیر " جف کونز"48 و ...
با دیدن کارهای این هنرمندان متوجه می شویم که هنر مدرن و تمام اسلاف آن ، تاریخ رشد و ترقی اجتماعی را نشان می دهد که به شدت معترض است ، تاریخ ساماندهی فضاهای خرد شده و تکه تکه شده و یک جهان انتزاعی ... جهانی که احساسات انسان را تحقیر می کند ، شاید هم به تحقیر جهان می پردازد .

محمود آگنج

پا نوشت ها :

1. آرنولد شونبرگ ، آهنگساز و نظریه پرداز اتریشی – امریکایی ( 1951 – 1874 )
Arnold Schonberg
2. Postmodernism
3. Le Corbusier
4. Walter Gropius
5. Mies van der rohe
6.. رویکردی تکثرباور ، که اعتقادی به حاکمیت هیچ گروه سیاسی ، عقیدتی ، فرهنگی و ... ندارد .
( Pluralism )
7. Avant-garde
8. All that we see or seen is but a dream within a dream
9. Saint Augustine
10. Franz Kafka
11. Samuil Beckett
12. Nietzche
13 . Jean Baudrillard

14. فرهاد پور ، مراد/ (مدرنیسم و پست مدرنیسم)، در: فصلنامه هنر، شماره 25 ، تابستان 73
15. Autonomy
16. Karl Marx
17. هنر پست مدرن / جنسن ، آنتونی ، صفحه 44
18. Judi Chicago
19. Kan Kief
20. Frank Stella
21. Andy Warhol
22. Sigmund Freud
23. Albert Einstein
24. Claud Lévi – Strauss
25. Noam Chomsky
26. Michel Foucault
27. Plaza
28. Arata Isozaki
29. Michael Graves
30. Ricardo Bofill
31. Charles Moore
32. James Sterling
33. Installations
34. Jurgen Habermas
35. Gilles Deleuze
36. Jean Francois Lyotard
37. Leon Galop
38. The Vietnam ( 1973 )
39. Mercenaries ( 1976-84 )
40. Anselm Kiefer
41. Pop art
42. Minimal art
43.Conceptual art
44. Abstractionism
45. Felipe Tafi
46. Peter Halley
47. Neo-Pop
48. Jeef Konz

فهرست منابع :

لینتن ، نوربرت / هنر مدرن ، مترجم : علی رامین ، تهران ، نشر نی ، چاپ دوم ، 1383
جنسن ، آنتونی اف / پست مدرنیسم : هنر پست مدرن ، مترجم : مجید گودرزی ، تهران ، نشر عصر هنر ، 1381
فرهاد پور ، مراد / مدرنیسم و پست مدرنیسم ، در فصلنامه هنر ، شماره 25 ، تابستان 1373
لوسی اسمیت ، ادوارد / مفاهیم و رویکردها در آخرین جنبش های هنری قرن بیستم ، مترجم : دکتر علیرضا سمیع آذر ، تهران ، نشر نظر ، چاپ دوم ، 1381

 

بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران

سلامبی مقدمه...

وای از بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب  تهران 

وای از بی نظمی غرفه های امسال

( معلوم نبود غرفه ها را بر چه اساسی و اصلا چطور چیده بودند که تمام سر راهروها به ناشران کتب مذهبی رسیده بود و در عوض غرفه های ناشران مطرح کتب هنری به قدری کوچک و در محل نامناسبی بود که در میان سایر ناشران گم شده بودند)

وای از قیمتهای چند برابر پارسال 

(لیست کتاب هایم را توی جیبم گذاشتم چون حتی یک چهارم آن لیست را هم نمی توانستم بخرم)

و یک چیز جالب

 امسال اسم ناشرهای تازه ای ناگهان زاده شده بودند که به جای انتشار کتاب نمایندگی فروش کتب سایر ناشرین را داشتند

و...

با همه اینها رفتن به نمایشگاه کتاب فرصتی است برای همه و به ویژه اهل کتاب که بتوانند غذای روح یک سالشان را یکجا بخرند. 

 

 

هنر هخامنشیان

سلامبا یک مقاله تصویری درباره هنر هخامنشی در خدمتتان هستم.

 

هنر هخامنشي

ابتدا نگاهی به قلمرو امپراطوری پارس(هخامنشیان) بیندازیم:

هخامنشیان (۳۳۰ - ۵۵۰ پیش از میلاد) نام دودمانی پادشاهی در ایران پیش از اسلام است. پادشاهان این دودمان از پارسیان بودند و تبار خود را به «هخامنش» می‌رساندند که سرکردهٔ خاندان پاسارگاد از خاندان‌های پارسیان بوده‌است.

هخامنشیان، در آغاز پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ برایشتوویگوواپسین پادشاه ماد وارد آورد و سپس گرفتن لیدیه و بابل، پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذارشاهنشاهی هخامنشی می‌دانند.

به پادشاهی رسیدن پارسی‌ها و دودمان هخامنشی یکی از رخدادهای برجستهٔ تاریخ باستان است. اینان دولتی ساختند که دنیای باستان را به استثنای دو سوم یونان زیر فرمان خود در آورد. شاهنشاهی هخامنشی را نخستین امپراطوری تاریخ جهان می‌دانند. پذیرش و بردباری دینی از ویژگی‌های شاهنشاهی هخامنشی به شمار میرفت.

پيكرسازي و برجسته كاري

در دوره هخامنشي با آثار معتبري روبرو هستيم كه در پاسارگاد، تخت جمشيد و شوش قرار دارند و ما فقط به بررسي آثاري كه از تخت جمشيد بدست آمده اكتفا مي كنيم.

 

 نام اصلي تخت جمشيد پارسه بوده است.
نيز ثابت شده اين امكان جنبه اي مقدس براي هخامنشيان داشته است. آثاري كه از تخت جمشيد باقيمانده بيشتر شامل نقوش برجسته است. اين نقش برجسته ها بر ديواره قاعده هاي مختلف كشيده شده اند. بهترين و سالمترين نقشها متعلق به تالار آپادانا است.

 

آنچه كه در تمام تخت جمشيد جلب نظر مي كند، رعايت كامل تقارن است اگر در تعداد ستونهاي هر تالار دقت كنيم ، عددي زوج مي يابيم اگر به نقش روي ديوارها خوب نگاه كنيم، در تمام آنها رعايت تقارن را مي بينيم.

 

برجسته کاری در هنر هخامنشی

 

دولت هخاممنشي بر اكثر دولت هاي همجوار خود تسلط كامل يافت و همين امر باعث استفاده از تمدن و حضور مردم آن دولت ها گرديد. اگر در نقش برجسته ها خوب دقت كنيم. مي بينيم كه چقدر با آثار مصرباستان شبيه هستند . بدنها از روبرو و صورت و پاها از نيمرخند و يا مثلاً گاو بالداري كه در مدخل تالار روي تخت جمشيد قرار دارد، كاملاً شبيه آثار آشوريان است.

 

 

عده اي بر اين گمارند كه اين نقشها جنبه نمادين (سمبليك) و افسانه اي داشته اند، اين عقيده با ارائه شكل سر ستونها بيشتر قابل قبول مي گردد. در سر ستونها از سه حيوان خاص استفاده شده است. و اين سه شكل بارها در تخت جمشيد ديده مي شود. گاه به صورت منفرد و گاه به شكل در هم آميخته.

تعداد بازدید از این مطلب: 291
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : شنبه 17 آذر 1397
نظرات

نامه آبراهام لينكن به آموزگار پسرش 

" او بايد بداند كه همه مردم عادل و صادق نيستند، اما به پسرم بياموزيد كه به ازاي هر شياد، انسان صديقي هم وجود دارد. به او بياموزيد به ازاي هر سياستمدار خودخواه، رهبر جوانمردي هم يافت مي‌شود. به او بياموزيد كه در ازاي هر دشمن ، دوستي هم هست.

مي‌دانم كه وقت مي‌گيرد اما به او بياموزيد اگر با كار و زحمت خويش يك دلار كاسبي كند بهتر از آن است كه جايي روي زمين پنج دلار بيابد. به او بياموزيد كه از باختن پند بگيرد و از پيروز شدن لذت ببرد. او را از غبطه خوردن برحذر داريد. به او نقش و تأثير مهم خنديدن را ياد‌آور شويد.

اگر مي‌توانيد به او نقش مؤثر كتاب در زندگي را آموزش دهيد. به او بگوييد تعمق كند، به پرندگان در حال پرواز در دل آسمان دقيق شود. به گل‌هاي درون باغچه و به زنبورها كه در هوا پرواز مي‌كنند، دقيق شود.

به پسرم بياموزيد كه در مدرسه بهتر اين است مردود شود اما با تقلب به قبولي نرسد. به پسرم ياد بدهيد با ملايم‌ها، ملايم و با گردن‌كش‌ها ، گردن‌كش باشد. به او بگوييد به عقايدش ايمان داشته باشد حتي اگر همه بر خلاف او حرف بزنند.

به پسرم ياد بدهيد كه همه حرف‌ها را بشنود و سخني را كه به نظرش درست مي‌رسد انتخاب كند.
ارزش‌هاي زندگي را به پسرم آموزش دهيد.
اگر مي‌توانيد به پسرم ياد بدهيد كه در اوج اندوه تبسم كند. به او بياموزيد كه از اشك ريختن خجالت نكشد.
به او بياموزيد كه مي‌تواند براي فكر شعورش مبلغي تعيين كند، اما قيمت گذاري براي دل بي‌معناست!

به او بگوييد كه تسليم هياهو نشود و اگر خود را بر حق مي‌داند پاي سخنش بايستد و با تمام قوا بجنگد.
در كار تدريس با پسرم ملايمت به خرج دهيد، اما از او يك نازپرورده نسازيد. بگذاريد كه او شجاع باشد، به او بياموزيد كه به مردم اعتقاد داشته باشد. "


متن بالا ترجمه نامه آبراهام لينكن – رئيس جمهور امريكا- به معلم فرزندش مي باشد.

تعداد بازدید از این مطلب: 188
|
امتیاز مطلب : 5
|
تعداد امتیازدهندگان : 1
|
مجموع امتیاز : 1


نویسنده : غلامرضا پهلواني
تاریخ : شنبه 17 آذر 1397
نظرات

شب یلدا یا شب چلّه بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی زمین است. این شب به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) اطلاق می‌شود.ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن می‌گیرند. این شب در نیم‌کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن زمان به بعد طول روز بیش‌تر و طول شب کوتاه‌تر می‌شود. مراسم شب یلدا (شب چله) از طریق ایران به قلمرو رومیان راه یافت و جشن «ساتورن» خوانده می‌شد.  

واژه «یلدا» به معنای «زایش زادروز» و تولد است. ایرانیان باستان با این باور که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر می‌شوند و تابش نور ایزدی افزونی می‌یابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می‌خواندند و برای آن جشن بزرگی برپا می‌کردند و از این رو به دهمین ماه سال دی (دی در دین زرتشتی به معنی دادار و آفریننده) می‌گفتند که ماه تولد خورشید بود.
آشنایی با تاریخچه شب یلدا
 
و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت باستانی است. مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل می‌داد و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.                                                           
آنان ملاحظه می‌کردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند می‌شود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می‌توانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش‌اند.                                                                                                                
مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی - هند و اروپایی، دریافتند که کوتاه‌ترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاهتر می‌شوند، از همین رو آنرا شب زایش خورشید نامیده و آنرا آغاز سال قرار دادند.                                                                                                          
بدین‌سان در دوران کهن فرهنگ اوستایی، سال با فصل سرد شروع می‌شد و در اوستا، واژه Sareda, Saredha «سَرِدَ» یا «سَرِذَ» که مفهوم «سال» را افاده می‌کند، خود به معنای «سرد» است و این به معنی بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است.                                                                                                                                              
در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی، ص ۲۵۵، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شده‌است و در قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده‌ است. در برهان قاطع ذیل واژه «یلدا» چنین آمده‌ است: « یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جَدی و آخر قوس باشد و آن درازترین شب‌هاست در تمام سال و در آن شب و یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل می‌کند و گویند آن شب به غایت شوم و نامبارک می‌باشد و بعضی گفته‌اند شب یلدا یازدهم جدی است».                                                                          سفره شب یلدا، «میَزد» Myazd نام داشت و شامل میوه‌های تر و خشک، نیز آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان، «لُرک» Lork که از لوازم این جشن و ولیمه بود، به افتخار و ویژگی «اورمزد» و «مهر» یا خورشید برگزار می‌شد. روز پس از شب یلدا (یکم دی ماه) را خورروز (روز خورشید) و دی گان؛ می‌خواندند و به استراحت می‌پرداختند و تعطیل عمومی بود.                    
فردوسی به استناد منابع خود، یلدا و خور روز، را به هوشنگ از شاهان پیشدادی ایران (کیانیان که از سیستان پارس برخاسته بودند) نسبت داده و در این زمینه از جمله گفته است:                                                                                                                                           که ما را ز دین بهی ننگ نیست        به گیتی، به از دین هوشنگ نیست                                                                                همه راه داد است و آیین مهر            نظر کردن اندر شمار سپهر                                                      شب چله:                                                                                                                                                                  
چهل روز از زمستان که آغاز آن برابر است با اول جَدی و هفتم دی ماه جلالی و بیست و دوم  دسامبر فرنگی، و پایانش برابر است با شانزدهم بهمن ماه جلالی و سی ام ژانویه فرنگی که به آن چله بزرگ زمستان گویند.                                    
در ایران مرکزی چله بزرگ زمستان از آغاز زمستان که برابر است با آغاز دی ماه شروع می شود و مدت آن چهل روز است. و چله کوچک زمستان از شب دهم بهمن ماه تا پایان بهمن ماه که مدت آن بیست روز است.                                              
چله بزرگ:                                                                                                                                                                 
 چهل روز از موسم زمستان که آغاز آن مطابق اول جَدی و هفتم دی ماه جلالی و بیست و دوم دسامبر فرانسوی و پایانش شانزدهم بهمن ماه جلالی و سی ام ژانویه فرانسوی است.                                                                                            چله کوچک:                                                                                                                                                            
بیست روز از فصل زمستان که آغاز آن از هفدهم بهمن ماه جلالی شروع می شود و در پنجم اسفند ماه پایان می یابد. چله زمستان همان چله بزرگ است و گاه در تداول عامه کنایه از سرمای سخت باشد: چله زمستون.                                              منبع:http://hamshahrionline.ir/

 

 

 
تعداد بازدید از این مطلب: 189
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


به وبلاگ من خوش آمدید


عضو شوید


نام کاربری
رمز عبور

فراموشی رمز عبور؟

عضویت سریع

نام کاربری
رمز عبور
تکرار رمز
ایمیل
کد تصویری
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود